Αρχική σελίδα → Λογοτεχνία → Ποίηση


«Τα τείχη στενεύουν διαρκώς»

Πάνος Γεραμάνης, εφ. Τα Νέα, 23/11/2001

Μελέτες, έρευνες, απόψεις, αναλύσεις, με ντοκουμέντα, χειρόγραφα, φωτογραφίες για τη ζωή και το έργο του Κώστα Καρυωτάκη, καθώς και λεπτομέρειες για το πώς οδηγήθηκε στην αυτοκτονία του, δημοσιεύονται στην έκδοση της σειράς «Συγγραφείς στο χρόνο» - «Ημερολόγιο 2002 - Κ. Γ. Καρυωτάκης» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διάμετρος (Χαλκίδα)

«Αισθάνομαι την πραγματικότητα με σωματικό πόνο. Γύρω δεν υπάρχει ατμόσφαιρα, αλλά τείχη που στενεύουν διαρκώς περισσότερο, τέλματα στα οποία βυθίζομαι ολοένα. Αναρχούμαι από τις αισθήσεις μου». Απόσπασμα από το τελευταίο κείμενο του Κώστα Καρυωτάκη, τον ποιητή του καιρού του και του καιρού μας, στον οποίο είναι αφιερωμένο το ημερολόγιο, της σειράς «Συγγραφείς στον χρόνο» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διάμετρος της Χαλκίδας.

Το ημερολόγιο - λεύκωμα περιλαμβάνει ποιήματα, κείμενα και ανέκδοτες φωτογραφίες του Κώστα Καρυωτάκη και αναφορές, μελέτες και γενικώς κείμενα για την προσωπικότητα και το έργο του.

Τα κείμενα αυτά του ποιητή, αλλά και τα αποσπάσματα δοκιμίων, σχετικά με το έργο του, προέρχονται κυρίως από τις εκδόσεις που επιμελήθηκε ο Γ. Π. Σαββίδης, έτσι όπως κυκλοφορούσαν αρχικά από τον «Ερμή» και σήμερα από την «Εστία» και τη «Νεφέλη», και αναφέρονται στην βιβλιογραφία.

Μέσα από τα κείμενα ποιητών, λογοτεχνών, κριτικών και γενικώς ανθρώπων των ελληνικών γραμμάτων, φωτίζονται πολλές πλευρές, για τη ζωή, τη δημιουργία, την ποίηση και γενικώς το έργο του Κώστα Καρυωτάκη και γίνονται εκτενείς αναφορές σε γεγονότα, πρόσωπα και πράγματα που υπήρξαν καθοριστικά και είχαν επιδράσεις (θετικές ή αρνητικές) στο πρόσωπο του ποιητή. Λογοτέχνες, ποιητές και λόγιοι στις αναφορές ή τις αναλύσεις τους για τον Καρυωτάκη, στέκονται στα Ελεγεία και Σάτιρες. Τα λόγια του Γιάννη Ρίτσου (1938) είναι ενδεικτικά και δυνατά:

«Κάποιες βραδινές ώρες που η πικρία και η μοναξιά δεσπόζουν στην ψυχή μας, τα "Ελεγεία και Σάτιρες" μας περιμένουν κάτω από την αρχαία λάμπα. Τέτοιες στιγμές δεν θα λείψουν απ' τη ζωή μας. Μαζί με αυτές θα ζει για πάντα και ο Καρυωτάκης». Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η άποψη του Γιώργου Σεφέρη για τον Καρυωτάκη. Ένα απόσπασμα από σημειώσεις του για ομιλία σε παιδιά, το 1941 αναφέρει:

Ευαισθησία

«Ο Καρυωτάκης ήταν ένας ποιητής με εξαιρετική ευαισθησία, που μολονότι πέθανε νέος είχε την τύχη ν' αφήσει ένα έργο που λογαριάζει ωσάν σταθμός στη λογοτεχνία μας. Δυστυχώς, όπως τυχαίνει τόσο συχνά, από την ποίηση του Καρυωτάκη γεννήθηκε και ο Καρυωτακισμός, που ήταν μία πολύ στενόχωρη υπόθεση. Λόγου χάρη ο Καρυωτάκης τραγούδησε με τη χορευτική φαντασία του, τους τραγικούς γύψους της κάμαράς του, αλλά ο Καρυωτακικός ποιητής, κλείστηκε μέσα στην κάμαρά του και κάποτε μέσα στο παλτό του, με μια παραπονιάρα συγκατάβαση. Ο Καρυωτακισμός ήταν ποίηση χωρίς ορίζοντα».

Στις πρώτες σελίδες του ημερολογίου ο επιμελητής έκδοσης Θανάσης Χατζόπουλος, με ιδιαίτερη προσοχή και σοβαρότητα αναλύει και αξιολογεί τον Καρυωτάκη ως προσωπικότητα μέσα από το έργο του, ενώ στο επόμενο κείμενο της Βάσως Τοκατλίδου, παρουσιάζονται με πληρότητα, τα βιογραφικά στοιχεία του ποιητή (Καρυωτάκης Κώστας - Τρίπολη 1896 - Πρέβεζα 1928) και προχωρεί σε διαπιστώσεις όπως: «Από ιστορική άποψη ο Καρυωτάκης είναι φυσικά ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στη γενιά του Βάρναλη, του Καβάφη, του Σικελιανού και στη γενιά του Σεφέρη, του Ρίτσου και του Ελύτη». Η Βάσω Τοκατλίδου επισημαίνει επίσης πως η απήχηση της ποίησης του Καρυωτάκη υπήρξε περισσότερο αισθηματική παρά αισθητική και ότι η λογοτεχνική κριτική και έρευνα, χωρίς να έχει αγνοήσει δεν έχει εξαντλήσει το θέμα που παραμένει πάντα ανοιχτό. Στη βιογραφική παρουσίαση αναφέρονται στιγμές από τα παιδικά του χρόνια, την πρόσκλησή του στην ποίηση και τη λογοτεχνία, το ταξίδι του στο Παρίσι, την επιστροφή του στην Πρέβεζα, την απόπειρα αυτοκτονίας του στη θάλασσα και το τέλος που έδωσε στη ζωή του, με πιστόλι, κάτω από έναν ευκάλυπτο, στις 28 Ιουλίου 1928.

Η επιστολή

Ένα από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο ημερολόγιο για τον Καρυωτάκη είναι το κείμενο της αποχαιρετιστήριας επιστολής, από το «Σχεδίασμα χρονογραφίας Κ.Γ. Καρυωτάκη (1896-1928)» των Γ.Π. Σαββίδη - Ν.Μ. Χατζηδάκη, που περιέχει και σχόλια του Γ.Π. Σαββίδη.

Οι φωτογραφίες και τα εικαστικά είναι από έργα του Θανάση Παπαγιαννάκη, ενώ το εξώφυλλο είναι έργο της Ελένης Μωραΐτη.