→ Εκ Θεού άρξασθε → Σύμμεικτα

Βιώνουμε το Πάσχα με συμβολισμούς

Θεοδόσης Τάσιος, εφ. Το Βήμα, 10/4/1999

Η εικόνα του αναστάντος Χριστού να βγάζει από τους τάφους τα γονικά της Ανθρωπότητας (τον Αδάμ και την Εύα) και να τους ανεβάζει στους ουρανούς, γράφει ο Θ. Π. Τάσιος, αποτελεί τον θρίαμβο της Καρδιάς, ενάντια στον Νόμο του «απηγορευμένου καρπού»

1 Χάρις στη μεγαλοθυμία του Ιωάννη του (όντως) Χρυσοστόμου («... και μή νηστεύσαντες ευφράνθητε σήμερον»), στρέφω κι εγώ ο βανδήλος τον λόγον προς την Διάβασιν (το Πάσχα). Και διότι, κατά μιαν Παράδοσιν, ακριβώς την ίδια τούτη μέρα, εκτός απ' το πέρασμα των Εβραίων, είχε περάσει κι ο Αδάμ απ' τον παράδεισο στην πτώση ­ για να ξαναελευθερωθή με την Ανάσταση, την ίδια πάλι μέρα. Γενικότερα, μέσα στον Μάρτιο μήνα είχαν συμβή όλα τα σημαδιακά γεγονότα της εβραϊκής μυθολογίας, απ' τη Δημιουργία ώς τον Κατακλυσμό. Ετσι ίσως εξηγείται και το γεγονός οτι κι οι ευλαβέστατοι τζοχανταραίοι της Οικουμένης τον ίδιο μήνα διάλεξαν για να τιμωρήσουν τον σέρβον διάβολον, όστις άλλωστε κατα τον αυτόν μήνα, υπο την προστατευτικήν πλέον σκέπην των βομβαρδισμών, προωθεί όπως φαίνεται τον ευγενή «καθαρισμόν». Ευλόγως δέ: Ο Μάρτιος, ως μήνας του Αρεως, μήν πολεμικός γέγονεν. Δυστυχώς, μπήκε κι ο Απρίλιος (της Αφροδίτης μήνας ερωτικός) κι ο φόβος είναι μήπως ο διεθνής αμοραλισμός (βοηθούντος και του δικού-μας τραλαλά) μας βινεύση βαναύσως ­ μή γένοιτο.

2 Παρ' όλ' αυτά, η Ανοιξη άνοιξε (aperilius γάρ), ο υιός του ανθρώπου ανέστη, και η Νευρολογία μας διδάσκει οτι το ένα τρίτο των ασθενών που παίρνουν δύο σταγόνες νεράκι από φιαλίδιο όπου γράφει «παυσίπονον», παύουν να πονούν! Δήλον οτι η καλή-μας πίστη και μόνη αρκεί για να εκκριθή η αναγκαία ενδορφίνη ­ απο μέσα μας, όχι απ' έξω. Ιδού λοιπόν οτι επαληθεύεται η θαυματουργός ισχύς των Συμβόλων, «ο δέ απατηθείς σοφώτερος του μή απατηθέντος». Δεύτε ούν οι εν συναισθήματι Σοφοί, «την των συμβόλων έκβασιν ορώντες, ευφρανθώμεν ενθέως». Να λαμπρεύωμε δηλαδή, αλλά μ' όλη-μας την ύπαρξη. Να χορταίνη το στομάχι αυγά, αλλά (ευκαιρία είναι) να ευφρανθή κι ο νούς την ίδια ώρα: Η έγκλειστη ζωή (ο εν δυνάμει κόσμος όλος των ορφικών), ας σπάσει το κέλυφος κι ας ελευθερωθή. Τσουγκρίζοντας λοιπόν τ' αυγά-σας συνεργείτε με την αγάπη-σας στην συνεχή ανάσταση. Κι οι αρχαίοι Ελληνες άλλωστε (θεωρώντας το αυγό ως ιερόν του Ασκληπιού), την ανάσταση των νεκρών ευαγγελίζονταν όταν χρησιμοποιούσαν το αυγό ως κόσμημα των τάφων.

Υποστηρίζω λοιπόν οτι συμφέρει να βιώνωμε εν συμβόλοις: Βραχυκυκλώνομε τις έννοιες, ζωντανεύομε την ιστορία, κι εναβρύνομε κι άλλα σημεία του σώματος εκτός απ' το στομάχι. Κέρδος.

3 Εχω όμως κι ένα σπουδαίο σεισμολογικό γεγονός να σχολιάσω με την Ανάσταση. Ηδη τη στιγμή της Σταυρώσεως είχε γίνει ο πρώτος σεισμός. Ρητώς τον αναφέρει μόνον ο Ματθαίος «και η γή εσείσθη». (Ο Λουκάς περιορίζεται στον σχισμό του καταπετάσματος του ναού, ενώ ο Μάρκος και ο Ιωάννης δέν διηγούνται κανένα συνοδευτικό γεγονός εκτός απ' τη φρικτή σταύρωση). Εχομε όμως μια ακόμη-πιό δραματική περιγραφή στο απόκρυφο ευαγγέλιο του Νικοδήμου (Acta Pilati, Β): «Σεισμός γαρ εγένετο εις την γήν άπασαν, και του σεισμού σφοδρού και μεγάλου γεγονότος, εσχίζοντο και αι πέτραι», κλπ.

