Κείμενο και μετάφραση Χριστουγεννιάτικων Ύμνων

π. Ιωάννης Ζώτος-Σπυρίδων Βλιώρας, Εφημερίδα Τα Μετέωρα, 31 Δεκεμβρίου 1999

[Όπως παρουσιάστηκαν από τη χορωδία του «Συλλόγου Φίλων Παραδοσιακής Μουσικής και Ψαλτικής Τέχνης Ο Άγιος Βησσαρίων» στις 19 Δεκεμβρίου 1999 στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Καλαμπάκας.]

1)Τῶν Γενεθλίων τοῦ Χριστοῦ τὰ προεόρτια ἐπιτελοῦντες οἱ πιστοὶ πανηγυρίζομεν καὶ ἀξίως ἅπαντες προϋπαντήσωμεν, ὡς οἱ Μάγοι δωροφοροῦντες τὰς ἀρετάς καὶ ᾄδοντες τῶν Ἀγγέλων ᾆσμα καινὸν τῷ ἐκ Κόρης θεόπαιδος ἐν Βηθλεὲμ ἄνευ σπορᾶς τικτομένῳ Θεῷ ἡμῶν, ὃν δοξάζει τὰ σύμπαντα.

(Μετάφραση:) Γιορτάζοντας οι πιστοί τα προεόρτια των Γενεθλίων του Χριστού πανηγυρίζουμε και αξίως όλοι ας τον προϋπαντήσουμε, κρατώντας, όπως οι Μάγοι, ως δώρα τις αρετές και ψάλλοντας ένα νέο αγγελικό άσμα στο Θεό μας, που γεννιέται χωρίς σπορά από Κόρη θεόπαιδα στη Βηθλεέμ, τον οποίο δοξάζουν τα σύμπαντα.

2)Πιστοὶ, τὰ προεόρτια τῶν Γενεθλίων ᾄσματα νῦν προηχήσωμεν πίστει· ἔρχεται, ἥκει γὰρ Χριστός ἐν Βηθλεὲμ τοῦ τεχθῆναι ὡς βροτὸς ἐκ Παρθένου καὶ ὁραθῆναι νήπιος, σπαργάνοις ἐνειλημένος, ὁ πρὸ αἰώνων ὑπάρχων.

(Μετάφραση:) Πιστοί, ας ψάλλουμε από τώρα με πίστη τα προεόρτια άσματα των Γενεθλίων· γιατί έρχεται, έχει φτάσει ο Χριστός στη Βηθλεέμ, για να γεννηθεί ως θνητός από (την) Παρθένο και να τον αντικρίσουμε σαν μωρό παιδί σπαργανωμένο, αυτόν, που υπάρχει πριν απ' τους αιώνες.

3)Γνώμῃ πεσὼν ἐξεβλήθη Ἀδὰμ τοῦ Παραδείσου· ὁ Λόγος δέ, σαρκωθεὶς ἐκ Παρθένου, τοῦτον ἀνακαλεῖται καὶ πρὸς τὴν ἄνω τρυφὴν μετηγάγετο.

(Μετάφραση:) Δίκαια ο Αδάμ, εφόσον έπεσε στο αμάρτημα της ανυπακοής, βγήκε έξω από τον Παράδεισο· ο Θεός Λόγος όμως, αφού πήρε σάρκα από την Παρθένο, τον καλεί ξανά κοντά του και τον οδηγεί προς την ουράνια χαρά.

4)Ῥητῶν ἐνθέων ἀκούσωμεν βοώντων τοῦ Χριστοῦ τὴν ἀνάδειξιν· ἰδοὺ γὰρ Σπηλαίῳ τίκτεται Κόρης ἐξ ἀπειράνδρου· οὗ τὸν φρικτόν τόκον προμηνύει Ἀστρολόγοις ὁ ἀστὴρ ἐπιφαινόμενος.

(Μετάφραση:) Τα ένθεα λόγια ας ακούσουμε (αυτών) που διαλαλούν την αποκάλυψη του Χριστού: να, που γεννιέται στο Σπήλαιο από πάναγνη Κόρη και την υπερφυσική του γέννηση φανερώνει το αστέρι, όταν παρουσιάζεται σ' αυτούς που μελετούσαν τ' άστρα.

5)Σύμβολα τῆς ἀρρήτου σαρκώσεως παραδεικνὺς, Οἰκτίρμον, ἐπλήθυνας ὁράσεις καὶ προφητείας ἐνέπνευσας· ἃς νῦν ἐλθὼν ἐπλήρωσας, σαρκὶ τικτόμενος Κόρης ἐξ ἁγνῆς ἐν πόλει Δαυΐδ.

