Ενδιαφέροντα σημεία και συμπεράσματα

Σπυρίδων Βλιώρας, εφ. Τα Μετέωρα, 27 Οκτωβρίου 2000

Ενδιαφέροντα σημεία και συμπεράσματα απ' την εκπομπή για το βιβλίο Λαογραφικά Καλαμπάκας στο Ράδιο Σταγών, την Πέμπτη, 19 Οκτωβρίου 2000, που επιμελείται και παρουσιάζει ο φιλόλογος Σπυρίδων Βλιώρας

Β' Παρουσίαση του βιβλίου:

Στέφανος Αργ. Θανασούλας, Λαογραφικά Καλαμπάκας, εκδ. Δήμος Καλαμπάκας, Καλαμπάκα 1992.

(...) Το πρώτο μέρος του έργου αναφέρεται στην ιστορία της Καλαμπάκας. (...) Αξίζει να διαβάσουμε ένα απόσπασμα (σελ. 17-18) που αναφέρεται στην απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τον τουρκικό ζυγό στα 1881. Δυστυχώς, πολύ λίγοι γνωρίζουν πότε και κάτω από ποιες συνθήκες απελευθερώθηκε η Θεσσαλία, ιδίως οι μαθητές. Ίσως θα έπρεπε η τοπική ιστορία να διδάσκεται στα σχολεία, έστω κι αν το αρμόδιο υπουργείο δεν προωθεί για δικούς του λόγους κάτι τέτοιο.

(...) Στο επόμενο κεφάλαιο (12ο) αναφέρεται εν συντομία στα τοπικά καλαμπακιώτικα τραγούδια, τα Πασχαλιάτικα, όπως συνήθως ονομάζονται. Βέβαια, η ονομασία τους προήλθε από το γεγονός ότι, όταν η περιοχή μας τουρκοκρατούταν, οι Τούρκοι επέτρεπαν στους ραγιάδες μόνο τις μέρες της Λαμπρής να χορεύουν και να τραγουδούν χωρίς επιτήρηση και παρουσία του κατακτητή. Έτσι, μόνο τότε οι Έλληνες μπορούσαν να τραγουδούν ελεύθερα και δημόσια τα πατροπαράδοτα τραγούδια τους, μερικά απ' τα οποία συνεχίζουν την παράδοση των ακριτικών τραγουδιών (π.χ. Κάτω στον Αγιο-Θόδωρο).

(...) Με το 13ο και τελευταίο κεφάλαιο κλείνει το βιβλίο. Σ' αυτό αναφέρονται διάφορα παραλειπόμενα, με πιο ενδιαφέροντα όσα λέγονται για την οργάνωση του αθλητισμού στην Καλαμπάκα, κυρίως για την ίδρυση της "Αθλητικής Ενώσεως Καλαμπάκας" το 1929 και του ποδοσφαιρικού σωματείου "Τα Μετέωρα". Αξίζει στο σημείο αυτό να ακούσουμε τα σχετικά με τον πρωταθλητή Ελλάδας στο άλμα επί κοντώ Αργύρη Καραγιάννη: [σελ. 276, υποσημείωση:] "Ήταν γιος της Ευαγγελίας Καραγιάννη και εγγονός ενός άρχοντα της Καλαμπάκας, του Αναγνώστη Αργύρη. Τίμησε την Ελλάδα ως Βαλκανιονίκης τρεις φορές στο άλμα επί κοντώ. Είχε καταρρίψει τότε το πανελλήνιο ρεκόρ, πηδώντας πάνω από 3,60 μέτρα ύψος.

Παρ' όλες αυτές τις διακρίσεις αγνοήθηκε από τους ανθρώπους της ιδιαίτερης πατρίδας του κι αυτό ήταν μεγάλο παράπονό του. Χαρακτηριστικά έλεγε στον κ. Δημήτριο Ζαΐμη σε μια συνάντησή τους στην Αθήνα: "Ρε Μήτσιο, εγώ τίμησα την Καλαμπάκα τρεις φορές και δεν βρέθηκε ένας από την Καλαμπάκα να μου στείλει ένα συγχαρητήριο τηλεγράφημα. Αυτό το πράγμα είναι μέσα στην ψυχή μου άσβηστο. Διότι απ' όλο τον κόσμο, Έλληνες και ξένοι, μου 'στελναν συγχαρητήρια. Ε! Καλαμπακιώτης δεν έστειλε κανένας, ούτε ο πρόεδρος ούτε ένας απ' τους προύχοντες αλλά ούτε και συγγενής ακόμα."

