Το ’40 σε επιστολές πολεμιστών και αμάχων

Νίκος Βατόπουλος, εφ. Καθημερινή, 27/10/2006

Από τις πιο πρωτότυπες και συγκινητικές εκδόσεις για τον Πόλεμο του ’40 είναι η συλλογή από 191 επιστολές από και προς στρατιώτες που μόλις κυκλοφόρησε. Είναι η έκδοση με τίτλο «Θα νικήσουμε αλλά υπέρ την νίκην δόξα. Το “Σαράντα” μέσα από τις επιστολές των πολεμιστών και των αμάχων» (εκδ. Άγρα), με μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία πίσω της. Ο γνωστός συγγραφέας, βιβλιογράφος και φωτογράφος Κυριάκος Ντελόπουλος επιμελήθηκε και δημοσιοποιεί την «κληρονομιά» που του άφησε ο παλιός του φίλος Μίνως Δούκας. Γραμμένα με αυθορμητισμό, τα γράμματα αυτά είναι αποσπάσματα από πρωτότυπες επιστολές, τα οποία είχε αντιγράψει σε ένα σημειωματάριο ο ίδιος ο Μίνως Δούκας στη διάρκεια της περιόδου Νοέμβριος 1940 - Απρίλιος 1941. Εκείνη την εποχή, ο Μίνως Δούκας (1900 - 1962), ο διακεκριμένος μουσικοκριτικός και εκπαιδευτικός, ήταν μέλος μιας επιτροπής λογοκρισίας της στρατιωτικής αλληλογραφίας. «Ο Μίνως Δούκας, μέλος μιας τέτοιας επιτροπής στην Αθήνα», γράφει στον πρόλογό του ο Κυριάκος Ντελόπουλος, «γρήγορα αντελήφθη ότι βρισκόταν μπροστά σε μια πάλλουσα ανθρώπινη έκφραση διατυπωμένη σύμφωνα με τις ισχύουσες ακόμη τότε αρχές της επιστολογραφίας, μέσα από την οποία διέρρεε ένα μέρος της πατριωτικής έξαρσης που είχε αναπτυχθεί κατά ποικίλους τρόπους και πλείστα ιδιωτικής φύσης γραφόμενα κατά την προσωπικότητα των αλληλογράφων, την κοινωνική θέση τους, την πνευματική τους συγκρότηση και κυρίως κατά τον τρόπο που ασκούν οι άνθρωποι τις επικοινωνιακές τους σχέσεις». Ο Μίνως Δούκας «αντιγράφει σε μια μικρή ατζέντα 6 x 9 εκ., προφανώς μακριά από τα περίεργα βλέμματα των άλλων μελών της επιτροπής, και αργότερα στη σπιτική του άνεση μεταγράφει σε ένα σχολικό τετράδιο τη συγκομιδή της ημέρας». Οι επιστολές είναι χωρισμένες στην έκδοση θεματικά και συγκροτούν μια σπάνια ανθολογία.