(Μετάφραση:) Παρουσιάζοντας σύμβολα της άρρητης σαρκώσεώς σου, Πολυέλεε, αύξησες τα οράματα και προφητείες προκάλεσες· τις οποίες εκπλήρωσες ερχόμενος τώρα με ανθρώπινη μορφή, καθώς γεννιέσαι από αγνή Κόρη στην πόλη του Δαυΐδ.

6)Ψαλτήριον, ἅγιε Δαυῒδ, ἀνάλαβε καὶ κιθάραν καὶ μελῴδησον· τοῦ Ἐφραθᾶ οἶκος εὐφραίνου· Πατὴρ γὰρ ἐκ γαστρὸς ὃν ἐγέννησεν ἐν σοὶ περιφανῶς ἀποτίκτεται ἐκ τῆς Παρθένου σωματούμενος.

(Μετάφραση:) Πάρε στα χέρια σου ψαλτήρι και κιθάρα, άγιε Δαυΐδ, και τραγούδησε: πατρίδα του Εφραθά πανηγύρισε, γιατί σε σένα περίτρανα γεννιέται αυτός που ο Πατέρας γέννησε και παίρνει ανθρώπινο σώμα μέσα στη μήτρα της Παρθένου.

7)Ταύτην τοῦ Χριστοῦ τὴν σάρκωσιν γνοὺς ὁ Ἡσαΐας Πνεύματι Ἁγίῳ ἐμφανῶς προλέγει· Παιδίον ἐκ Παρθένου γεννᾶται ὁ Κύριος εἰς ἀναγέννησιν ἡμῶν, οὗ ἡ ἀρχὴ ἐπὶ τοῦ ὤμου αὐτοῦ.

(Μετάφραση:) Του Χριστού τη σάρκωση γνωρίζοντας ο Ησαΐας με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ξεκάθαρα προφητεύει: Παιδί απ' την Παρθένο γεννιέται ο Κύριος, για να μας αναγεννήσει· και στους ώμους του θα φέρει τα διάσημα & το βάρος της εξουσίας (δηλαδή το Σταυρό).

8)Δεῦρο, Ἡσαΐα, βόησον· ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἔχει ἐν κοιλίᾳ τὸν Λυτρωτὴν τοῦ κόσμου καὶ τίκτει ἐν Σπηλαίῳ· καὶ ἔσται τὸ ὄνομα τοῦ τικτομένου Ἰησοῦ, Θεὸς μεθ' ἡμῶν, Ἐμμανουὴλ Σαβαώθ.

(Μετάφραση:) Έλα, Ησαΐα, διακήρυξε: η Παρθένος έχει μέσα στη μήτρα της τον Λυτρωτή του κόσμου και γεννάει μέσα στο Σπήλαιο· και το όνομα του νεογέννητου Ιησού θα είναι Εμμανουήλ Σαββαώθ, δηλαδή ο Θεός μαζί μας.

9)Τοῦ Ἐφραθᾶ οἶκος Βηθλεέμ, Ἄρχων ἐξελεύσεται ἐκ σοῦ ἐν Ἰσραὴλ προσκαλούμενος Ἔθνη ἀπωσμένα, ὡς προηγόρευσεν ἐν Πνεύματι Μιχαίας καταυγαζόμενος.

(Μετάφραση:) Βηθλεέμ, πατρίδα του Εφραθά, ο Άρχοντας Θεός θα προέλθει από σένα, προσκαλώντας τα απομακρυσμένα Έθνη μαζί με το λαό του Ισραήλ, καθώς προφήτεψε φωτιζόμενος από το Άγιο Πνεύμα ο Μιχαίας.

10)Τὴν τοῦ Χριστοῦ ἐν σώματι δηλῶν ἀνάδειξιν, ὁ Ἱερεμίας ἐκβοᾷ· ἐπὶ τῆς γῆς σωματωθεὶς ὁ Θεὸς ὤφθη, ἐπιστήμης εὗρέ τε πᾶσαν ὁδόν, γεννηθεὶς ἐν Βηθλεὲμ ἐκ Μητρός.

