Χορωδιακή Βραδιά

Σπυρίδων Βλιώρας, Εφημερίδα Τα Μετέωρα, 8 Οκτωβρίου 1999

Εισαγωγή

Την Παρασκευή, 24 Σεπτεμβρίου 1999, πραγματοποιήθηκε στον όμορφο χώρο έξω από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου παρουσίαση δημοτικών ασμάτων από τη χορωδία μας, ενταγμένη στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων του δήμου Καλαμπάκας. Η επιλογή του χώρου υπήρξε -κατά γενική ομολογία- επιτυχής. Για την επιτυχία της όλης οργάνωσης της εκδήλωσης και παρουσίασής της δεν είμαστε εμείς οι αρμόδιοι να εκφέρουμε γνώμη (Κριτικές στο προηγούμενο τεύχος της εφημερίδας). Με το παρόν άρθρο θα περιοριστούμε σε μια σύντομη και απλή παρουσίαση της χορωδίας του συλλόγου μας, των στόχων της αλλά και του έργου της στη συγκεκριμένη εκδήλωση.

Ο Σύλλογος Φίλων Παραδοσιακής Μουσικής και Ψαλτικής Τέχνης ''Ο Άγιος Βησσαρίων'' είναι νεοσύστατος. Ιδρύθηκε πρόσφατα από ανθρώπους που αγαπούν την ελληνική παραδοσιακή μουσική και επιθυμούν να συμβάλλουν, όσο μπορούν, στη διάνοιξη διαύλων, μέσω των οποίων η παράδοση θα περάσει ως ζώσα πραγματικότητα και πηγή έμπνευσης και δημιουργίας στις νεότερες γενιές. Η όλη προσπάθεια και ενασχόλησή μας είναι σε ερασιτεχνική βάση, με την έννοια των εραστών της τέχνης. Με τη βοήθεια του μαέστρου μας, αφιερώνουμε όσο ελεύθερο χρόνο διαθέτουμε προσπαθώντας να φανούμε άξιοι του τόσο σπουδαίου υλικού που προσεγγίζουμε.

Για τη συγκεκριμένη εκδήλωση είχαμε επιλέξει και παρουσιάσαμε 14 δημοτικά τραγούδια απ' όλο σχεδόν τον ιστορικό χώρο του ελληνισμού: Μικρά Ασία, Πόλη, Μακεδονία, Ήπειρο, Θεσσαλία μέχρι και την Κρήτη. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε ορισμένα από τα τραγούδια με κάποιο σύντομο σχολιασμό.

Τα τραγούδια

Θωρείς τον τον αμάραντο

Θωρείς τον τον αμάραντον πώς κρέμεται στο βράχο.

Και τρων τον τ' άγρια πρόβατα κι αλησμονούν τ' αρνιά τους.

Κι απ' αύτον έφαγα κι εγώ κι απαλησμόνησά σε.

Ειπέ μου, πού έπιες το νερόν και πού έφας το βοτάνι;

Στην Άρτα έπια το νερόν, στην Κύπρον το βοτάνι

και ανάμεσα στον Γαλατάν απαλησμόνησά σε.

Οι στίχοι του είναι κάπως παραλλαγμένοι σε σχέση μ' αυτούς που πέρασαν στη δισκογραφία, η χορωδία μας όμως προτίμησε να κρατήσει τους παρόντες, επιδεικνύοντας ευαισθησία στο θέμα της διατήρησης της παράδοσης και ερευνώντας επισταμένως σχετικές πηγές.

Ο Δημάκης (Ένας πασάς διαβαίνει)

'Ενας πασάς διαβαίνει κι άλλος έρχεται.

Στα Τρίκαλα πααίνουν, μέσ' στον κασαμπά.

Γυρεύουν τους γιρόντους τους τρικαλινούς,

γυρεύουν τους παπάδες τ' Ασπροπόταμου.

Γυρεύουν το Γιαννίκα ν-από την Κρανιά,

γυρεύουν το Δημάκη ν-απ' την Καστανιά.

Δημάκης τρώει και πίνει στα ψηλά βουνά,

στου Τρίτσου τα σαράγια, μέσ' στο Μέτσοβο.

