«Η αξιοποίηση του Διαδικτύου (Internet) στη διδασκαλία φιλολογικών μαθημάτων: διδάσκοντας το ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη ‘Περιμένοντας τους βαρβάρους’»

Σπυρίδων Βλιώρας, Ομιλία στους φιλολόγους του Νομού Γρεβενών, Δημόσια Βιβλιοθήκη Γρεβενών, 22/12/2003

Σχεδιάγραμμα ομιλία

1. Διευθύνσεις αναφοράς (Ενδεικτικά)

-Μηχανή αναζήτησης: http://www.google.com

-Ελληνικά Λεξικά: http://kastor.komvos.edu.gr/dictionaries/dictonline/DictOnLineTri.htm. [Λεξικό της κοινής νεοελληνικής του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη &  Επίτομο λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας του Εμ. Κριαρά]

-Βιβλιοπωλεία: www.ianos.gr, www.protoporia.gr

-Στοιχεία για το βιβλίο: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου: http://www.ekebi.gr

-Βιβλιολογική Βιβλιοθήκη Εθνικού Κέντρου Βιβλίου: http://libro.ekebi.gr/cgi-bin-EL/egwcgi/egwirtcl/targets.egw

-Σελίδες για τη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Με ενδιαφέροντα στοιχεία για λογοτεχνικά περιοδικά: http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/poetry.html

2. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα

-http://www.ekebi.gr/1935/1935.asp: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου απ’ το 18ο αιώνα μ.Χ. έως το 1935. http://www.ekebi.gr/1935/detail.asp?ID=193: Εργο-βιβλιο-βιογραφικά για τον Καβάφη

-http://www.greece2001.gr/13.html: Σύγχρονοι έλληνες συγγραφείς (από την Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης 2001)

-http://www.snhell.gr: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού. http://www.snhell.gr/akavafi.html: Αρχείο Καβάφη. [Το αρχείο Κ. Π. Καβάφη στεγάζεται στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού και είναι προσβάσιμο μόνο στους ερευνητές. Το κοινό μπορεί όμως να επισκέπτεται τις πλούσιες ηλεκτρονικές του σελίδες, όπου θα βρει την Βιογραφία [http://www.snhell.gr/abio.html] του ποιητή, την Εργογραφία [http://www.snhell.gr/aergo.html] του (όπου θα μπορεί να διαβάσει τα κείμενα των ποιημάτων και των πεζών, να δει τις εικόνες ορισμένων χειρογράφων και να ακούσει την απαγγελία ορισμένων ποιημάτων), μια σειρά από Εικόνες [http://www.snhell.gr/aphoto.html] (φωτογραφίες, σχέδια) από το Αρχείο, να συμβουλευτεί Βιβλιογραφία [http://www.snhell.gr/abibl.html] σχετική με τον Καβάφη...]

-http://cavafis.compupress.gr/bio3.htm: Βιογραφία Καβάφη

3. Κείμενο

-http://www.snhell.gr/kavafis2.asp?id=636&kathgoria=1: ‘Περιμένοντας τους Βαρβάρους’

-http://cavafis.compupress.gr/index2.htm: Ποιήματα Καβάφη

4. Σχετική Δισκογραφία

-http://www.melodia.gr/diskothiki/index.asp: Αρχείο δίσκων του ραδιοσταθμού Μελωδία, όπου μπορούμε να αναζητήσουμε τραγούδια με βάση κάποιον συγκεκριμένο στιχουργό/ποιητή [π.χ. Καβάφη ή πιο συγκεκριμένα αν έχει μελοποιηθεί το ποίημα ‘Περιμένοντας τους βαρβάρους’]

-http://www.snhell.gr/abibl.html: Βιβλιογραφία-Δισκογραφία Καβάφη

-http://cavafis.compupress.gr/public.htm: Βιβλιογραφία-Δισκογραφία Καβάφη

-http://www.musical.gr: Ηλεκτρονικό Δισκοπωλείο

-http://www.musical.gr/cddetails.scr?CD_code=0901-2: Ο Γ. Σαββίδης απαγγέλλει Καβάφη

