ΕπιπλέονΕπιπλέον

ΛατινικάΣυντακτικό

Τελικές προτάσεις

1. Οι τελικές προτάσεις είναι προτάσεις επιρρηματικές. Εκφράζουν το σκοπό για τον οποίο γίνεται η πράξη μιας άλλης πρότασης, συνήθως της κύριας. Εισάγονται με το σύνδεσμο ut, αν είναι καταφατικές, και με το σύνδεσμο ne, αν είναι αρνητικές. Εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική (στα ελληνικά μπορεί να έχουμε ακόμη ευκτική του πλάγιου λόγου ή οριστική).

Ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων: εκφέρονται μόνο με την υποτακτική του ενεστώτα (σε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο) και του παρατατικού (σε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο)· π.χ. Legati aurum adferunt, ut Curius eo utatur. Legati aurum attulerunt, ut Curius eo uteretur.

2. Οι τελικές προτάσεις εισάγονται με το quo, όταν ακολουθεί συγκριτικός βαθμός επιθέτου ή επιρρήματος· π.χ. quo facilius divitias contemnere posset για να μπορεί ευκολότερα να περιφρονεί τα πλούτη. Επίσης χρησιμοποιούνται παρενθετικά (ne dicam...). Τέλος, στην κύρια πρόταση μπορεί να προηγούνται επιρρήματα ή φράσεις που σημαίνουν «γι' αυτό το σκοπό», «με αυτή την πρόθεση» (eo consilio, ut...· ea mente, ut ...), πράγμα που δείχνει ότι η πρόταση είναι τελική.

3. Μετά από ρήματα που σημαίνουν «δίνω, παραδίδω, παρέχω», το γερουνδιακό εκφράζει σκοπό (πρβ. το απαρέμφατο του σκοπού της ελληνικής: τὴν πόλιν οἰκεῖν αὐτοῖς ἔδοσαν)· π.χ. Legatis se spectandum praebuit

Ο σκοπός εκφράζεται και με εμπρόθετο γερούνδιο ή εμπρόθετο γερουνδιακό· επίσης με τη δοτική του σκοπού, με το σουπίνο σε -um και με εμπρόθετο ουσιαστικό σε αιτιατική πτώση.

Προσδιορισμός του σκοπού

  1. με τελική πρόταση: Legatos miserunt ut spectarent id.
  2. με αναφορική τελική πρόταση: Legatos miserunt qui spectarent id.
  3. με αιτιατική του σουπίνου: Legatos miserunt spectum id.
  4. με τις προθέσεις causa ή gratia + γενική του γερουνδίου: Legatos miserunt causa/gratia spectandi id.[Αν το γερούνδιο έχει ως αντικείμενο επίθετο ή αντωνυμία ουδετέρου γένους, δε γίνεται η γερουνδιακή έλξη]
  5. με την πρόθεση ad + αιτιατική του γερουνδίου: Legatos miserunt ad spectandum id.
  6. με τελικό απαρέμφατο: Legatos miserunt spectare id.
  7. με τελική μετοχή: Legatos miserunt spectaturos id.
  8. με δοτική του γερουνδίου: Legatos miserunt idoneos spectando.
  9. με γερουνδιακό μετά από ρήματα που σημαίνουν «δίνω, παραδίδω, παρέχω» (=το απαρέμφατο του σκοπού της αρχαίας ελληνικής): Legatos miserunt spectandum id.
  10. με δοτική του σκοπού: Legatos miserunt spectationi.
  11. με εμπρόθετο ουσιαστικό σε αιτιατική πτώση: Legatos miserunt ad spectationem.