Εξεταστέα Ύλη 2007-2008

Γ΄ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Από το βιβλίο "Έκφραση - Έκθεση" των Χ. Τσολάκη κ.ά., έκδοση Ο.Ε.Δ.Β. 2007.

Ι. Διαβάζω / κατανοώ και γράφω.

1. Ο μαθητής απαντά γραπτά σε ερωτήσεις που αφορούν ένα κείμενο και με τις οποίες:

α) επιδιώκεται να κατανοεί ο μαθητής το περιεχόμενο ενός κειμένου, δηλαδή:

• να διακρίνει τους τρόπους πειθούς (επίκληση στη λογική, επίκληση στο συναίσθημα του δέκτη, επίκληση στην αυθεντία, επίκληση στο ήθος του πομπού)

• να διακρίνει τα μέσα πειθούς (επιχειρήματα, τεκμήρια)

• να διακρίνει το είδος της συλλογιστικής πορείας (παραγωγική-επαγωγική) που ακολουθείται σε ένα κείμενο

• να αξιολογεί τα μέσα πειθούς. Πιο συγκεκριμένα:

- να ελέγχει την αλήθεια, την εγκυρότητα και την ορθότητα ενός επιχειρήματος,

- να ελέγχει την αξιοπιστία των τεκμηρίων.

• να διακρίνει τους τρόπους και τα μέσα πειθούς

- στη διαφήμιση

- στον πολιτικό λόγο

- στον επιστημονικό λόγο

• να διακρίνει την πειθώ από την προπαγάνδα

• να διακρίνει τα είδη του δοκιμίου, προσέχοντας την οργάνωση/ δομή (συνειρμική-λογική), το σκοπό (απόδειξη μιας θέσης-ελεύθερος στοχασμός), τη σκοπιά (υποκειμενική-αντικειμενική), τη γλώσσα (ποιητική-αναφορική λειτουργία) κτλ.

• να διακρίνει ορισμένα χαρακτηριστικά του δοκιμίου, όπως ο υποκειμενισμός, ο αντιδιδακτισμός, ο κοινωνικός χαρακτήρας, ο εξομολογητικός τόνος κτλ.

• να εντοπίζει σε ένα δοκίμιο/ άρθρο το θέμα, την άποψη του συγγραφέα, τα μέσα πειθούς που χρησιμοποιεί για να τεκμηριώσει την άποψή του, τις προτάσεις του για την αντιμετώπιση του προβλήματος κτλ.

• να διακρίνει το δοκίμιο από άλλα συγγενή είδη του λόγου, όπως το άρθρο, η επιφυλλίδα

• να διακρίνει το καίριο και το ουσιώδες σε ένα κείμενο

• να επισημαίνει τη διαδικασία που ακολουθείται για τις σημειώσεις, το διάγραμμα και την περίληψη

β) επιδιώκεται να κατανοεί ο μαθητής την οργάνωση ενός κειμένου, δηλαδή:

• να εντοπίζει τα βασικά μέρη (πρόλογο, κύριο μέρος, επίλογο) και τις νοηματικές ενότητες του κειμένου

• να επισημαίνει τους διάφορους τρόπους, με τους οποίους οργανώνεται ο λόγος, π.χ. με αιτιολόγηση, με σύγκριση και αντίθεση, με ορισμό, με διαίρεση, με παράδειγμα κτλ.

• να σχολιάζει τη συνοχή του κειμένου (διαρθρωτικές λέξεις κτλ)

• να χωρίζει το κείμενο σε παραγράφους, να δίνει πλαγιότιτλους σε παραγράφους/ νοηματικές ενότητες, να διευθετεί τη συνοχή του κειμένου

• να διακρίνει την οργάνωση/ δομή ενός δοκιμίου (λογική ή συνειρμική οργάνωση, παραγωγική ή επαγωγική συλλογιστική πορεία κτλ.)

