Α'. Σχεδιάγραμμα, Β'. Κείμενα, Γ'. Βιβλιογραφία

Θέμα: Εξειδίκευση

Α'. Σχεδιάγραμμα

Θέμα: Εξειδίκευση

Πρόλογος

Κυρίως Θέμα

Ε1. Αιτίες

Ε2. Θετικά

Ε3. Αρνητικά

Ε4. Τρόποι περιορισμού των αρνητικών

Επίλογος

Β'. Κείμενα

Η στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης

Νικόλαος Παπαβασιλείου, εφ. Καθημερινή, 31/8/2013

Στις 17/7/2013 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τεχνική συνάντηση με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε. με αντικείμενο την προώθηση των διαδικασιών για την εκπόνηση της «Περιφερειακής Στρατηγικής για την Εξυπνη Εξειδίκευση σε κάθε Περιφέρεια». Η στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης αφορά την ανεύρεση των τομέων και των δραστηριοτήτων μέσα από τις οποίες μια περιφέρεια μπορεί να επωφεληθεί αναπτυξιακά από τη χρήση και υποβοήθηση της έρευνας, της τεχνολογίας, της επιστήμης και τελικά της καινοτομίας. Οι περιφέρειες δεν μπορούν να κάνουν ή να απορροφήσουν τα πάντα όσον αφορά την τεχνολογική εξέλιξη. Εχουν συγκεκριμένους και περιορισμένους πόρους, ανθρώπινους, υλικοτεχνικούς και οικονομικούς. Επίσης, δεν διαθέτουν πάντα τις καλύτερες μορφές οργάνωσης για να αντεπεξέλθουν στις νέες προκλήσεις. Συνεπώς, πρέπει να επικεντρωθούν σε ορισμένους τομείς με βάση τους δικούς τους αποδεδειγμένους χώρους εξειδίκευσης και όχι μέσω μιμητισμού. Αυτοί οι χώροι-τομείς πρέπει να υποβοηθηθούν μέσα από καινοτόμα σχέδια ανάπτυξης και υποβοήθησης της υπάρχουσας ή της νέας επιχειρηματικότητας και μέσα από σύγκριση (benchmarking) με άλλες περιφέρειες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Η έξυπνη εξειδίκευση προϋποθέτει κατανόηση της μοναδικότητας της περιφέρειας, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή ταυτόχρονα από τους κατοίκους της και από τους πολίτες της εθνικής και διεθνούς αγοράς. Προϋποθέτει επομένως τον εντοπισμό των στοιχείων εκείνων τα οποία την καθιστούν ιδιαίτερη, «ειδική», και μπορούν να διασυνδέσουν το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών της με υποδοχείς της παγκόσμιας αγοράς.

Όσον αφορά την έξυπνη εξειδίκευση στον πρωτογενή τομέα και τη γαστρονομία, οι τομείς αυτοί διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με άλλους κλάδους, όπως με τη χημική βιομηχανία και επιστήμες ζωής, μηχανήματα συσκευασίας, μεταφορές και logistics, λιανικό εμπόριο, εστίαση και τουρισμό. Ως εκ τούτου μεγάλο τμήμα των καινοτομιών προέρχεται από άλλους κλάδους και απαιτεί ικανότητες και δυναμικό το οποίο πιθανόν απουσιάζει από την περιφέρεια. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης καινοτομιών εντός του κλάδου, τόσο για τη βελτίωση της παραγωγικότητας όσο και για την ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών.

Ειδικά για την Ελλάδα και την περιφέρεια, ο συνδυασμός της παράδοσης με σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας, διαχείρισης και επεξεργασίας μπορεί να τροφοδοτήσει σημαντικές καινοτομίες. Καινοτομίες, όχι κατ’ ανάγκη τεχνολογικές, μπορούν να αναπτυχθούν επίσης σε σχέση με τη γεύση, την υφή, την προέλευση των πρώτων υλών, την τυποποίηση, την αισθητική, τη χρησιμότητα και τη διαφοροποίηση της συσκευασίας.