Ο Δήμος Καλαμπάκας έχει χρέος να επανορθώσει έστω και τώρα, μετά το θάνατό του. Πρώτα-πρώτα αξίζει να μάθουν όλοι οι Καλαμπακιώτες για τον αθλητή που δόξασε όχι μόνο την Καλαμπάκα αλλά και την Ελλάδα ολόκληρη. (...) Ήδη ο κ. Λάζαρος Αρσενίου πρότεινε να δοθεί στο στάδιο ή σε κάποιο δρόμο της Καλαμπάκας το όνομα του Αργύρη Καραγιάννη ή ακόμα και να στηθεί προτομή του".

Σημείωση: Στο σημείο αυτό ακούστηκαν και τα σχετικά που έχουν καταγραφεί σε μία απ' τις τρεις κασέτες που παραχώρησαν στο Δημαρχείο Καλαμπάκας οι Λάζαρος Αρσενίου και Δημήτριος Ζαΐμης και που περιέχουν μεταξύ τους συζήτηση σχετική με τη ζωή στην παλιά Καλαμπάκα. Οι κασέτες αυτές, των οποίων αντίγραφο μας έδωσε η κ. Ελένη Ζήκα -την ευχαριστούμε-, περιέχουν πλούτο πληροφοριών που καλό θα ήταν τόσο αυτές όσο και άλλες πληροφορίες, που θα μπορούσαν να δώσουν οι γεροντότεροι κάτοικοι της Καλαμπάκας, να καταγραφούν και να εκδοθούν.

(...) Συμπερασματικά, μπορούμε να αναφέρουμε ότι το βιβλίο "Λαογραφικά Καλαμπάκας" που σήμερα παρουσιάσαμε [και -θυμίζουμε- υπάρχει σε πολλά αντίτυπα στη βιβλιοθήκη (καθημερινά ανοιχτή 6-8 και παρ' όλες τις ελλείψεις της μπορείτε να βρείτε κι άλλα ενδιαφέροντα βιβλία να διαβάσετε εκεί ή να τα δανειστείτε)] είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση για ανάγνωση, καθώς περιέχει πλήθος πολύτιμων πληροφοριών για τη ζωή στην πόλη μας τα παλιότερα χρόνια. Βέβαια, κάποια στοιχεία μπορεί να μην είναι και τόσο ακριβή ή εντωμεταξύ να έχουν γραφεί άλλα βιβλία ή άρθρα σε περιοδικά που να τα φωτίζουν από μια άλλη μεριά. Άλλωστε το έργο του αείμνηστου Στεφάνου Θανασούλα δεν είναι παρά η καταγραφή των εμπειριών ενός ανθρώπου με πολλή αγάπη και μεράκι για την πόλη του (...).

Έχοντας ως αφετηρία το έργο του ο Δήμος Καλαμπάκας επιβάλλεται να ενδιαφερθεί περισσότερο για τις παλιότερες φάσεις στη ζωή της πόλης. Να φροντίσει να συγκεντρωθούν μαρτυρίες ηλικιωμένων κατοίκων, να καταγραφούν όσα παλιά τραγούδια σώζονται, να συγκεντρωθεί όποιο φωτογραφικό υλικό έχει σωθεί, να ξεκαθαρίσει η τοπογραφία (πού βρισκόταν τι και πότε) της πόλης στα παλιότερα χρόνια (τόσο στον αιώνα μας, που οι ενθυμήσεις και οι μαρτυρίες είναι περισσότερες, όσο και παλιότερα) και τέλος να συγκεντρωθεί και εκτεθεί το σύνολο της υπάρχουσας βιβλιογραφίας για την περιοχή. Όλα αυτά θα αποτελέσουν τη βάση για τη συγγραφή έργων για την πόλη της Καλαμπάκας και την ευρύτερη περιοχή. (...)