→ Λογοτεχνία → Ποίηση

Κώστας Καρυωτάκης: Aφιέρωμα στον «ιδανικό αυτόχειρα»

Μαίρη Αδαμοπούλου, εφ. Τα Νέα, 17/7/2003

Tο πιστόλι με το οποίο έβαλε τέλος στη ζωή του ο Kώστας Kαρυωτάκης μαζί με το τελευταίο του χειρόγραφο σημείωμα, φωτογραφίες και έργα του, παρουσιάζονται στο Mουσείο Mπενάκη με αφορμή τη συμπλήρωση 75 χρόνων από τον θάνατό του

Πέρασαν 75 χρόνια από το απόγευμα της 21ης Ιουλίου του 1928. Από τότε δηλαδή που ο 32χρονος ποιητής της κοινωνικής αμφισβήτησης και της υπαρξιακής αγωνίας, Κώστας Καρυωτάκης, έθεσε τέρμα στη ζωή του με ένα μικρό μαύρο πιστόλι που είχε αγοράσει λίγο νωρίτερα από οπλοπωλείο της Πρέβεζας όπου ζούσε τον τελευταίο μήνα της ζωής του.

Εκείνο το όπλο μαζί με το χειρόγραφο σημείωμα που βρέθηκε στην τσέπη του, οι πρώτες εκδόσεις των τριών ποιητικών του συλλογών («Ο πόνος του ανθρώπου και των πραμάτων» 1919, «Νηπενθή» 1921, την εποχή που συνδέθηκε με την Μαρία Πολυδούρη, και «Ελεγεία και Σάτιρες», 1927), το χειρόγραφο του ποιήματός του «Πρέβεζα», κείμενα που γράφτηκαν για την προσωπικότητα και το έργο του, καθώς και σπάνιες φωτογραφίες του θα φιλοξενηθούν σε δύο προθήκες στην είσοδο του Μουσείου Μπενάκη με αφορμή την συμπλήρωση των 75 χρόνων από τον θάνατο του εκπροσώπου της πρωτοπορίας του '20.

«H προσπάθεια αυτή αποτελεί υπόμνηση για τον Κώστα Καρυωτάκη που χάθηκε νωρίς, αφήνοντας ένα έργο ανθεκτικό στον χρόνο, και αφορμή να ξαναδιαβάσουμε τους στίχους του και να επανεκτιμήσουμε την αξία τους», εξηγούν οι υπεύθυνοι του αφιερώματος από το Μουσείο Μπενάκη. Ανάμεσα στα κειμήλια που οι επισκέπτες μπορούν να γνωρίσουν είναι τα κείμενα των I.M. Παναγιωτόπουλου, Τέλλου Άγρα και Κλέονα Παράσχου που δημοσιεύτηκαν σε δύο τεύχη του περιοδικού «Νέα Εστία» λίγες μόλις ημέρες (στα τεύχη των 15/8 και 1/9) μετά την αυτοκτονία του ποιητή, μαζί με ένα σκίτσο τού Κώστα Καρυωτάκη που απεικονίζει τον εαυτό του. Επίσης το κείμενο του Ανδρέα Εμπειρίκου από την «Οκτάνα» υπό τον τίτλο «Όταν οι ευκάλυπτοι θροΐζουν στις αλέες» (επειδή ο Καρυωτάκης έβαλε τέλος στη ζωή του κάτω από έναν ευκάλυπτο) όπου διακηρύσσοντας το μεγαλείο του ποιητή, το 1964, γράφει: «Ήτο μεγάλος ποιητής ο νέος αυτός και ευγενής. Το λέγω και θα το ξαναπώ πολλάκις - είναι μεγάλος ποιητής ο Κώστας Καρυωτάκης».

«Είναι καιρός να φανερώσω την τραγωδία μου», σημειώνει στο τελευταίο του χειρόγραφο ο ποιητής. «Το μεγαλύτερό μου ελάττωμα στάθηκε η αχαλίνωτη περιέργειά μου, η νοσηρή φαντασία και η προσπάθειά μου να πληροφορηθώ για όλες τις συγκινήσεις, χωρίς τις περσότερες να μπορώ να τις αισθανθώ. Τη χυδαία όμως πράξη που μου αποδίδεται τη μισώ. Εζήτησα μόνο την ιδεατή ατμόσφαιρά της, την έσχατη πικρία. Ούτε είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για το επάγγελμα εκείνο. Ολόκληρο το παρελθόν μου πείθει γι' αυτό. Κάθε πραγματικότης μού ήταν αποκρουστική (...) Αφού εδοκίμασα όλες τις χαρές!!! είμαι έτοιμος για έναν ατιμωτικό θάνατο. Λυπούμαι τους δυστυχισμένους γονείς μου, λυπούμαι τα αδέλφια μου. Αλλά φεύγω με το μέτωπο ψηλά. Ήμουν άρρωστος».

Και πικρό χιούμορ

Το πικρό χιούμορ όμως δεν έλειψε ούτε από τις τελευταίες στιγμές του δημιουργού που γεννήθηκε στην Τρίπολη, ταξίδεψε σχεδόν σε όλη την Ελλάδα ως δημόσιος υπάλληλος και δεν μπόρεσε να αποδεχθεί την γραφειοκρατία της κρατικής μηχανής που συνήθιζε να στηλιτεύει. Γι' αυτό και κλείνει το τελευταίο του σημείωμα με το υστερόγραφο: «Και για ν' αλλάξουμε τόνο. Συμβουλεύω όσους ξέρουν κολύμπι να μην επιχειρήσουνε ποτέ να αυτοκτονήσουν διά θαλάσσης. Όλη νύχτα απόψε, επί δέκα ώρες, εδερνόμουν με τα κύματα. Ήπια άφθονο νερό, αλλά κάθε τόσο, χωρίς να καταλάβω πώς, το στόμα μου ανέβαινε στην επιφάνεια. Ωρισμένως, κάποτε, όταν μου δοθεί η ευκαιρία, θα γράψω τις εντυπώσεις ενός πνιγμένου».

INFO

Το αφιέρωμα στον Κώστα Καρυωτάκη στο Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1, τηλ. 210-3671.000) από την ερχόμενη Δευτέρα και έως τα τέλη Σεπτεμβρίου. Είσοδος ελεύθερη.