→ Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Αγωνιζόμενοι όπως οι αρχαίοι

Όλγα Κολιάτσου (Επιμέλεια), εφ. Ελευθεροτυπία, 6/8/2004

Ο δεκαθλητής Κένι Μπιλ διαθέτει αρκετή εμπειρία αγώνων. Ωστόσο, στον κυλιόμενο διάδρομο των αθλητικών εγκαταστάσεων της γερμανικής Γυμναστικής Ακαδημίας στην Κολονία «τα 'φερε δύσκολα».

Στη Γυμναστική Ακαδημία Κολονίας αθλητές και ειδικοί συμμετέχουν στο πειραματικό πρόγραμμα όπου μελετώνται οι τεχνικές των διαφόρων αθλημάτων όπως αυτά διεξάγονταν στην Αρχαία Ολυμπία. Τα αποτελέσματα είναι, σε πολλούς τομείς, εκπληκτικά! Η διαδρομή ήταν βεβαίως... κάπως ασυνήθιστη, ο αθλητής έτρεχε με κράνος, ασπίδα και περικνημίδες, εξάρτυση βάρους τουλάχιστον 10 κιλών - όπως έτρεχαν στην αρχαία Ολυμπία όσοι συμμετείχαν στον λεγόμενο οπλίτη δρόμο. Ο Κένι άντεξε μόλις 20 λεπτά!

Για τον Γκερτ-Πέτερ Μπρίγκεμαν, ειδικό της βιο-μηχανικής και υπεύθυνο του συγκεκριμένου πειραματικού προγράμματος, η ταχεία απώλεια δυνάμεων του αθλητή υπήρξε μεγάλη έκπληξη. Ο Γερμανός επιστήμονας είχε «καλωδιώσει» τον αθλητή με συσκευές υψίστης ακριβείας και συνέλεξε στοιχεία, όπως ανάλωση οξυγόνου και παραγομένου CO2, συμπεραίνοντας πως η αρχαίου τύπου εξάρτυση απαιτούσε από έναν προπονημένο οργανισμό 25% περισσότερη ενέργεια! Λεπτομερέστερος έλεγχος έδειξε ότι η απόδοση δεν έπεφτε μόνον εξαιτίας του μεγαλύτερου βάρους. Οι μεταλλικές περικνημίδες εμπόδιζαν σημαντικά την ομαλή κίνηση των αρθρώσεων των γονάτων, βαραίνοντας επιπροσθέτως και το κάτω μέρος των ποδιών, πράγμα που δεν θα συνέβαινε εάν το ίδιο βάρος ήταν τοποθετημένο στην περιοχή της μέσης.

Οι αρχαίοι Ελληνες δεν είχαν επιλέξει και τον ευκολότερο τρόπο άσκησης! Οι Γερμανοί ειδικοί μόλις πολύ προσφάτως άρχισαν να μελετούν τον τρόπο διεξαγωγής των διαφόρων αθλημάτων πριν από χιλιάδες χρόνια στην κοιλάδα της Ηλιδας. Σκοπός τους, να εξιχνιάσουν τις ειδικές τεχνικές που ακολουθούνταν σε κάθε άθλημα - τι ωφελούσε τον αθλούμενο και ποιο ρόλο έπαιζε η εξάρτυσή του, όπου αυτή υπήρχε.

Πόσο ρωμαλέοι ήσαν οι αθλητές της αρχαιότητας; Οι δισκοβόλοι, για παράδειγμα; Στο Γερμανό δεκαθλητή Ματίας Σπαν, που έχει ιδιαίτερη κλίση στο συγκεκριμένο άθλημα, παραδόθηκε για το σκοπό αυτό ακριβές αντίγραφο αρχαίου δίσκου-ευρήματος ανασκαφών. Με διάμετρο 34 εκατοστών και βάρος 5,7 κιλά, ο αρχαίος δίσκος είναι τρεις φορές βαρύτερος απ' αυτούς που χρησιμοποιούνται σήμερα. Για να πετάξει με περιστροφές τον δίσκο αυτό ο δισκοβόλος, πρέπει να κάνει κινήσεις εντελώς διαφορετικές απ' αυτές του σύγχρονου τρόπου και παρ' όλα αυτά ο Σπαν πέτυχε μετά βίας βολή 15 μέτρων. Στοιχεία για τις επιδόσεις των αθλητών της αρχαιότητας δεν είναι γνωστά.

Περισσότερα έμαθαν οι αθλητές και η ομάδα τεχνικών από τη μελέτη του αρχαίου άλματος εις μήκος. Αντιθέτως με τον σύγχρονο τρόπο, οι αρχαίοι αθλητές δεν έπαιρναν φόρα, αλλά πηδούσαν από σταθερή θέση - πέντε συνεχόμενες φορές. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι αναγκαία πολύ δυνατά πόδια. Στο πείραμα εκλήθη να συμμετάσχει ο Μάρκους Εσερ, δευτεραθλητής Γερμανίας στη σφύρα -άθλημα στο οποίο η προπόνηση περιλαμβάνει ρίψεις χωρίς περιστροφές από σταθερή θέση. Ο Γερμανός αθλητής πλησίασε τον τρόπο διεξαγωγής του αρχαίου άλματος μόνο με τη χρήση των ίδιων βοηθημάτων: οι αρχαίοι κρατούσαν στα χέρια ειδικά βάρη, όπως αποδεικνύουν απεικονίσεις σε αρχαία αγγεία και αμφορείς.

Με αυτά τα ειδικά βάρη μεταβάλλεται εντελώς η τεχνική του αθλήματος. «Ο αθλητής, ωθώντας τα βάρη προς τα εμπρός», όπως διευκρινίζει ο Μπρίγκεμαν- «αποκτά σημαντικά μεγαλύτερη δύναμη στα πόδια». Και επειδή κάθε μάζα διακρίνεται από το νόμο της αδράνειας, η κίνηση αυτή με τα βάρη έδινε στον αθλητή τη δυνατότητα να «κρατιέται» από αυτά σαν να ήσαν λαβές.

Οταν ο βιο-μηχανικός Αλμπέρτο Μινέτι, ειδικός από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, που συμμετέχει στο πείραμα της γερμανικής Ανώτατης Σχολής, τροφοδότησε πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή με στοιχεία σχετικά με αυτά τα ειδικά βάρη, διαπίστωσε έκπληκτος ότι τα αρχαία σιδηρένια βαράκια του άλματος εις μήκος είχαν το ιδανικό για το άθλημα βάρος -μεταξύ δυο και τριών κιλών. Οπως τονίζει ο ειδικός, εάν ήσαν ελαφρύτερα, ο άλτης δεν θα μπορούσε να αναπτύξει την απαραίτητη δύναμη των ποδιών. Αν ζύγιζαν περισσότερο, θα προκαλούσαν στον αγωνιζόμενο το αντίθετο αποτέλεσμα θα αναχαίτιζαν την ορμή του άλματος!