Οι στίχοι και η μελωδία του όπως παρουσιάστηκε απ' τη χορωδία μας προέρχονται από καταγραφή που έκανε στη Θεσσαλία ο αείμνηστος Σίμων Καράς και πέρασαν στη δισκογραφία το 1979, στο δίσκο "Τραγούδια Θεσσαλίας 1". Μάλιστα, το περιοδικό Δίφωνο, στο τεύχος Μαΐου 1999, κάνοντας μια αναδρομή σε "έναν αιώνα ελληνικής μουσικής" και παρουσιάζοντας τους 100 καλύτερους δίσκους του αιώνα μας, περιλαμβάνει μέσα και τον συγκεκριμένο αυτό δίσκο.

Μια φορά κι έναν καιρό, λέει ένα μικρασιατικό παραμύθι, ζούσε ένας τσοπανάκος μόνος του σε μια ερημιά. Μια μέρα έσωσε κάτι ναυαγούς, ανάμεσά τους κι έναν ιερέα. Στην καλύβα του που τους φιλοξένησε, το βράδυ, ο ιερέας διαπίστωσε πως ο τσοπανάκος προσευχόταν με λανθασμένο τρόπο. Και προσπάθησε να μάθει στον αγράμματο τσοπανάκο τον ορθό τρόπο προσευχής. Όταν επιτέλους πέρασε ένα καράβι και οι ναυαγοί ευχαρίστησαν κι αποχαιρέτησαν τον τσοπανάκο, αυτός διαπίστωσε ότι είχε ξεχάσει την προσευχή που του είχε μάθει ο ιερέας. Και καθώς το καράβι απομακρυνόταν, χωρίς να διστάσει, πετά την κάπα του στο νερό, ανεβαίνει πάνω της και χρησιμοποιώντας την ως βαρκούλα, φτάνει στο καράβι, για να παρακαλέσει τον ιερέα να του θυμίσει την προσευχή. Μόλις απ' το καράβι είδαν το θαύμα, σάστισαν κι ο ιερέας τού φώναξε: "τη δική σου προσευχή να λες κι αυτήν αγαπά ο Θεός!". [Η περίληψη του όμορφου παραμυθιού που παραθέσαμε προέρχεται από παραμύθι που περιέχεται στο πολύ όμορφο βιβλίο: Μικρασιατικά Παραμύθια, εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 61997].

Σ' το 'πα και σ' το ξαναλέγω

Σ' το 'πα και σ' το ξαναλέγω στο γιαλό μην κατεβείς.

Κι ο γιαλός κάνει φουρτούνες και σε πάρει και διαβείς.

Κι αν με πάρει, πού με πάγει, πέρα στα βαθιά νερά,

κάνω το κορμί μου βάρκα και τα χέρια μου κουπιά.

Το μαντίλι μου πανάκι, μπαίνω βγαίνω στη στεριά...

Αγρίμια κι αγριμάκια μου

Αγρίμια κι αγριμάκια μου, λάφια μου μερωμένα,

πέστε μου πού 'ν' οι τόποι σας, πού 'ναι τα χειμαδιά σας.

Βουνά 'ναι μας οι τόποι μας...

Όπως βλέπουμε, ο Σύλλογός μας δεν αρκείται στην παρουσίαση με ξερό τρόπο κάποιων δημοτικών τραγουδιών. Ερευνά, συγκεντρώνει βιβλιογραφία, δισκογραφία, μελέτες σε βιβλία και περιοδικά. Βέβαια, κινούμαστε μέσα στα πλαίσια που μας επιτρέπουν τα οικονομικά μας αλλά και ο ελεύθερος χρόνος μας, γιατί, όπως αναφέραμε, κινούμαστε σε ερασιτεχνικά πλαίσια.

Με κατάλληλη βοήθεια και συμπαράσταση (οικονομική και κυρίως ηθική) απ' όλους σας (Δήμο, τοπικούς φορείς, απλό κόσμο) ελπίζουμε να συνεχίσουμε το έργο μας, προβάλλοντας σε κάθε εκδήλωση που θα συμμετέχουμε όμορφα αλλά ίσως ξεχασμένα με τον καιρό παραδοσιακά τραγούδια (μιας και η δισκογραφία αλλά και η ραδιοφωνία της εποχής μας επιδεικτικά τα αγνοούν) καθώς και βυζαντινούς ύμνους. Ας μην ξεχνάμε το β' σκέλος της επωνυμίας μας καθώς και την πρώτη άτυπη αλλά εξόχως επιτυχή παρουσίαση βυζαντινών ύμνων για το Πάσχα που είχαμε παρουσιάσει στην εκκλησία του Αγίου Βησσαρίωνα την Κυριακή των Βαΐων.