→ Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Ο Nεάντερταλ δεν ήταν βουβός

Mark Henderson, εφ. Τα Νέα, 22/6/2004

Ο Νεάντερταλ ήταν άλαλος; Μάλλον πρόκειται για παρεξήγηση. Μπορεί να μην είχε την ευφράδεια τη δική μας, αλλά δεν ήταν βουβός, ούτε έβγαζε άναρθρες κραυγές. Αυτή είναι η τελευταία λέξη που έχει να πει η επιστήμη για το θέμα.

Πριν από περίπου 500.000 χρόνια

Τα ευρήματα, προϊόν εργασιών επιστημονικής ομάδας με επικεφαλής τον Ινάσιο Μαρτίνες του Πανεπιστημίου Αλκαλά της Ισπανίας, αποκαλύπτουν ότι η ικανότητα των πρώτων ανθρώπινων όντων για μια απλή μορφή ομιλίας διαμορφώθηκε πιθανότατα πριν από περίπου 500.000 χρόνια. Αν και η πιο περίπλοκη ομιλούμενη γλώσσα εμφανίστηκε πολύ αργότερα, τα ανθρωποειδή που ζούσαν πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια πιθανότατα είχαν αναπτύξει ένα περίπλοκο φωνητικό σύστημα το οποίο διέφερε σημαντικά από τα καλέσματα των μεγάλων πιθηκοειδών και άλλων ζώων.

Στην έρευνά της, η επιστημονική ομάδα του δόκτορα Μαρτίνες εξέτασε τα οστάρια του άκμονα, της σφύρας και του αναβολέα από τα απολιθωμένα αυτιά ενός «ανθρώπου της Χαϊδελβέργης», ο οποίος έχει βρεθεί στο Σίμα ντε λος Χουέσος, στη Σιέρα ντε Αταπουέρκα της Ισπανίας.

Ο «άνθρωπος της Χαϊδελβέργης» δεν είναι άμεσος πρόγονος του σύγχρονου «Homo sapiens», αλλά ζούσε σε πολλά μέρη της Ευρώπης και πιστεύεται ότι ήταν ο πρόγονος του Νεάντερταλ, ενός άλλου ξαδέλφου του σύγχρονου ανθρώπου. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τη διάταξη, το μέγεθος και το σχήμα των οσταρίων του αυτιού, τα οποία μετατρέπουν τους ήχους σε ηχητικά σήματα που πηγαίνουν στον εγκέφαλο, για να βρουν τις συχνότητες στις οποίες ήταν συντονισμένο το αυτί του «ανθρώπου της Χαϊδελβέργης». Τα συμπεράσματά τους, τα οποία δημοσιεύτηκαν στα «Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών», δείχνουν ότι τα αυτιά των ανθρωποειδών έμοιαζαν πολύ περισσότερο με τα δικά μας παρά με των χιμπαντζήδων.

Πρώτη μορφή ομιλίας

H ανασκαφή. H επιστημονική ομάδα του δόκτορα Μαρτίνες στο Σίμα ντε λος Χουέσος, όπου βρήκαν το απολίθωμα του Νεάντερταλ

Αυτό ενισχύει σημαντικά τη θεωρία ότι ο «άνθρωπος της Χαϊδελβέργης» έβγαζε νοήμονες φωνητικούς ήχους που θα μπορούσαν να θεωρηθούν μια πρώτη μορφή ομιλίας. H ανάγκη να ακούν και να καταλαβαίνουν τέτοιους ήχους οδήγησε στην εξέλιξη των αυτιών τους, που ήταν κατάλληλα εξοπλισμένα για να τους συλλαμβάνουν. H ακοή του σύγχρονου ανθρώπου συλλαμβάνει ιδιαίτερα καλά συχνότητες μεταξύ 2 και 4 kHz, δηλαδή τις συχνότητες της φυσιολογικής ομιλίας. H έρευνα έδειξε ότι τα αυτιά του «ανθρώπου της Χαϊδελβέργης» άκουγαν και αυτές τις συχνότητες, αν και εκεί που τα κατάφερναν πιο καλά ήταν στο 1kHz.

Επειδή ο «άνθρωπος της Χαϊδελβέργης» και ο Νεάντερταλ ανήκουν σε διαφορετικούς κλάδους του ανθρώπινου οικογενειακού δέντρου από τον «Homo sapiens», η ομοιότητα των αυτιών δείχνει ότι αυτή η ιδιότητα αποκτήθηκε από έναν κοινό πρόγονο που έζησε πριν από περίπου 500.000 χρόνια.

Καιρός να διορθωθεί ο φάκελος

Καιρός είναι πια να διορθωθεί ο «φάκελος» του Νεάντερταλ. Πρώτον, οι Νεάντερταλ δεν ήταν περισσότερο τριχωτοί από όσο είναι η σημερινή μέση γυναίκα πριν πάει για χαλάουα. Δεύτερον, ούτε έφτιαχναν ούτε χρησιμοποιούσαν αποτρόπαια ρόπαλα. Προτιμούσαν αιχμηρά δόρατα και κοφτερά μαχαίρια, σαν τους σουγιάδες που παίρνουμε μαζί μας στην εξοχή. Τρίτον, ο εγκέφαλός τους ήταν το ίδιο μεγάλος όσο ο δικός μας, ίσως και μεγαλύτερος. Και τέλος, ήταν απόλυτα ικανοί να κάνουν μια πολιτισμένη συζήτηση ή κάτι τέτοιο. Το μόνο που μπορούμε να πούμε, είναι για τις ενδυματολογικές τους προτιμήσεις. Και για το χτένισμά τους, που δεν ήταν ό,τι το καλύτερο. Όμως, ό,τι τους έλειπε από στυλ, το αντιστάθμιζε η ικανότητά τους στον λόγο.