5. Αποσπάσματα μελετών-αναλύσεων για το ποίημα «Περιμένοντας τους βαρβάρους»

-http://www.geocities.com/gfilologoi/Ergasies/Kavafis_Varvaroi.htm

-http://www.geocities.com/gfilologoi/Ergasies/Apostolidis_Varvaroi.htm

6. Εν γένει μελέτες για τον Καβάφη

-http://www.e-yliko.sch.gr/Fyyl/glossa/fikavkrit1.htm: Διάφορα κείμενα-μελέτες για τον Καβάφη

-http://cavafis.compupress.gr/vagenas.htm: Νάσος Βαγενάς: Η παγκοσμιότητα της ποίησης του Καβάφη

-http://cavafis.compupress.gr/people.htm: Ιστορικά & Μυθολογικά πρόσωπα στο έργο του Καβάφη

-http://www.mathisis.com/nqcontent.cfm?a_id=2042: Ιστορικά και Μυθολογικά πρόσωπα στο έργο του Καβάφη

-http://www.philology.gr/articles/kavafis2.doc: Βαγγέλης Χατζηβασιλείου: Στιγμές της καβαφικής ειρωνείας

-http://www.mathisis.com/nqcontent.cfm?a_id=2610: E.M. Forster, Η Ποίηση του Κ. Π. Καβάφη, Μετάφραση Γ.Π. Σαββίδης, 1919.

-http://www.mathisis.com/nqcontent.cfm?a_id=1043: Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Κώστας Π. Καβάφης (1863-1933): Tο μέτρο της ανθρώπινης αδυναμίας, Χαραυγή, 27 Φεβρουαρίου 2000.

-http://www.mathisis.com/nqcontent.cfm?a_id=1857: Ευγενία Παλαιολόγου-Πετρώνδα, Κ. Π. Καβάφης: ο Αλεξανδρινός βάρδος, Νέα Εποχή, Τεύχος 3 (238) 1996, σσ. 29-30.

- http://www.mathisis.com/nqcontent.cfm?a_id=2121: Γρηγόριος Ξενόπουλος, K.Π. Kαβάφης: Ένας ποιητής, Παναθήναια, 30.11.1903 (=Χαραυγή, 19 Ιουνίου 2000)

-http://www.mathisis.com/web.cfm?tt=article&a_id=2608&page=1: Χαρίκλεια Valieri-Καβάφη, Κωνσταντίνος Καβάφης, Οδός Πανός, Τεύχος 9, Απρίλιος-Ιούνιος 1983.

7. Επιρροές

-http://ta-nea.dolnet.gr/neaweb/neafile.print_unique?e=A&f=16699&m=P03&aa=1: Συλλογικό έργο, Συνομιλώντας με τον Καβάφη: Ανθολογία ξένων καβαφογενών ποιημάτων, εκδ. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2000, Επιμελητής: Βαγενάς Νάσος, σελ. 379, 12,36 €. [153 Καβαφογενή ποιήματα από 30 χώρες σε ανθολογία του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας]

-http://www.eone.gr/4dcgi/_w_articles_entbook_3161_15/11/2003_70591: Νόμπελ Λογοτεχνίας στο νοτιοαφρικάνο συγγραφέα John Maxwell Coetzee (Τζον Μάξγουελ Κούτσι). Το 1980 γνώρισε τη διεθνή καταξίωση με το μυθιστόρημα του «Περιμένοντας τους Βαρβάρους» που διαδραματίζεται σε ένα απόμακρο αγρόκτημα της Νότιας Αφρικής την εποχή του καθεστώτος απαρτχάιντ. [http://news.antenna.gr/articleDetail/0,3091,72995,00.html: κέρδισε την παγκόσμια αναγνώριση το 1980 με το έργο του ‘Περιμένοντας τους Βαρβάρους’, εκδ. Ύψιλον, 7 €.-http://www.protoporia.gr/protoporia/product.asp?sku=65596&mscssid=AFHC3CGGPUS12JV500A3H5UC00HU6PG6]. Βλέπε επίσης το χθεσινό σχετικό άρθρο στην εφημερίδα «Το Βήμα» [http://tovima.dolnet.gr/demo/owa/tobhma.print_unique?e=B&f=14047&m=S15&aa=1&cookie=]