γ) επιδιώκεται να διερευνά ο μαθητής τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, στίξη, μορφοσυντακτικά φαινόμενα, γλωσσικές ποικιλίες, λειτουργίες της γλώσσας, ύφος κτλ), δηλαδή:

• να εντοπίζει και να αιτιολογεί την επιλογή του πομπού

- στην ενεργητική ή παθητική φωνή

- στο ρηματικό πρόσωπο / χρόνο / έγκλιση

- στο μακροπερίοδο ή όχι λόγο

- στην παράταξη ή στην υπόταξη

- στα ρηματικά ή ονοματικά σύνολα

- στην αναφορική ή στην ποιητική λειτουργία της γλώσσας

- στα σημεία της στίξης

- σε λόγιες ή λαϊκές λέξεις, σε ειδικό λεξιλόγιο, όρους κτλ.

• να διευθετεί τη στίξη, να διορθώνει την ορθογραφία του κειμένου

• να ερμηνεύει λέξεις, να αξιολογεί την ακρίβεια και τη σαφήνεια του λεξιλογίου

• να αντικαθιστά λέξεις του κειμένου με συνώνυμα, να βρίσκει αντώνυμα, να σχηματίζει φράσεις με ορισμένες λέξεις του κειμένου κτλ.

• να χωρίζει το κείμενο σε παραγράφους και να διευθετεί τη συνοχή του,

• να χαρακτηρίζει το ύφος του κειμένου λαμβάνοντας υπόψη την επικοινωνιακή περίσταση (δέκτη, σκοπό, είδος λόγου κτλ).

2. Ο μαθητής προχωρεί σε διάφορες γραπτές εργασίες με αφόρμηση το συγκεκριμένο κείμενο. Επιδιώκεται ο μαθητής:

• να πυκνώνει ένα κείμενο, να κάνει την περίληψη του κειμένου, να δίνει έναν τίτλο στο κείμενο ή πλαγιότιτλους σε παραγράφους/ νοηματικές ενότητες του κειμένου,

• να οργανώνει το διάγραμμα του κειμένου,

• να αναπτύσσει μια φράση, μια παράγραφο, ένα επιχείρημα του κειμένου,

• να ανασκευάζει τα επιχειρήματα του κειμένου και να αναπτύσσει την αντίθετη άποψη,

• να μετασχηματίζει ένα κείμενο π.χ. από ένα είδος λόγου σε ένα άλλο.

ΙΙ. Γράφω.

Παραγωγή διαφόρων ειδών γραπτού λόγου, σε επικοινωνιακό επίπεδο, με έμφαση σε είδη λόγου στα οποία κυριαρχεί ο κριτικός-αποφαντικός τρόπος (κείμενα με σκοπό την πειθώ, στα οποία υπάρχει λογική οργάνωση και κυριαρχεί η αναφορική λειτουργία της γλώσσας π.χ. άρθρο, γραπτή εισήγηση κτλ). Ασκείται δηλαδή ο μαθητής στη σύνταξη κειμένου με σκέψεις, θέσεις, απόψεις σε θέμα σχετικό με τα θέματα που περιέχονται στα αντίστοιχα βιβλία «Έκθεση-Έκφραση» Γ΄ τάξης του Γενικού Λυκείου και «Θεματικοί κύκλοι» για το Λύκειο- οι αντίστοιχες θεματικές ενότητες για τη Γ΄ Λυκείου-, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο.

