→ Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Πέλματα 46.000 χρόνων!

Ν. Κοντράρου-Ράσσια, εφ. Ελευθεροτυπία, 17/4/2002

Θα γίνει επισκέψιμο το σπήλαιο Θεόπετρας

Θα γίνει επισκέψιμο το προϊστορικό σπήλαιο της Θεόπετρας, ένα από τα σημαντικότερα του ελληνικού χώρου, που παρουσιάζει συνεχή κατοίκηση από τη μέση και ανώτερη παλαιολιθική εποχή μέχρι τη νεότερη νεολιθική (περίπου 75.000 - 3.500 π.Χ.).

Έχουν μάλιστα βρεθεί αποτυπώματα τεσσάρων ανθρώπινων πελμάτων στη σειρά, από διαφορετικά πόδια, πιθανότατα παιδιών, τα οποία χρονολογούνται στα 46.000 χρόνια. Τα αποτυπώματα αυτά είναι τα δεύτερα σε αρχαιότητα σε όλη την Ευρώπη και σπανιότατα παγκοσμίως. Της ίδιας εποχής είναι και οι πυρές που έχουν βρεθεί, ενώ σημαντικές για την περαιτέρω έρευνα θεωρούνται οι ταφές και τα πλούσια νεολιθικά ευρήματα, όπως μερικά από τα νεολιθικά κοσμήματα-περίαπτα (από όστρεα, λίθο, χρυσό και κόκαλο) που σπανίως βρίσκονται στον ελληνικό χώρο. Θυμίζουμε πως ανάλογα περίαπτα είχαν βρεθεί και κατασχεθεί στα χέρια αρχαιοκάπηλων πριν από λίγα χρόνια. Ήταν άγνωστης προέλευσης, ενδεχομένως μη ελληνικής, όπως τότε είχε ειπωθεί από μερίδα αρχαιολόγων.

Το σπήλαιο της Θεόπετρας βρίσκεται 10 χλμ. από την Καλαμπάκα σε ένα λόφο του Θεσσαλικού Κάμπου. Το προσεγγίζει κανείς από τον οικισμό Θεόπετρας στον ίδιο λόφο μέσω ενός χωματόδρομου 1,5 χλμ. Δεν είναι τεράστιο. Μια αίθουσα 24Χ30 μ. είναι όλο κι όλο, με ένα μεγάλο στόμιο απ' όπου περνάει το φως, ο ήλιος κι ο αέρας.

Στα 14 χρόνια (από το 1987) που διενεργεί εκεί ανασκαφές για λογαριασμό της Εφορίας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας η αρχαιολόγος Νίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι η μόνη μέχρι στιγμής προϊστορική θέση του ελλαδικού χώρου με τόση μεγάλη ακολουθία επιχώσεων από τη μέση και ανώτερη παλαιολιθική, τη μεσολιθική και τη νεότερη νεολιθική εποχή.

Παράλληλα με την αρχαιολογική έρευνα εξελίσσονται διάφορες μελέτες, όπως γεωλογική, ανθρωπολογική, ζωοαρχαιολογική και αρχαιοβοτανική. Τα συμπεράσματα, σημαντικά για κάθε επιστήμη.

Ερευνώντας οι Έλληνες ειδικοί το αρχαίο DNA παλαιολιθικού ανθρώπινου σκελετού σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ της Αγγλίας, διαπιστώθηκε πως τα γενετικά χαρακτηριστικά είναι κοινά για την Ευρώπη, τουλάχιστον όσον αφορά την ανώτερη παλαιολιθική περίοδο. Όσο για τα οστά ζώων που βρέθηκαν στο σπήλαιο, αυτά ήταν κυρίως αιγοπρόβατα, χοίροι, βοοειδή και άγρια ζώα. Ενδιαφέρον έχει επίσης η παρατήρηση ότι οι άνθρωποι εκείνης της εποχής ήξεραν να καλλιεργούν κριθάρι, όσπρια (φακές) και άλλα είδη φυτών, γεγονός που δείχνει πως δεν εισήχθη η γνώση αυτή από την Ανατολή, όπως πίστευαν μέχρι σήμερα, μας είπε η κ. Κυπαρίσση.

Η ανάδειξη του σπηλαίου θα γίνει με το μίνιμουμ των παρεμβάσεων, έναν απλό διάδρομο για τους επισκέπτες, ψυχρό φωτισμό στα σημεία της ανασκαφής, σύμφωνα με την πρόταση που εγκρίθηκε χθες από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο προκειμένου να ενταχθεί το έργο για χρηματοδότηση στο Γ' ΚΠΣ. Τα κινητά ευρήματα, που είναι πάρα πολλά (από λίθινα εργαλεία μέχρι χρυσά κοσμήματα), θα στεγαστούν σε μουσείο στον οικισμό της Θεόπετρας, αν ποτέ γίνει. Το ΚΑΣ πάντως έχει εγκρίνει τη δημιουργία του.