Παπα–Θύμιος Βλαχάβας: Η προδομένη επανάσταση

Σπυρίδων Βλιώρας, εφ. Τα Μετέωρα, 16/4/2021

Λίγο πριν από την 25η Μαρτίου 2021 οι μαθητές και καθηγητές του Δευτέρου Γυμνασίου Καλαμπάκας, με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Θεοκλήτου και υπό την αιγίδα της Μητροπολιτικῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν καὶ Ἱστορικῶν Μελετῶν Ἁγίων Μετεώρων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σταγῶν καὶ Μετεώρων καθώς και της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Τρικάλων, ανακοίνωσαν την συμμετοχή τους στις εόρτιες / εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, με την πρόθεση να αναδείξουν δέκα σημαντικές προσωπικότητες της περιοχής μας που έπαιξαν σημαντικό ρόλο πριν από την επανάσταση του 1821 και κατά τη διάρκειά της.

Θυμίζουμε ότι έχει προκηρυχθεί ένας διαγωνισμός ζωγραφικής για τη φιλοτέχνηση των προσωπογραφιών των προσωπικοτήτων αυτών ή χαρακτηριστικών σκηνών από τη ζωή τους (θα δοθούν σχετικά —χρηματικά— βραβεία και έπαινοι. Διαβάστε και τους όρους του διαγωνισμού). Θα συνεχίσουμε με τον παπα–Θύμιο Βλαχάβα (βʹ μέρος).

Βʹ μέρος: Από τη γέννησή του ως τα 1806

Παπα–Θύμιος Βλαχάβας

Τόπος και χρόνος γεννήσεως

Υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για τον τόπο γέννησης του Ευθυμίου Βλαχάβα. Άλλοι εκτιμούν ότι «γεννήθηκε στον συνοικισμό Τριφύλλι1 του χωριού Ασπροκκλησιά Καλαμπάκας και μετά πήγε ως ιερέας στην Σμόλια»,2 κι άλλοι ότι γεννήθηκε «περὶ τὰ 1770 εἰς τὸ χωρίον Σμόλιανην,3 καθὼς καὶ οἱ ἀδελφοί του, ζῶντος τοῦ πατρός του, σπουδάσας τὰ κοινὰ γράμ­ματα, ὡς υἱὸς Καπιτάνου.»4

5

Σμόλια

Ούτε για τον χρόνο γέννησής του υπάρχουν συμφωνίες, καθώς «κατά τον Κασομούλη γεννήθηκε το 1770 στη Σμόλια. Αποκλείεται όμως να γεννήθηκε τότε, αλλά οπωσδήποτε πριν το 1760, αφού το 1780 περίπου ανέλαβε το αρματολίκι του πατέρα του. Εκτός αυτού, αν δεχτούμε την μαρτυρία του Κασομούλη, θα πρέπει τότε να δεχτούμε και ότι ο Αθανάσιος Βλαχάβας έκανε όλα του τα παιδιά μετά τα 60 του χρόνια, αφού ο Ευθύμιος ήταν ο πρώτος!»6

Σαν (πρωτότοκος) υιός καπετάνιου των αρματολών έμαθε τα «κοινά γράμματα» και μάλιστα «στην μονή Αγίας Τριάδος Μετεώρων.»7

Επιρροή από αναγνώσματα

Ο Ευθύμιος Βλαχάβας επηρεάστηκε από τα διάφορα βιβλία που διάβαζε τότε, όπως το «Βιβλίον ἱστορικὸν περιέχον ἐν συνόψει διαφόρους καὶ ἐξόχους ἱστορίας» του μητροπολίτου Μονεμβασίας Δωροθέου, την «Βίβλο χρονικὴ περιέχουσα τὴν ἱστορίαν τῆς Βυζαντίδος», τον «Ἀγαθάγγελο, ἤτοι προφητεῖαι περὶ τοῦ μέλλοντος τῶν ἐθνῶν καὶ ἰδίως περὶ τῆς Ἑλλάδος», την Ἀποκάλυψιν τοῦ Ἰωάννου κ.ά., που περιείχαν χρησμούς και προφητείες για την ανάσταση του ελληνισμού με τη βοήθεια του «ξανθού γένους» και συντελούσαν στην επαναστατική κινητικότητα: «Μὲ τὸ ἱστορικὸν βιβλίον Χρονογράφον, μὲ τοὺς χρησμοὺς τῆς Βυζαντίδος, τοῦ Ἀγαθαγγέλου καὶ τῆς Ἀποκαλύψεως τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, ἐμπνέων καθ’ ἑκάστην εἰς τὸν λαὸν τῆς ἐλευθερίας τὰ αἰσθήματα, δὲν περίμενεν παρὰ τὴν στιγμὴν καθ’ ἣν ἔμελλον νὰ πληρωθοῦν οἱ θρησκευτικοὶ χρησμοὶ οὗτοι, καὶ νὰ ῥιφθῇ ὡς ἄλλος Μωυσῆς ἐν τῷ μέσῳ τοῦ τυραννουμένου λαοῦ καὶ μὲ τὸν σταυ­ρὸν καὶ μὲ τὸ σπαθὶ εἰς τὰς χεῖρας κατὰ τῆς τυραννίας.»8

Ιερέας

«Ἔχων καὶ κλίσιν τινὰ πρὸς τὰ θρησκευτικά, ἐδέχθη καὶ τὸ ἐπάγγελμα τῆς ἱερωσύνης ἀπὸ νέος.»9 «Από τους γιους του ονομαστότερος υπήρξε ο Θύμιος Μπλαχάβας ή παπα–Θύμιος, γιατί έχοντας κάποια έφεση προς την ιερωσύνη είχε χειροτονηθεί ιερέας. (…) Με τον σεβασμό μάλιστα που προκαλούσε ως ιερέας, αλλά και ως άξιος καπετάνιος είχε επαυξήσει τη φήμη της οικογένειάς του στο αρματολίκι των Χασίων.»10

 

 

⋯Τη συνέχεια θα τη βρείτε στο βιβλίο που θα εκδοθεί προσεχώς⋯

⋯(δείτε και την Περίληψη του κειμένου για τον παπα–Θύμιο Βλαχάβα…)⋯

Μέρος 3

 

 

Βιβλιογραφία

 

Υποσημειώσεις

1 39°53'21.4"N 21°38'46.9"E, σε υψόμετρο 520 μ.

2 Νημάς 1981 (Βλαχαβαίοι), 140–141.

3 «Ο Ευθύμιος, ο γνωστός παπα–Θύμιος, καθώς είχε χειροτονηθεί άλλοτε ως ιερέας, καταγόταν από το χωριό Ισμόλια των Χασίων.» Leake 2000.38, 169.

4 Κασομούλης Α, 81.

5 https://www.agrelia-smolia.gr.

6 Νημάς 1981 (Βλαχαβαίοι), 140–141.  

7 Ζήσης 2005 (Βλαχάβας), 547.  

8 Κασομούλης Α, 82.  

9 Κασομούλης Α, 81.  

10 Ιστορία ΙΑ 1975, 418.