-http://www.ianos.gr/Search/details.asp?TitleId=23/0/000513: ΣΟΡΜΑΝ ΓΚΙ, ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ [Βιβλίο με τίτλο εμπνευσμένο από το ομώνυμο του Καβάφη]

-http://tovima.dolnet.gr/demo/owa/tobhma.print_unique?e=B&f=12786&m=B03&aa=1&cookie= & http://tovima.dolnet.gr/data/D1999/D1219/1neb3a.gif: Χαρακτηριστική της απήχησης του Καβάφη στη Μ. Βρετανία είναι η πολιτική γελοιογραφία του Μάρτιν Ράουσον, που δημοσιεύτηκε στη μεγάλη εφημερίδα «Γκάρντιαν» στις 3 Μαρτίου 1997, λίγο πριν οι Συντηρητικοί χάσουν την εξουσία. Το σκίτσο παρουσιάζει τον πρωθυπουργό Τζων Μέητζορ ως πρωταγωνιστή μιας εκδοχής του «Περιμένοντας τους βαρβάρους» να τραγουδά το μονότονο τραγούδι του, που παρουσίαζε μια νίκη των Εργατικών στις επικείμενες τότε εκλογές ως νίκη των βαρβάρων. Η εικόνα έχει την επιγραφή «Οι τελευταίες μέρες του Μέητζορ (Μέρος 8.951)» και δείχνει τον Μέητζορ να λέει: «Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να πούμε στο πλήθος πόσο βάρβαροι είναι οι Βάρβαροι, έπειτα να βάλουμε τον Χάουαρντ να ρίξει περισσότερους από αυτούς που πρωτοδιαπράττουν αδίκημα στα λιοντάρια, κι έπειτα...»…

-http://hal.csd.auth.gr/~gpall/poems.html: Περιμένοντας τα πρωτοετά! Εμπνευσμένη παρωδία του ποιήματος του Καβάφη...

8. Αποφθεγματική χρήση της φράσης «Περιμένοντας τους βαρβάρους»

-http://www.bbc.co.uk/greek/fooc/030802_cavafy1.shtml: Πριν από λίγο καιρό, όταν εντείνονταν οι συζητήσεις εδώ στη Βρετανία για το αν θα έπρεπε η χώρα να είχε συμμετάσχει στον πόλεμο κατά του Ιράκ και αν οι εξηγήσεις που έδωσε η κυβέρνηση Μπλερ ήταν όντως πειστικές, το Τέταρτο Πρόγραμμα Ραδιοφωνίας του BBC αφιέρωσε μία ολόκληρη εκπομπή σε ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Καβάφη, το ποίημα «Περιμένοντας τους βαρβάρους», ένα κείμενο που, όπως υποστήριξαν πολλοί απ' αυτούς που πήραν μέρος στο πρόγραμμα του BBC, ανοίγει διάλογο ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. [Ακούστε ολόκληρο το πρόγραμμα: http://www0.bbc.co.uk/greek/rams/030804_cavafy.ram]

-http://www.servitoros.gr/psachna/view.php/8/123: Ζητείται ολυμπιακό πνεύμα... «Περιμένοντας τους βαρβάρους» (Κατά Κ.Π. Καβάφη)

-http://www.hri.org/E/1997/97-08-05.dir/keimena/art/art1.htm: Λάμπρος Λιάβας, Περιμένοντας τους βαρβάρους! (Εντυπώσεις από την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Στίβου στο «Καλλιβάρβαρο»), εφ. Ελευθεροτυπία, 5/8/1997.

