Αρχική σελίδα → Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Ένας χαμένος κρίκος στην αλυσίδα της εξέλιξης

Γιώργος Αγγελόπουλος, εφ. Τα Νέα, 9/9/2011

Τα απολιθώματα του αυστραλοπίθηκου sediba, τον κατατάσσουν στους προγόνους του homo erectus, λένε οι ειδικοί

Επιστήμονες στη Νότια Αφρική ανακοίνωσαν πως ανακάλυψαν πολλά απολιθώματα που τεκμηριώνουν την ύπαρξη ενός αινιγματικού προδρόμου της σύγχρονης ανθρωπότητας, ο οποίος έζησε πριν από σχεδόν δύο εκατομμύρια χρόνια και αποτελεί, σύμφωνα με τους ίδιους, τον πιο αξιόπιστο πρόγονο του homo erectus, του ανθρώπου που περπατούσε στα δύο πόδια.

Τα απολιθώματα ανακαλύφθηκαν κοντά στο Γιοχάνεσμπουργκ. Προέρχονται από μια εποχή της εξέλιξης κατά την οποία τέσσερα ή περισσότερα είδη της οικογένειας των Ανθρωπιδών περιφέρονταν στην Αφρική. Τα νέα ευρήματα ανήκουν όλα σ' ένα είδος που υπήρχε πριν εμφανιστεί ο άνθρωπος, αποκαλούνταν αυστραλοπίθηκος sediba και ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2008.

Τα οστά τους αποκαλύπτουν ένα απροσδόκητο παζλ από πρωτόγονα και εξελιγμένα χαρακτηριστικά, ανέφεραν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Science». Τα μικρά κρανία, τα μακριά μπράτσα και οι μικροί κορμοί μοιάζουν με χιμπαντζή. Ομως τα χέρια, οι αστράγαλοι και η λεκάνη μοιάζουν εντυπωσιακά σύγχρονοι. Τα δάχτυλα είναι μακριά και φαίνονται ικανά να κατασκευάσουν εργαλεία, ενώ ώς τώρα πιστεύαμε πως ο homo habilis ήταν ο πρώτος που τα κατασκεύασε. Ενα μοντέλο του εγκεφάλου του πλάσματος αυτού, μεγέθους γκρέιπ-φρουτ, το οποίο φτιάχτηκε από το απολιθωμένο κρανίο του χάρη σε έναν τρισδιάστατο σαρωτή ακτίνων Χ, «υπαινίσσεται» ότι η δομή του είχε εξελιχθεί, προαναγγέλλοντας ίσως τις πρώτες εξελιγμένες νοητικές ικανότητες.

«Είναι σαν να συλλάβαμε την εξέλιξη σε μια ζωτικής σημασίας στιγμή, να τραβήξαμε ένα ενσταντανέ της εξέλιξης εν δράσει», δήλωσε ο παλαιοανθρωπολόγος Ρίτσαρντ Ποτς, διευθυντής του Προγράμματος του Ιδρύματος Σμιθσόνιαν για την Καταγωγή του Ανθρώπου, ο οποίος δεν είχε συμμετάσχει στην ανακάλυψη.

Βασισμένη στην ανάλυση των απολιθωμάτων, η διεθνής ερευνητική ομάδα των 80 επιστημόνων και τεχνικών, με επικεφαλής τον Λι Μπέργκερ του Πανεπιστημίου Βιτβάτερσραντ στο Γιοχάνεσμπουργκ, δηλώνει πως το εν λόγω είδος είναι ο πιθανότερος πρόγονος του γένους Ανθρωπος (Homo).

Ενστάσεις

Ωστόσο, τέσσερις ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες στον τομέα της καταγωγής του ανθρώπου αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό αυτό. Το είδος, το οποίο είχε ύψος περίπου 1,2 μ., είναι πιθανότερο να ήταν ένα αδιέξοδο της εξέλιξης, είπαν. «Μόνο και μόνο επειδή έχει κάποια κοινά ανατομικά χαρακτηριστικά με τον άνθρωπο, δεν σημαίνει πως είναι άνθρωπος ή πρόγονος του ανθρώπου», λέει ο ανθρωπολόγος Μπέρναρντ Γουντ του Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσιγκτον.

Ενα μοντέλο του εγκεφάλου του πλάσματος αυτού, μεγέθους γκρέιπφρουτ, φτιάχτηκε από αυτό το απολιθωμένο κρανίο

Όμως, ακόμη κι έτσι, τα οστά που ανακαλύφθηκαν είναι ανεκτίμητα και ο δρ Γουντ τα χαρακτηρίζει «εντυπωσιακά». Μέχρι στιγμής, ο δρ Μπέργκερ και οι συνάδελφοί του έχουν βρει 220 οστά από τους σκελετούς πέντε ατόμων, ανάμεσα στα οποία υπάρχουν λείψανα μωρών, παιδιών και ενηλίκων αμφοτέρων των φύλων, στο σπήλαιο Μαλάπα, στο χαρακτηρισμένο από τον ΟΗΕ Χώρο Κοινής Κληρονομιάς «Κοιτίδα της Ανθρωπότητας», σε απόσταση 45 χιλιομέτρων από το Γιοχάνεσμπουργκ. Υπολόγισαν ότι τα ευρήματα είναι ηλικίας 1,977 εκατ. ετών εκτιμώντας εργαστηριακά τον ρυθμό αποσύνθεσης ιχνών ουρανίου στα ιζήματα του σπηλαίου.

Το χέρι του Αυστραλο-πίθηκου sediba (στη φωτογραφία βρίσκεται πάνω στο χέρι ενός σύγχρονου ανθρώπου) είχε δάχτυλα μακριά και ευέλικτα

Τα πλάσματα μπορεί να ήταν μέλη της ίδιας οικογένειας και να σκοτώθηκαν πέφτοντας στο βαθύ σπήλαιο.

Το δεξί χέρι του πλάσματος, από τα πιο πλήρη πρώτα δείγματα χεριού ανθρωποειδών που έχουν βρεθεί, έχει μακρύ αντίχειρα και μικρά δάχτυλα, ικανά να πιάνουν εργαλεία, ωστόσο η καμπύλη του χεριού και τα άχαρα, μακριά μπράτσα του φαίνονται πιο κατάλληλα για αιωρήσεις από κλαδί σε κλαδί.