Σημείωση

Η διδακτέα και η εξεταστέα ύλη στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας (Έκθεση- Έκφραση), όπως και τα προηγούμενα σχολικά έτη, συμπίπτουν επειδή ζητείται η καλλιέργεια συγκεκριμένων δεξιοτήτων στους μαθητές και όχι η διδασκαλία ορισμένων σελίδων του σχολικού βιβλίου. Η διδασκαλία του αναμορφωμένου βιβλίου «Έκθεση-Έκφραση» της Γ΄ τάξης του Γενικού Λυκείου θα βασιστεί στο χρονοδιάγραμμα, στις οδηγίες που περιέχονται στο βιβλίο του καθηγητή και στις οδηγίες διδασκαλίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Αυτό σημαίνει ότι θα διδαχτούν επιλεγμένα και όχι όλα τα κείμενα από τις ενότητες: Πειθώ (εκτός από την πειθώ στο δικανικό λόγο), Δοκίμιο (εκτός από την ιστορία του δοκιμίου), Δίκαιος και Άδικος Λόγος. Το παράρτημα (διαβάζω και γράφω) μπορεί να διδάσκεται παράλληλα με τα κεφάλαια «Πειθώ» και «Δοκίμιο, άρθρο, επιφυλλίδα», ενώ το κεφάλαιο «Ερευνητική Εργασία» δεν αποτελεί αντικείμενο διδασκαλίας και αξιολόγησης.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Από το βιβλίο «Ιστορία του Νεότερου και του Σύγχρονου κόσμου (από το 1815 έως σήμερα)» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Ιωάννη Κολιόπουλου, Κων/νου Σβολόπουλου, Ευάνθη Χατζηβασιλείου, Θεόδωρου Νημά και Χάριτος Σχολινάκη έκδοση Ο.Ε.Δ.Β 2007:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ : Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19Ο ΑΙΩΝΑ (1815-1871).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ : ΑΠΟ ΤΟΝ 19Ο ΣΤΟΝ 20Ο ΑΙΩΝΑ (1871-1914).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ : Ο Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ : Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ : Ο Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄ : Ο ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄ : ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΥ ΕΩΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ ( μόνο οι σελίδες 167-181 και 205-231)

Β. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Ι. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Από το βιβλίο «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος», Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης, των Μ. Κοπιδάκη, Δ. Λυπουρλή, κ.ά., έκδοση Ο.Ε.Δ.Β. 2007.

Α. Εισαγωγή: Ι. Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ: σ. 34-39 (Κεφ. Δ2: Οι φιλοσοφικές ιδέες του Σωκράτη. Διαλεκτική, μαιευτική, ειρωνεία. Η αναζήτηση των ορισμών, η επαγωγική μέθοδος και η ηθική. Κεφ. Δ3 : Η δίκη και ο θάνατος του Σωκράτη). ΙΙ. Ο ΠΛΑΤΩΝ: σ. 40-42 (κεφ. Ε1: Ο βίος του). ΙΙΙ. Πλάτωνος Πρωταγόρας: α) σ. 49-52 (Α. Η διάρθρωση του διαλόγου και τα πρόσωπα: «Εισαγωγή…» έως και «Η απάντηση του Πρωταγόρα…») β) σ. 56-57 (Β. Η φιλοσοφική σημασία του διαλόγου). IV. Πλάτωνος Πολιτεία: Εισαγωγή στην Πολιτεία α) σ. 92-93 (1. Νεανικές φιλοδοξίες και απογοητεύσεις, 2. Η συγγραφή της Πολιτείας και 3. Η σκηνοθεσία και τα πρόσωπα του διαλόγου) β) σ. 96-102 (6. Οι τρεις τάξεις, 8. Η αγωγή των φυλάκων, 12. Οι φιλόσοφοι-βασιλείς, 13. Η δικαιοσύνη και 14. Οι φαύλες πολιτείες). γ) σ. 113 (Η αλληγορία του σπηλαίου). δ) σ. 124-126 (Ο μύθος του Ηρός) V. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ (Βίος και έργα): α) σ. 139-141 («Πότε και πού γεννήθηκε ο Αριστοτέλης-Λίγα λόγια για την καταγωγή του» και «Ο Αριστοτέλης στην Ακαδημία του Πλάτωνα: μαθητής πρώτα, δάσκαλος στη συνέχεια»). β) σ. 145-149 («Ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία: δάσκαλος του Αλεξάνδρου», «Επιστροφή του Αριστοτέλη στην Αθήνα: αρχίζει η τρίτη περίοδος της φιλοσοφικής του δραστηριότητας. Ο Αριστοτέλης διδάσκει στο Λύκειο» και «Ο Αριστοτέλης εγκαταλείπει οριστικά την Αθήνα-Το τέλος της ζωής του»). VI. Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια, σ. 151-153 VII. Αριστοτέλη Πολιτικά, σ. 178-179

