→ Λογοτεχνία → Πεζογραφία

Γιώργος Ιωάννου: Ένας συγγραφέας με «Το δικό μας αίμα»

Βασίλης Αγγελικόπουλος, εφ. Καθημερινή, 13/2/2005

OΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ένας συγγραφέας Γιώργος Ιωάννου το έμαθα φοιτητής το 1972, διαβάζοντας τη «Σαρκοφάγο» του, που μόλις είχε κυκλοφορήσει, και το μυθικό πια «Για ένα φιλότιμο», του 1966, που έσπευσα απνευστί να βρω. Ετσι, σιγά σιγά, από τα τέλη της δεκαετίας του '60 κι εδώ, τα βιβλία του άρχισαν να περνούν στον κόσμο. Η φωνή του άρχιζε να πιάνει ρίζες μέσα μας, να πυροδοτεί διεργασίες.

Με τη Μεταπολίτευση άρχισε να εκδηλώνεται και το ενδιαφέρον των ΜΜΕ για το έργο και το πρόσωπό του, ενώ και ο ίδιος, σιγά σιγά επίσης, αλλά με όλο και πιο έντονους ρυθμούς, όσο αναπτυσσόταν και πλουτιζόταν το έργο του, και όσο ελευθερωνόταν μέσα του (αλλά και «έξω του», στη δουλειά του, εκπαιδευτικός στο Δημόσιο: άλλαζαν επιτέλους οι καιροί), ανοιγόταν σε συνεργασίες με εφημερίδες και περιοδικά, συνεντεύξεις, εμφανίσεις και εκπομπές σε τηλεόραση και ραδιόφωνο, ντοκιμαντέρ πάνω στη δουλειά του ή σε θέματα που έπιανε η πεζογραφία του.

Ως τον Φεβρουάριο του 1985, στις 16, που έφυγε απροσδόκητα στα 58 του χρόνια, μετά μια «εγχείρηση ρουτίνας» για προστάτη, ο Γιώργος Ιωάννου είχε αναγνωριστεί ως ένας από τους πιο ουσιαστικούς και ενδιαφέροντες σύγχρονους Ελληνες συγγραφείς, αν όχι ο πιο ενδιαφέρων από τους ζώντες, αλλά και ως μια από τις ερεθιστικές εκείνες προσωπικότητες που ο λόγος και η δημόσια παρουσία τους, η «παρέμβασή» τους στα κοινά, προσελκύει εξίσου ευρύτερο κοινό και «σοφιστές». Ο Γιώργος Ιωάννου ανήκε στο γένος εκείνο που ήδη τότε άρχιζε να σπανίζει, αν και δεν είχαν φύγει ακόμα ο Τσαρούχης, ο Ελύτης, ο Κουν, ο Ανδρόνικος, ο Χατζιδάκις, ο Γκάτσος, ο Κακριδής...

Σήμερα, 20 χρόνια μετά, ο «τρόπος» μέρους της πεζογραφίας του Ιωάννου -ιδίως όπου η ματιά του σαρώνει κι αποτυπώνει εγκαυστικά τη γύρω της πραγματικότητα- φαίνεται να προκαλεί αμηχανία ή ακόμη και να εκπλήσσει ορισμένους, οι οποίοι, εδώ που τα λέμε, δεν έχουν «ταχτοποιήσει» ακόμα λογοτεχνικά ούτε τον ανάλογο «τρόπο» του Ροΐδη καλά καλά.

Αλλά, βέβαια, ο Ιωάννου δεν είναι μόνο αυτό. Για να συνεννοηθούμε στα γρήγορα, στο πολύπτυχο και ποικίλο έργο του Ιωάννου ενυπάρχουν όχι μόνο Ροΐδης, αλλά και Παπαδιαμάντης, και Βιζυηνός, κατ' εξοχήν αυτοί, αλλά και πολλοί άλλοι - αρχής γενομένης από αρχαίους και Bυζαντινούς χρονικογράφους, φτάνοντας ακόμη και ώς τον Ζενέ. Κι αυτά τα λένε, και τα θεμελιώνουν, μέσα στα χρόνια που κύλησαν, μελετητές (και οι επαρκείς αναγνώστες) του έργου του Ιωάννου.

Στις «Επτά Ημέρες» αισθανόμαστε ευτυχείς γιατί στο αφιέρωμα αυτό στον Γιώργο Ιωάννου, 20 χρόνια από τον θάνατό του, γράφουν πρόσωπα που επιθυμούσαμε διακαώς να τα ακούσουμε να μιλάνε για τον συγγραφέα και τον άνθρωπο Ιωάννου ή που είναι σε θέση να φωτίσουν βασικές παραμέτρους του έργου του. Δεν θέλαμε, και ευτυχώς δεν μας δόθηκαν, σκολιά και δυσκοίλια κείμενα, ας παλέψουν με τέτοια τα ειδικά λογοτεχνικά περιοδικά· θέλαμε κείμενα ουσίας, με θερμοκρασία σώματος.

Ευχαριστούμε θερμά την οικογένεια του συγγραφέα, και ιδιαίτερα την αδελφή του Δήμητρα και τον σύζυγό της Μιχάλη Μηλαράκη που μας βοήθησαν με ποικίλους τρόπους και επέτρεψαν τη φωτογράφηση, ειδικά για το αφιέρωμα αυτό, του σπιτιού του Ιωάννου, το οποίο με θυσίες διατηρούν 20 χρόνια τώρα όπως ακριβώς το άφησε ο συγγραφέας.