Αρχική σελίδα → Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Tεχνολογία 4.200 ετών

Παρασκευή Κατημερτζή, εφ. Τα Νέα, 6/2/2004

Σχετικό άρθρο: Ν. Κοντράρου-Ράσσια, εφ. Ελευθεροτυπία, 6/2/2004

Προηγμένη τεχνολογία είχε η προϊστορική πόλη του Aκρωτηρίου της Θήρας, όπως επιβεβαιώνουν τα εργαλεία σιδηρουργίας ηλικίας 4.200 χρόνων και η ευρύτατη χρήση της πυροτεχνολογίας

Μια από τις κτιστές εστίες για μαγείρεμα που βρέθηκαν στις εργασίες θεμελίωσης του υπερσύγχρονου βιοκλιματικού στεγάστρου που ανεγείρεται στο Ακρωτήρι της Θήρας

Μεγάλα πέτρινα σφυριά, βάρους μέχρι 15 κιλών, ανακαλούν με τα σημάδια τους τη στιγμή που δυνατά χέρια κομμάτιαζαν το μετάλλευμα. Βαριά αμόνια, σκουριές και άλλα κατάλοιπα από την τήξη των μετάλλων, μια τσιμπίδα μεγάλων διαστάσεων, ένας χυτήρας (φυσερό) για να δυναμώνουν τη φωτιά, ακροφύσια (στόμια), μήτρες που χρησίμευαν στην κατασκευή βαριδίων για δίχτυα ή τη χύτευση εργαλείων, ίσως ακόμη κι ένα πρωτότυπο καμινέτο για την επεξεργασία λεπτών μεταλλικών αντικειμένων, είναι μερικά μόνο από τα ευρήματα που σχετίζονται με τη μεταλλουργία, όπως τα παρουσίασε χθες βράδυ ο καθηγητής Αρχαιολογίας Χρήστος Ντούμας στην Αρχαιολογική Εταιρεία στη διάρκεια ομιλίας του με θέμα «Εφαρμογές της φωτιάς στη Θήρα της Εποχής του Χαλκού».

Χρειάστηκε να περάσουν εκατομμύρια χρόνια ώσπου ο άνθρωπος να θέσει τη φωτιά κάτω από τον πλήρη έλεγχό του, να κατακτήσει τις ιδιότητές της και από στοιχείο της φύσης που φέρνει την καταστροφή να την θέσει στην υπηρεσία του, τόνισε ο καθηγητής. Ο προϊστορικός οικισμός του Ακρωτηρίου, που ενταφιάστηκε κάτω από τη στάχτη της ηφαιστειακής έκρηξης στα μέσα του 17ου π.X. αιώνα, έπειτα από διαδρομή τριών τουλάχιστον χιλιετιών, είχε αναπτύξει σε υψηλό βαθμό την πυροτεχνολογία. Χρήστες φωτιάς εντοπίζονται στο σπίτι, στις οικονομικές δραστηριότητες και στον ιδεολογικό - θρησκευτικό τομέα, και σ' αυτές αφιέρωσε τη φετινή ομιλία του ο καθηγητής, αφού η ανέγερση του τεράστιου στεγάστρου πάνω από την προϊστορική πόλη δεν επιτρέπει προς το παρόν την επέκταση των ανασκαφών.

Χάλκινο πύραυνο - θυμιατήρι με περίτεχνη διακόσμηση. H απολύμανση και ο αρωματισμός του αέρα μπορεί να αποτελούσαν τελετουργικές πράξεις προστασίας των ενοίκων από τους κινδύνους κάποιας μόλυνσης, υποστηρίζει ο καθηγητής Χρήστος Ντούμας

Από τις αρχές της τρίτης π.X. χιλιετίας εντοπίζεται η ύπαρξη μόνιμων και φορητών εστιών μαγειρικής και κινητών ή σταθερών φούρνων, λείψανα στάχτης και κάρβουνα, όπως και χύτρες, ταψιά, ψηστιέρες και υποδοχές για σουβλάκια, μαγκάλια και επίπεδες πλάκες για το ψήσιμο της πίτας. H εύρεση πλήθους μικρών και μεγάλων πήλινων λυχναριών, όπως και κουκουτσιών ελιάς και αγγείων για μεταφορά λαδιού, δίνει στοιχεία για τον φωτισμό.

Παρ' ότι δεν έχουν βρεθεί ακόμα εργαστήρια αγγειοπλαστικής, αφού έχουν ανασκαφεί μέχρι τώρα τέσσερα οικοδομήματα στο κέντρο της πόλης, οι τεράστιες ποσότητες αγγείων, η ποικιλία σχημάτων και μεγεθών μαρτυρούν την ύπαρξή τους. H κεραμεική παραγωγή περιλάμβανε πλακάκια - οπτόπλακες - για την επίστρωση δαπέδων και την κατασκευή μεσοτοίχων, υδρορροών και σωλήνων αποχέτευσης, αλλά την παραγωγή ασβέστη που χρησιμοποιούνταν στο χτίσιμο, στο βάψιμο τοίχων, στη στεγανοποίηση.

Ασβέστης, πορφύρα και θυμιατήρια

Ένα καλάθι γεμάτο ασβέστη στις εγκαταστάσεις οινοποιητικού εργαστηρίου είναι το πιο πρόσφατο εύρημα. Ο ασβέστης «ακόμα και σήμερα αποτελεί μέσον καθαρισμού του μούστου για την παραγωγή κρασιού», επισήμαινει ο κ. Χρήστος Ντούμας, ενώ η φωτιά ήταν απαραίτητη και στις εργασίες βαφής των πολύχρωμων νημάτων ή υφασμάτων που βλέπουμε στις τοιχογραφίες. Πρόσφατα βρέθηκε και πορφύρα από όστρεα που χρησίμευε για την παραγωγή χρώματος. H χρήση της φωτιάς εντοπίζεται και στα σκεύη - καπνιστήρια που χρησιμοποιούσαν οι μελισσοκόμοι. Τα θυμιατήρια που βρίσκονται συχνά στις ανασκαφές δεν σχετίζονται μόνο με θρησκευτικές τελετουργικές πράξεις. Μπορεί να χρησίμευαν απλώς για την απολύμανση ή τον αρωματισμό του αέρα του χώρου, λέει ο καθηγητής Χρήστος Ντούμας, αντιδρώντας στην τάση της αρχαιολογίας να «βλέπει» τελετές και θυσίες όταν δυσκολεύεται να ερμηνεύσει ένα εύρημα.