-http://www.diapolitismos.gr/epilogi/keimeno.php?id=4&id_keimeno=79&id_atomo=42: Σπύρος Βρεττός, Περιμένοντας τους βαρβάρους του 20ού αιώνα. Μια «βαρβαρική» περιδιάβαση στην ελληνική ποίηση με αφορμή το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη. [Μελέτη]

Symbol;letter-spacing:-.2pt;mso-bidi-font-weight:bold;mso-bidi-font-style:italic"> -http://ta-nea.dolnet.gr/neaweb/nta_nea.print_unique?e=A&f=17811&m=N06&aa=2: Ξαναβρίσκοντας τους βαρβάρους [Το κήρυγμα περί «βαρβάρων» είναι ιστορικά και πολιτικά αφελές ή δόλιο… ]

9. Διάφορα

-http://cavafis.compupress.gr/marmara.htm: Ο Καβάφης και τα Μάρμαρα του Παρθενώνα

-http://cavafis.compupress.gr/index.htm: A Tribute to Constantine P. Cavafy

-http://cavafis.compupress.gr/index4.htm: «Cavafy»: A Film by Yiannis Smaragdis

-http://tovima.dolnet.gr/demo/owa/tobhma.print_unique?e=B&f=14011&m=B43&aa=1&cookie=: Ο κόσμος του Καβάφη: Αφορά στην Έκθεση για τον Καβάφη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών [http://www.megaron.gr]

10. Μεταφράσεις

-http://users.hol.gr/~barbanis/cavafy/barbarians.html: Αγγλικά

-http://www.greece.org/alexandria/cavafy/barbarians.htm: Αγγλικά

-http://membres.lycos.fr/najax/kava49.html: Γαλλικά

-http://tovima.dolnet.gr/demo/owa/tobhma.print_unique?e=B&f=12737&m=S15&aa=2&cookie=: Καβάφης για πάντα (Το γεγονός ότι το «Περιμένοντας τους βαρβάρους» έχει μεταφραστεί στα αγγλικά από 20 τουλάχιστον μεταφραστές και έχει δημοσιευθεί σε πάρα πολλά περιοδικά και ανθολογίες μάς λέει όχι μόνο ότι ο Καβάφης είναι διαχρονικός ποιητής και ότι θα αντέξει και στον 21ο αιώνα, αλλά και ότι θα είναι για πάντα παρών στο ποιητικό στερέωμα.)

11. Βιβλιογραφία

-http://www.philology.gr/bibliographies/nef_kavafis.html: Βιβλιογραφία για τον Καβάφη

-http://www.ekebi.gr/1935/detail.asp?ID=193: Εργο-βιβλιο -βιογραφικά για τον Καβάφη

-http://libro.ekebi.gr/cgi-bin-EL/egwcgi/egwirtcl/targets.egw: Βιβλιολογική Βιβλιοθήκη Εθνικού Κέντρου Βιβλίου

-http://www.snhell.gr/abibl.html: Βιβλιογραφία-Δισκογραφία Καβάφη στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

-http://www.protoporia.gr, http://www.ianos.gr: Ηλεκτρονικά Βιβλιοπωλεία

12. Ερωτήσεις -Εργασίες

-Διερεύνηση της αποφθεγματικής χρήσης της φράσης «Περιμένοντας τους βαρβάρους»

-Έρευνα σε εφημερίδες που παρέχουν την ύλη τους στο διαδίκτυο για άρθρα τους σχετικά με τον Καβάφη

-Περιμένοντας τα πρωτοετά: Γράψτε μια ανάλογη παρωδία μιμούμενοι το σχετικό ύφος!

-Γνωριμία με τον νοτιοαφρικάνο συγγραφέα John Maxwell Coetzee (Τζον Μάξγουελ Κούτσι): http://www.nobelprizes.com, http://www.nobel.se/literature/laureates/2003/index.html, http://tovima.dolnet.gr/demo/owa/tobhma.print_unique?e=B&f=14047&m=S15&aa=1&cookie=.

