→ Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Η οχυρωμένη ακρόπολη στο Καστρί Γρεβενών

Νίκος Φωτόπουλος, εφημερίδα των Συντακτών, 24/11/2015⇗

Αρχιτεκτονικά μέλη από τη δωρική στοά

Γοητευτικό μυστήριο το όνομα ενός θεού και μιας πόλης στα Γρεβενά. Τα μυστικά αυτά, και πολλά ακόμη, αποτελούν αντικείμενο πολυετούς ανασκαφικής επιστημονικής μελέτης με επικεφαλής την ομότιμη καθηγήτρια Kλασικής Aρχαιολογίας του ΑΠΘ, Στέλλα Δρούγου, που είναι διευθύντρια της ανασκαφής εκεί στο Καστρί του Δήμου Γρεβενών, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, στις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου. Αύριο, στο ΑΠΘ θα γίνει παρουσίαση του επίπονου αυτού αρχαιολογικού έργου.

Ο αρχαιολογικός χώρος στο Καστρί, ανάμεσα στα χωριά Πολυνέρι και Αλατόπετρα, αποτελεί από δεκαπενταετίας και πλέον (1998-2015) το αντικείμενο της ανασκαφικής έρευνας μιας μικρής ομάδας αρχαιολόγων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.

Στους χρόνους αυτούς η ανασκαφή κατόρθωσε να αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα και ευρήματα με μικρές χρονικές περιόδους και ακόμη μικρότερες οικονομικές δυνάμεις, που προήλθαν κυρίως από την Τοπική Αυτοδιοίκηση Γρεβενών και το πρώην υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης, με τη συμπαράσταση του υπουργείου Πολιτισμού και κάτω από την ομπρέλα του ΑΠΘ.

Γρήγορα αποδείχτηκε ότι στο Καστρί υπήρξε η οχυρωμένη ακρόπολη μιας αρχαίας πόλης της χώρας των Τυμφαίων, τμήματος του βασιλείου της Μακεδονίας. Στον ευρύ χώρο του τείχους της ακρόπολης, στη δυτική πλευρά της, αναγνωρίστηκαν τα λείψανα και τα θεμέλια ενός αξιόλογου κτιριακού συγκροτήματος που χρονολογείται στα τελευταία χρόνια του 4ου αι. π.Χ.

Αεροφωτογραφία από το χώρο της ανασκαφής

Στο μεγάλο πλάτωμα του υψώματος ένας πετρόχτιστος ναός, μια δωρική στοά και ένα μεγάλο κτίριο συγκεντρώνονται γύρω από μια τετράπλευρη «πλατεία» και σε άμεση επαφή με τη μεγάλη δυτική πύλη του οχυρωματικού περιβόλου που προστάτευε την ακρόπολη.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα έδειξαν ότι η ακρόπολη «ζει» έως τα χρόνια της επικράτησης των Ρωμαίων στο βασίλειο της Μακεδονίας, περίπου έως το 150 π.Χ., οπότε και καταστρέφεται. Διαγράφονται πλέον καθαρά τα σχήματα των οικοδομημάτων, τα κινητά ευρήματα αποδεικνύουν τη σημασία της θέσης και το σύνολο των αρχαίων καταλοίπων υπόσχεται πολύ περισσότερα για το μέλλον.

Η προστασία του αρχαίου αυτού κτιριακού συγκροτήματος και γενικά της ακρόπολης, καθώς και η δημιουργία και η εγκατάσταση ενός αρχαιολογικού εργαστηρίου στο παλιό Δημοτικό Σχολείο του Πολυνερίου, που παραχωρήθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ήταν από την αρχή της ανασκαφής οι βασικές προϋποθέσεις του αρχαιολογικού έργου στο Καστρί.

Οι στόχοι αυτοί αποτέλεσαν τελικά την πρόταση των αρχαιολόγων προς την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας για την ένταξη του αρχαιολογικού χώρου στο ευρωπαϊκό πλαίσιο στήριξης ΕΣΠΑ 2009-2015.

Όπως αναφέρει η κ. Δρούγου, στη χρονική περίοδο 2014-2015 η εργασία υπήρξε σκληρή και το θετικό αποτέλεσμά της οφείλεται σε όλους τους ανθρώπους της ανασκαφής και του έργου. Αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και σχεδιαστές, μηχανικοί και συντηρητές, φωτογράφοι, χημικοί, τοπογράφοι, τεχνίτες και εργάτες εργάστηκαν πολλές φορές κάτω από δύσκολες συνθήκες για να δώσουν το σημερινό αποτέλεσμα.

Μαζί με αυτούς, αφανείς συμπαραστάτες στη Θεσσαλονίκη, η Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ, και στην Κοζάνη, η Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας.

Αν και τα ευρήματα είναι πολλά και σημαντικά, εξακολουθούν πεισματικά να μένουν κρυμμένα τόσο το όνομα του θεού που λατρευόταν στον ναό όσο και το όνομα της πόλης. Ωστόσο, όλα τα στοιχεία προδίδουν τη σημασία της μέσα στο ιστορικό πλαίσιο του βασιλείου της αρχαίας Μακεδονίας. Αυτά τα δεδομένα διαγράφουν τον επόμενο στόχο της ανασκαφής στις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου, με τη βεβαιότητα ότι στο μέλλον μπορεί να διαμορφωθεί εκεί ένας πολύ ενδιαφέρων και ξεχωριστός αρχαιολογικός χώρος.