(Μετάφραση:) Δηλώνοντας την ένσαρκη φανέρωση του Χριστού ο Ιερεμίας διαλαλεί: ο Θεός, παίρνοντας σώμα ανθρώπινο, παρουσιάστηκε στη γη και βρήκε το δρόμο της πλήρους γνώσης της ανθρώπινης φύσης, αφού γεννήθηκε από μητέρα στη Βηθλεέμ

11)Ἐν Πνεύματι προβλέπων, προφῆτα Ἀββακούμ, τὴν τοῦ Λόγου σάρκωσιν ἐκήρυττες βοῶν· Ἐν τῷ ἐγγίζειν τὰ ἔτη ἐπιγνωσθήσῃ, ἐν τῷ παρεῖναι τὸν καιρὸν ἀναδειχθήσῃ. Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε.

(Μετάφραση:) Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος προβλέποντας τη σάρκωση του Λόγου, προφήτη Αββακούμ, διακήρυττες: καθώς πλησιάζουν τα χρόνια, θα γίνεις αντιληπτός κι όταν φθάσει ο καιρός θα αποκαλυφθείς. Δόξα στη δύναμή σου, Κύριε.

12)Δανιήλ σε Παρθένε, Ὄρος προδιέγραφε σαφῶς ὁ ἔνθεος· οἱ τριττοὶ δὲ Παῖδες καθορῶντες τὴν φλόγα δροσίζουσαν, τὸν σὸν θεῖον τόκον μελῳδικῶς ἀνευφημοῦσιν, ὡς Σωτῆρα καὶ Κτίστην καὶ Κύριον.

(Μετάφραση:) Ο ένθεος Δανιήλ εσένα, Παρθένε, περιέγραφε προφητικά ως όρος· και οι τρεις Παίδες βλέποντας τη φλόγα που δρόσιζε, τη δική σου θεϊκή γέννα μελωδικά δοξολογούν, όπως αρμόζει σε Σωτήρα και Κτίστη και Κύριο.

13)Βουνοί καὶ ὄρη, σκιρτήσατε· Προφῆται θεηγόροι, χορεύσατε· Λαοὶ καὶ Ἔθνη, κροτήσατε· πάντων ἡ σωτηρία, ὁ φωτισμός, ἤγγικεν, ἐπέστη, ἐν τῇ πόλει Βηθλεὲμ ἀποτικτόμενος.

(Μετάφραση:) Βουνά και όρη, σκιρτήστε· Προφήτες με τα θεϊκά σας λόγια, στήστε χορό· λαοί και έθνη, χειροκροτήστε· ο φωτισμός έφτασε, η σωτηρία όλων παρουσιάστηκε, γεννήθηκε στην πόλη Βηθλεέμ.

14)Κηρύγματα Προφητῶν τοῦ Χριστοῦ τὴν ἀνάδειξιν μηνύοντα εἴληφε σήμερον πέρας σωτήριον· ἦλθε γὰρ, ἐπέφανε διὰ σαρκός τοῖς ἐν σκότει κινδυνεύουσιν.

(Μετάφραση:) Τα κηρύγματα των Προφητών που προανήγγειλαν την παρουσία του Χριστού σήμερα εκπληρώθηκαν με σωτηριώδη τρόπο: γιατί φανερώθηκε με σάρκα ανθρώπινη, ανάμεσα στους ανθρώπους που κινδύνευαν μέσα στο σκοτάδι.

15)Αἱ Ἁγγελικαὶ προπορεύεσθε Δυνάμεις· οἱ ἐν Βηθλεὲμ ἑτοιμάσατε τὴν Φάτνην· ὁ Λόγος γὰρ γεννᾶται· ἡ σοφία προέρχεται· δέχου ἀσπασμὸν ἡ Ἐκκλησία· εἰς τὴν χαρὰν τῆς Θεοτόκου, λαοὶ εἴπωμεν: Εὐλογημένος ὁ ἐλθὼν Θεὸς ἡμῶν, δόξα σοι.

(Μετάφραση:) Προχωρείτε μπροστά οι Αγγελικές Δυνάμεις· στη Βηθλεέμ ετοιμάστε τη Φάτνη· γιατί γεννιέται ο Λόγος· φανερώνεται η σοφία· η Εκκλησία δέξου τον ασπασμό· στη χαρά της Θεοτόκου ας φωνάξουμε λαοί: ας είσαι ευλογημένος, Θεέ μας, που ήρθες· δόξα σοι.