*Ο κ. Παπαβασιλείου είναι ομότιμος καθηγητής Μάρκετινγκ στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Υψηλή επιστημονική εξειδίκευση στη Θεσσαλία

Δημήτρης Κουρέτας, εφ. Καθημερινή, 3/8/2013

Οι εθνικές/περιφερειακές στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας την περίοδο 2014-2020 είναι ολοκληρωμένες δράσεις τοπικού οικονομικού μετασχηματισμού, οι οποίες θα πρέπει οπωσδήποτε να φροντίσουν να διοχετεύσουν τους πόρους (περίπου 15 δισ. ευρώ για τη χώρα), επικεντρώνοντας στις προκλήσεις και ανάγκες για ανάπτυξη βασισμένη στη γνώση.

Σε αυτή τη λογική: α) αξιοποιούν τα δυνατά σημεία κάθε χώρας/περιφέρειας, τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά της και τη δυναμική για αριστεία, β) υποστηρίζουν την τεχνολογική καθώς και τη βασισμένη στην πρακτική καινοτομία και στοχεύουν στην τόνωση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα, γ) επιτυγχάνουν την πλήρη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων παραγόντων και ενθαρρύνουν την καινοτομία και τον πειραματισμό.

Το location quotient ορίζεται ως ο λόγος της ποσοστιαίας κατανομής ενός μεγέθους σε μία περιφέρεια προς τον λόγο της ποσοστιαίας κατανομής του ίδιου μεγέθους στο σύνολο της χώρας. Επειδή το πηλίκο μπορεί να πάρει οποιαδήποτε τιμή στην περιοχή [0,221], συνήθως κανονικοποιείται μέσω μιας συνάρτησης στην περιοχή [-1,1]. Στην περίπτωσή μας χρησιμοποιήθηκε η συνάρτηση (x-1)/ (x+1). Πρακτικά, σε συνδυασμό με τη συνάρτηση που χρησιμοποιήθηκε, κανονικοποιημένες τιμές πάνω από 0,20 υποδηλώνουν ότι υπάρχει στην περιφέρεια 50% μεγαλύτερη συγκέντρωση ερευνητικής προσπάθειας σε κάποιον επιστημονικό τομέα απ’ ό,τι στο σύνολο της χώρας, διότι (1,5-1)/ (1,5+1) = 0,2.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, η περιφερειακή εξειδίκευση του ερευνητικού δυναμικού της Θεσσαλίας είναι διαχρονικά υψηλή σε επιστημονικά πεδία που είναι άμεσα συσχετισμένα με τον πρωτογενή τομέα (Κτηνιατρική, Γεωπονία και Επιστήμη των Τροφίμων), ενώ εμφανίζεται ως ανερχόμενο πεδίο η Βιοχημεία και Μοριακή Βιολογία, που είναι οριζόντια υποστηρικτική τεχνολογία για τα παραπάνω. Ολοι οι υπόλοιποι πράσινοι κύκλοι είναι οι ιατρικοί κλάδοι στους οποίους η Θεσσαλία είναι διαχρονικά υψηλή στην παραγωγή γνώσης. Αντίθετα, η Θεσσαλία υστερεί διαχρονικά σε σχέση με τη χώρα στις τεχνολογικές επιστήμες και την επιστήμη υπολογιστών, αν και έχει μεγάλη παραγωγή που φαίνεται από το μέγεθος του κύκλου. Η ύπαρξη των σχετικών με τα δυνατά χαρτιά της περιφερειακής οικονομίας επιστημονικών εξειδικεύσεων δεν υποδηλώνει αυτόματα ότι η περιφερειακή οικονομία ωφελείται όσο θα έπρεπε ή όσο θα ήθελε και η επιχειρηματική αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα. Το μεγάλο στοίχημα για την ακαδημαϊκή κοινότητα είναι το εγκατεστημένο δυναμικό να μετατραπεί σε χρήσιμο έργο που θα δημιουργήσει ισχυρή προστιθέμενη αξία και νέες θέσεις εργασίας. Κι αυτό το στοίχημα πρέπει να κερδηθεί με κοινό σχεδιασμό, προγραμματισμό, σωστή εκτέλεση και συνεργασία.

* Ο κ. Δ. Κουρέτας είναι καθηγητής, αναπληρωτής πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Γ'. Βιβλιογραφία

Δείτε