Αρχική σελίδα → Λογοτεχνία → Πεζογραφία

John Fowles, «Ο Συλλέκτης»

Κατερίνα Μαλακατέ, http://diavazontas.blogspot.gr, 25/2/2014

«Ο Συλλέκτης»: Τζων Φώουλς, μετ. Φαίδων Ταμβακάκης, εκδ. Εστίας, 2001, σελ. 283

Βιβλίο κλειστοφοβικό, «Ο Συλλέκτης» του Φώουλς είναι ένα αριστοτεχνικό δείγμα γραφής, ένα υποδειγματικό μυθιστόρημα, από κείνα που σε βάζουν σε μια ύπουλη ταύτιση με τον «κακό» και τον «καλό» ταυτόχρονα.

Πρωταγωνιστής είναι ένας νεαρός άντρας ταπεινής καταγωγής που έχασε τους γονείς του μικρός, μεγάλωσε με μια θεία του και την ανάπηρη κόρη της και δεν κατάφερε ποτέ να ενταχθεί κοινωνικά. Μοναδική του πραγματική ευχαρίστηση η συλλογή πεταλούδων και το να χαζεύει την νεαρή πανέμορφη σπουδάστρια καλών τεχνών Μιράντα από μακριά. Όταν κερδίσει το Προπό, θα αγοράσει ένα απομακρυσμένο σπίτι, θα διαμορφώσει το κελάρι του με πολλή προσοχή και θα απαγάγει την Μιράντα για να την έχει δική του.

Το βιβλίο ξεκινά με αφηγητή τον Συλλέκτη, για να περάσει στην αφήγηση της Μιράντας και να φτάσει στο τρομακτικό του τέλος με μια απίστευτη νηφαλιότητα. Ο νεαρός, παρά την διεστραμμένη πράξη του να κρατά μια κοπέλα στο κελάρι, νιώθει υποχρεωμένος να την σεβαστεί, αισθάνεται συνεχώς ταπεινωμένος από την μορφωμένη και όμορφη γυναίκα. Οι διαφορές τους σε επίπεδο κοινωνικό και μορφωτικό είναι τέτοιες που ξεκινά μεταξύ τους ένα παιχνίδι γάτας-ποντικιού, όπου η κοπέλα θα είχε το πάνω χέρι, αν δεν ήταν κρατούμενή του.

Τα αισθήματα του αναγνώστη για την Μιράντα αλλά και τον Κάλιμπαν –έτσι φωνάζει ειρωνικά τον Συλλέκτη η κοπέλα φτιάχνοντας έναν νοσηρό παραλληλισμό με την Τρικυμία του Σαίξπηρ- εναλλάσσονται, ενώ κανονικά θα έπρεπε να είναι σταθερά· αυτή είναι το θύμα κι αυτός ο θύτης. Αυτό είναι η βασική δύναμη της αφήγησης του Φώουλς. Ο Κάλιμπαν είναι ένας άνθρωπος εμμονικός, καθωσπρέπει, μημουάπτου, σχεδόν αμόρφωτος, άσχετος με την τέχνη, την πολιτική, την φιλοσοφία, ένας άντρας που αρνείται να «μάθει» από κείνη. Εκείνη είναι μια λαμπερή πεταλούδα, ταλαντούχα ζωγράφος, συναναστρέφεται καλλιτέχνες, λίγο υπεροπτική, σίγουρα έξυπνη. Στην «κανονική» ζωή δεν θα του έριχνε μια δεύτερη ματιά. Τώρα αναγκάζεται λόγω της απάνθρωπης κατάστασης να το κάνει. Αλλά για ανθρώπους σαν κι αυτόν δεν υπάρχει γιατρειά, θα παραμείνει συλλέκτης για πάντα.

Νιώθω πως το μυθιστόρημα του Φώουλς θα μείνει μαζί μου για καιρό, δεν είναι από αυτά που ξεχνιούνται. Πέρα από την εξαιρετική γραφή, είναι η δύναμη της αφήγησης τέτοια που σε καθηλώνει.