16)Τὸ προορισθὲν τῷ Πατρὶ πρὸ τῶν αἰώνων καὶ προκηρυχθὲν τοῖς Προφήταις ἐπ' ἐσχάτων Μυστήριον ἐφάνη καὶ Θεὸς ἐνηνθρώπισε, σάρκα προσλαβὼν ἐκ τῆς Παρθένου· κτίζεται ὁ Ἄκτιστος βουλήσει· ὁ Ὢν γίνεται· ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ Χριστὸς παραγίνετα

(Μετάφραση:) Το μυστήριο που προόρισε για μας ο Πατέρας πριν απ' τους αιώνες και εσχάτως διακήρυξαν οι Προφήτες φανερώθηκε· κι ο Θεός έγινε άνθρωπος παίρνοντας σάρκα απ' την Παρθένο· ο Άκτιστος γίνεται εκούσια κτιστός· γεννιέται αυτός που πάντα υπήρχε· ο βασιλιάς του Ισραήλ, ο Χριστός, είναι μαζί μας.

17)Ὤφθης ἐπὶ γῆς καὶ βροτοῖς συνανεστράφης· Καίσαρος θεσμοῖς σὺν τοῖς δούλοις ἐπεγράφης· ἐπλάσθης, οὐκ ἐτράπης, ἀναλλοίωτος ἔμεινας, ὅλος ὢν Θεός, κἂν ἐσαρκώθης. Δόξα τῇ σοὶ οἰκονομίᾳ, τιμή, αἴνεσις, μεγαλοπρέπεια· καὶ νῦν καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

(Μετάφραση:) Παρουσιάστηκες στη γη και συναναστράφηκες με τους ανθρώπους· σύμφωνα με τους νόμους του Καίσαρα (δέχτηκες να) απογραφείς μαζί με τους δούλους· πλάσθηκες σαν άνθρωπος, αλλά δεν άλλαξε η θεϊκή φύση σου, έμεινες αναλλοίωτος. Αν και πήρες ανθρώπινο σώμα, ολόκληρος έμεινες Θεός. Δοξάζουμε τον τρόπο που οικονομείς τη σωτηρία, τον τιμούμε, τον επαινούμε, τον θαυμάζουμε· και τώρα και στους αιώνες. Αμήν.

18)Ἡ Παρθένος σήμερον τὸν προαιώνιον Λόγον ἐν Σπηλαίῳ ἔρχεται ἀποτεκεῖν ἀπορρήτως· χόρευε, ἡ οἰκουμένη ἀκουτισθεῖσα· δόξασον, μετὰ Ἀγγέλων καὶ τῶν Ποιμένων, βουληθέντα ἐποφθῆναι παιδίον νέον, τὸν πρὸ αἰώνων Θεόν.

(Μετάφραση:) Η Παρθένος σήμερα τον προαιώνιο Λόγο έρχεται κατά τρόπο μυστικό να γεννήσει σε Σπήλαιο· εσύ, οικουμένη, που το άκουσες αυτό, χόρευε· δόξασε, μαζί με τους Αγγέλους και τους βοσκούς τον προαιώνιο Θεό που θέλησε να μας παρουσιαστεί σαν μικρό παιδί.

19)Ἐπεσκέψατο ἡμᾶς ἐξ ὕψους ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, ἀνατολὴ ἀνατολῶν, καὶ οἱ ἐν σκότει καὶ σκιᾷ εὕρομεν τὴν ἀλήθειαν· καὶ γὰρ ἐκ τῆς Παρθένου ἐτέχθη ὁ Κύριος.

(Μετάφραση:) Μας επισκέφτηκε από ψηλά ο Σωτήρας μας, η ανατολή των ανατολών· κι εμείς που είμαστε στο σκοτάδι και τη σκιά βρήκαμε την αλήθεια· γιατί απ' την Παρθένο γεννήθηκε ο Κύριος.

20)Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε· Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε. Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε· ᾄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ καὶ ἐν εὐφροσύνῃ ἀνυμνήσατε, λαοί, ὅτι δεδόξασται.

(Μετάφραση:) Ο Χριστός γεννιέται, δοξάστε (τον)· ο Χριστός (έρχεται) απ' τον ουρανό, προϋπαντήστε (τον)· ο Χριστός στη γη, υψωθείτε· όλη η γη ας ψάλει στον Κύριο κι οι λαοί ας ανυμνήσουν χαρούμενα, (δι)ότι είναι δοξασμένος.

21)Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον! Οὐρανὸν τὸ Σπήλαιον· θρόνον Χερουβικὸν τὴν Παρθένον· τὴν φάτνην χωρίον, ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος, Χριστὸς ὁ Θεός· ὃν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν.

(Μετάφραση:) Βλέπω ένα παράξενο και παράδοξο μυστήριο! Ουρανός είναι το Σπήλαιο· Χερουβικός θρόνος η Παρθένος· η φάτνη τόπος, όπου έγειρε αυτός που δε χωράει πουθενά, Χριστός ο Θεός· τον οποίο δοξολογούμε με ύμνους.