Τώρα, με την Ανάσταση, πάλι ο Ματθαίος αναφέρει νέον σεισμό: «Και ιδού σεισμός εγένετο μέγας» μόλις η Μαρία η Μαγδαληνή (αυτή η αγωνίστρια) ήλθεν θεωρήσαι τον τάφον. Οι άλλοι ευαγγελιστές πάλι σιγούν επ' αυτού (πλήν βέβαια, του Νικοδήμου «Σεισμός εγένετο πρώτον»).

Προτιμώ τον Ματθαίο: Είναι ποτέ δυνατόν να βγαίνη ένας θεός μές απ' τη γή, κι η γή να μήν σείεται; Αλλωστε, με την Ανάσταση του Ιησού όλα τα δαιμόνια της γής νικούνται. Γράφει ο Πήτερ Μπράουν: «Οι δαίμονες ταυτίζονταν με κάθε περίπτωση αρρώστειας και δυστυχίας. Ηταν ο καθολικός φορέας κακού στην ανθρωπότητα. Αλλά είχαν ηττηθή απ' τον Χριστό, και μπορούσαν τώρα να διατηρούνται υπο έλεγχο απ' τους εκπροσώπους-του στη γή».

Πώς, λοιπόν, να μήν αντιδράσουν μές στα τάρταρα όλοι οι νικημένοι δαίμονες την ώρα της Ανάστασης; Πώς να μη γίνη σεισμός μέγας;

Ιδού γιατί έχει δίκιο ο Ματθαίος.

4 Ανέφερα την Μαρία τη Μαγδαληνή. Και δέν ξεχνώ την, κατα Νικόδημον, αγωνιστική-της αντίδραση μπροστά στο φοβερό έγκλημα: «Ακούσατε λαοί, φυλαί και γλώσσαι. Τίς ακουστά ποιήσει ταύτα προς άπαντα τον κόσμον; Εγώ εν Ρώμη μόνη προς τον Καίσαρα απελεύσομαι. Εγώ τούτω δηλώσω όσον κακόν ο Πιλάτος, τοις παρανόμοις Ιουδαίοις πειθόμενος, πέπραχεν». Συναντάμε εδώ μια ζωντανή προσωπικότητα του κατα κόσμον γυναικείου φύλου, να μάχεται κατά της αδικίας ενώ οι σερνικοί απλώς... συσκέπτονται.

Ετούτη λοιπόν η ίδια η Μαγδαληνή, «τη μιά σαββάτων έρχεται πρωί, σκοτίας έτι ούσης εις το μνημείον», λέει ο Ιωάννης. Υπνος δέν την πιάνει αυτήν. Βλέπει τον λίθον ηρμένον, τρέχει προς τους μαθητές, τους λέει τα νέα, τους φέρνει στο μνημείο, τους μπάζει μέσα, κι αυτή «ειστήκει κλαίουσα έξω». Και τότε «θεωρεί τον Ιησούν εστώτα». Δέν τον αναγνωρίζει αμέσως, αλλά μόλις Εκείνος προφέρη τ' όνομά-της «Μαρία», λύνεται ο κόσμος, κι εκείνη πάει να πέση στην αγκαλιά-του φωνάζοντας το τρυφερό εκείνο «Ραββουνί!». Μές στο γλυκοχάραμα εκείνο, η Ανθρωπότητα, στο πρόσωπο μιας πολύπαθης γυναίκας, παίζει μια πράξη κορυφαία του δράματός-της: Απτεται σχεδόν του Ελευθερωτή-της. Εχετε άραγε προσέξει πώς αποκαλεί ο Ιησούς τους ανθρώπους την ύψιστη εκείνη ώρα; «Πορεύου προς τους ΑΔΕΛΦΟΥΣ-μου» λέει (Ιωάννης, Κ17). Δικός-μας ήτανε ­ κι η Μαγδαληνή το ήξερε.

Το ξέραν κι οι αγιογράφοι της μονής Δοχειαρίου όταν εικόνιζαν τον αναστάντα Χριστό να βγάζη απ' τους τάφους τα γονικά της Ανθρωπότητας (τον Αδάμ και την Εύα), και να τους ανεβάζη στους Ουρανούς. «Και ο προπάτωρ Αδάμ, θυμηδίας έμπλεως οφθείς, ευχαριστώ έλεγεν οτι ανήγαγές με εξ άδου κατωτάτου» (Νικόδημος, Pars, ΙΙ). Αυτός ήταν ο θρίαμβος της Καρδιάς, κόντρα στον Νόμο του «απηγορευμένου καρπού».

Τώρα, άν ούτε αυτό το Σύμβολο δέν μας ταιριάζη, τότε έχομε όλα τα προσόντα να πεθάνωμε απο πειθήνια καταναλωτική παχυσαρκία (ορθολογικώς).

Χριστός Ανέστη.

Ο κ. Θεόδωρος Π. Τάσιος είναι ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.