13. Διευθύνσεις Εφημερίδων

-http://tovima.dolnet.gr: Βήμα

-http://ta-nea.dolnet.gr: Νέα

-http://www.enet.gr: Ελευθεροτυπία

-http://www.kathimerini.gr: Καθημερινή

-http://www.in.gr/directory/default.asp?lngInfoChannel=1649. Όλες οι ελληνικές εφημερίδες στο Διαδίκτυο

14. Βιβλιογραφία (για τη συμβολή του Διαδικτύου στη διδασκαλία)

1.  Αγγελάκος Κώστας (επιμ.), Διαθεματικές προσεγγίσεις της γνώσης στο ελληνικό σχολείο, εκδ. Μεταίχμιο, 2003, σελ. 184.

2.  Γιακουμάτου Τερέζα, Η λογοτεχνία μεταναστεύει στο διαδίκτυο: Ανοιχτά ερωτήματα και νέα δεδομένα. Ανακοίνωση στο 3ο Πανελλήνιο συνέδριο «Οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας στην εκπαίδευση», Ρόδος, 26-29 /9/2002.

3.  Γιακουμάτου Τερέζα-Νικολαΐδου Σοφία, Διαδίκτυο και διδασκαλία. Ένας οδηγός για κάθε ενδιαφερόμενο και πολλές προτάσεις για τους φιλολόγους, εκδ. Κέδρος, 2001, σελ. 405, 17,09 €. [ http://www.komvos.edu.gr/periodiko/default.htm

8.  Δημητρακοπούλου Α., «Η εκπαιδευτική αξιοποίηση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: Πώς, πότε και γιατί;», Γλωσσικός Υπολογιστής, τχ. 1, 1999.

9.  Δημητρακοπούλου Α., Εκπαιδευτικές δραστηριότητες μέσω Internet: Για μια ουσιαστικότερη μαθησιακή αξιοποίηση, Τετράδια Εργασίας Ρόδου: Διγλωσσία και μάθηση στο διαδίκτυο, Ρόδος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 2000.

10.  Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη, Δημητρούλια Τ.-Παπαδοπούλου Ελ. (επιμ.), Νέες τεχνολογίες πληροφορίας στη σχολική εκπαίδευση, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2001.

11.  Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη, Χαραμής Π. (επιμ.), Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2001.

12.  Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου, Γλωσσική εκπαίδευση στην κοινωνία της πληροφορίας. Πρακτικά ημερίδας, Αθήνα 2001.

13.  Καραγιάννης Γ., «Η πληροφορική στην εκπαίδευση», Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, τχ. 1, 1996, σελ. 10-16.

14.  Κασκαντάμη Μαρία, «Αξιοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορίας και επικοινωνίας στη διδασκαλία της νέας ελληνικής γλώσσας», Φιλολογική, τχ. 79, 2002, σελ. 42-45.

15.  Κασκαντάμη Μαρία, Μαθαίνοντας στο Internet: Αρχαία, Νέα, Ιστορία, εκδ. Καστανιώτης, 2001.

16.  Κουτσογιάννης Δ., Περιθώρια δημιουργικής αξιοποίησης των ηλεκτρονικών υπολογιστών στη διδασκαλία του γραπτού λόγου: Έρευνα σε μαθητές Α’ Γυμνασίου. Διδακτορική Διατριβή, Τομέας Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., 1998.

17.  Κουτσογιάννης Δημήτρης, Πληροφοριακή-Επικοινωνιακή τεχνολογία και γλωσσική αγωγή. Η διεθνής εμπειρία, εκδ. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2001, σελ. 334.

18.  Κυνηγός Χρ., Η ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί: η υπολογιστική τεχνολογία ως εργαλείο έκφρασης και διερεύνησης στη γενική παιδεία. Στο Ελληνική εκπαίδευση: προοπτικές ανασυγκρότησης και εκσυγχρονισμού, επιμ. A. Καζαμίας & M. Κασσωτάκης, 396-416. Αθήνα: Σείριος. 1995.

19.  Συλλογικό έργο, Νέες τεχνολογίες και παλαιοί φόβοι στο σχολικό σύστημα, εκδ. Παπαζήσης, 1999.

20.  Χατζηπαναγιώτου Π.-Χοντολίδου Ε., Η αξιολόγηση του Ηλεκτρονικού Κόμβου [ http://www.komvos.edu.gr], εκδ. ΚΕΓ.