Στον αέρα οι σχολικές βιβλιοθήκες

Βασίλης Ρούβαλης, εφ. Ελευθεροτυπία, 7/10/2005

Ερωτηματικά γύρω από την επιλογή των βιβλίων και την αξιοποίησή τους

Η απόφαση της υπουργού Παιδείας Μαριέττας Γιαννάκου για την «επικαιροποίηση της επιλογής του υλικού των συλλογών των σχολικών βιβλιοθηκών του ΥΠΕΠΘ στο πλαίσιο του Γ' ΚΠΣ» (26/8/2005, αρ. απ. 83995/Γ7) ανοίγει ξανά τον «ασκό του Αιόλου» σχετικά με το μείζον ζήτημα της λειτουργίας των βιβλιοθηκών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Με τα μούτρα στην ανάγνωση... Ο κατάλογος των 13.420 βιβλίων, στα οποία κατέληξε η ορισμένη από την κ. υπουργό επιτροπή αξιολόγησης, δημιουργεί ερωτηματικά γύρω από τα κριτήρια που τέθηκαν αλλά και για τον τρόπο που θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα, δεδομένου ότι η χρηματοδότηση από το Γ' ΚΠΣ λήγει σε μερικούς μήνες.

Η χαρακτηριστική ακαμψία του υπουργείου Παιδείας ξεκινάει από την περίοδο υπουργίας Πέτρου Ευθυμίου. Με απόφασή του δεν πραγματοποιήθηκε ο συνήθης διεθνής διαγωνισμός με πρόσκληση ενδιαφέροντος αλλά ζητήθηκε από τους εκδότες μια λίστα προτάσεων (φτάνοντας στον αριθμό των 24 χιλιάδων βιβλίων) με βάση τα χαρακτηριστικά επαγγελματικής κατάρτισης των μαθητών. Η επιτροπή που ορίστηκε να «βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά» κατέληξε σε μια πρώτη επιλογή, η οποία όμως δεν υπογράφηκε ποτέ.

Ματαίωση από Γιαννάκου

Ακολούθως, η υπουργός Μαριέττα Γιαννάκου ματαίωσε τη συνέχιση της διαδικασίας θεωρώντας ανεπαρκή και ακατάλληλη τη συγκεκριμένη λίστα. Γι' αυτό, μετά από αυτές τις καθυστερήσεις, η νέα επιτροπή (συσταθείσα τον περασμένο Φεβρουάριο) όφειλε σε ελάχιστους μήνες να παραγάγει έργο και μάλιστα με ανιδιοτέλεια, επιστημονικά συγκροτημένη επιλεκτικότητα, αμεσότητα.

Πράγματι, στα τέλη Ιουνίου ολοκληρώθηκε και πριν από έναν μήνα ανακοινώθηκε η λίστα των βιβλίων που καλούνται τα περίπου τριακόσια Γενικά Λύκεια και ΤΕΕ να εντάξουν στο corpus των βιβλιοθηκών τους. Πρόκειται για τους 5.000 τίτλους που υποχρεώνονται να εντάξουν σε κάθε βιβλιοθήκη έχοντας την ευχέρεια χρηματοδότησης που φθάνει τα 47.800 ευρώ. Επιπλέον, η συγκεκριμένη χρηματοδότηση έχει πέρας το τέλος του 2006 ενώ η κοστολόγηση των τίτλων -που έχει προηγηθεί σε συνεννόηση με τους εκδοτικούς οίκους- θα παραμείνει ως έχει μέχρι τον Ιούνιο 2006.

Κατ' αρχάς, η υπουργική απόφαση για τον ορισμό μελών της επιτροπής (2/2/2005) περιέχει ασάφειες. Ήδη, στην πρώτη συνεδρίασή της, σύμφωνα με πληροφορίες της «Ε», παραιτήθηκε ο Γιάννης Παπακώστας, πανεπιστημιακός και για έξι χρόνια μέλος και πρόεδρος της αρμόδιας επιτροπής Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, ερχόμενος σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μέλη (σχολικοί σύμβουλοι, συνδικαλιστές, φιλόλογοι). Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν, εύλογα κατά τον υπογράφοντα, είναι η πέραν των τυπικών προσόντων δημιουργική ικανότητα αυτών των μελών: να επιλέξουν και να προτείνουν βιβλία, να είναι συνεπείς στο ελάχιστο χρονικό διάστημα που διαθέτουν και κυρίως να ακολουθήσουν πιστά την απόφαση της υπουργού που επιτάσσει «την επιλογή του υλικού βάσει προδιαγραφών και μετρήσιμων κριτηρίων αξιολόγησης» και «στην περίπτωση απόρριψης τίτλου ή άλλου υλικού να υπάρχει σαφής αιτιολόγηση της απόρριψης...».

Ένα άλλο ζήτημα που ενσκήπτει είναι η σύσταση επιτροπών από τους καθηγητές σε κάθε σχολείο (με ποια προσόντα θα γίνει η επιλογή των 5.000 τίτλων ανά θεματική ενότητα;) αλλά και η σύσταση μιας οικονομικής επιτροπής που θα διαχειριστεί τα κονδύλια (και τη μαθηματική πράξη πέντε χιλιάδες τίτλοι διά 47.800 ευρώ επί τριακόσιες βιβλιοθήκες...). Αλλο τόσο πρέπει να επισημανθεί η ανυπαρξία κάποιας συνεργασίας μεταξύ του υπουργείου Παιδείας και του υπουργείου Πολιτισμού.

Έστω κι αν το ΥΠΕΠΘ θεωρεί ότι νομικά καλύπτεται με τον ορισμό της επιτροπής, το ΥΠΠΟ θα μπορούσε να συμβάλει, επί παραδείγματι, με τη συμβουλευτική συμμετοχή του αρμοδιότερου Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Αντ' αυτού, σύμφωνα με πληροφορίες, η επιτροπή του ΥΠΕΠΘ συνεδρίαζε όλους αυτούς τους μήνες βιαστικά, σε συνάρτηση με τη δεδομένη έλλειψη χρόνου.

Διαμαρτυρίες εκδοτών

Παράλληλα, ο εκδοτικός κόσμος έχει αρχίσει να διαμαρτύρεται για την καθυστέρηση. Ο Γιώργος Ψύχαλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Εκδοτών Βιβλίου, παρατηρεί, μιλώντας στην «Ε», ότι «τον ερχόμενο Ιούνιο λήγει η τριετής υποχρέωση υλοποίησης του έργου, πράγμα που σημαίνει ότι οι θεματικές ποσοστώσεις που είχαν συμφωνηθεί με το ΥΠΕΠΘ αλλά και τα οριζόμενα τιμολόγια θα αλλάξουν». Και επιπλέον, επισημαίνει ότι «οι εκδότες θα προβούμε σε προσφυγές εναντίον του υπουργείου τόσο γιατί μας είχαν ανακοινώσει 638 βιβλιοθήκες ενώ τώρα μιλούν για τριακόσιες, όσο και γιατί έχουμε προσφέρει δύο αντίτυπα για κάθε έναν από τους αρχικούς 24.000 τίτλους, οι οποίοι έχουν δεσμευτεί σε αποθήκες και αγνοείται η τύχη τους».