Β. Κείμενα:

Ι. ΠΛΑΤΩΝ Πρωταγόρας: οι ενότητες 1, 2, 3, 4, 5, 6 και 7. Πολιτεία: οι ενότητες 11, 12, 13, 14 και 15. ΙΙ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Ηθικά Νικομάχεια: οι ενότητες: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 και 10. Πολιτικά: οι ενότητες: 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 και 20.

ΙΙ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

1. ΚΕΙΜΕΝΟ

Αδίδακτο πεζό κείμενο αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων της αττικής διαλέκτου.

2. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ - ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

α. Η ύλη που περιλαμβάνεται στα βιβλία του Γυμνασίου «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου, έκδοση Ο.Ε.Δ.Β. 2005.

β. Ολόκληρη η ύλη που περιλαμβάνεται στο βιβλίο της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου «Εγχειρίδιο Γλωσσικής Διδασκαλίας», έκδοση Ο.Ε.Δ.Β. 2007 (ενότητες 1 - 21).

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Από το βιβλίο «Νεοελληνική Λογοτεχνία» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης των Κ. Ακρίβου, Δ. Αρμάου κ.ά έκδοση Ο.Ε.Δ.Β. 2007.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ (ΠΟΙΗΣΗ-ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ)

1. Διονύσιος Σολωμός, «Ο Κρητικός»

2. Γεώργιος Βιζυηνός, «Το αμάρτημα της μητρός μου»

3. Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Όνειρο στο κύμα»

4. Ποιήματα για την ποίηση

• Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Καισαρίων»

• Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμαγηνή

595 μ.Χ.»

• Μίλτος Σαχτούρης, «Ο Ελεγκτής»

• Κώστας Καρυωτάκης «Μικρή Ασυμφωνία εις Α΄ Μείζον»

5. Στρατής Δούκας, «Ιστορία ενός αιχμαλώτου»

6. Γιάννης Ρίτσος, «Η σονάτα του σεληνόφωτος»

7. Η ποιήτρια Κική Δημουλά «Ο Πληθυντικός Αριθμός»

«Γας ομφαλός»

Σημείωση

Τα λογοτεχνικά κείμενα (ποιητικά-πεζά) που περιλαμβάνονται στην εξεταστέα-διδακτέα ύλη θα διδαχθούν με τη σειρά που δίνονται παραπάνω, η οποία καθορίζεται από:

α) τη χρονολογική σειρά των κειμένων, σύμφωνα με την κατάταξή τους στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και

β) το είδος τους, με στόχο τη διαπλοκή ποίησης και πεζογραφίας, ώστε να διατηρείται το ενδιαφέρον των μαθητών.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Από το βιβλίο “Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας” της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης των Γ. Μαργαρίτη, Αγ. Αζέλη, Ν. Ανδριώτη, Θ. Δετοράκη, Κ. Φωτιάδη, έκδοση Ο.Ε.Δ.Β. 2007.

Ι. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Γ. Οι οικονομικές εξελίξεις κατά τον 20ο αιώνα, σ. 42-54

ΙΙ. Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

Β. Χειραφέτηση και αναμόρφωση (1844-1880), σ. 70-79

Γ. Δικομματισμός και εκσυγχρονισμός (1880-1909), σ. 80-88

Δ. Ανανέωση-Διχασμός (1909-1922), σ. 89-98

ΙΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)

Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά το 19ο αιώνα, σ. 116

Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα, σ. 137

Α. Προσφυγικά ρεύματα κατά την περίοδο 1914-1922, σ. 138-143

Β. Μικρασιατική καταστροφή, σ. 144-152

Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων, σελ. 153-159

Δ. Η αποζημίωση των ανταλλαξίμων και η ελληνοτουρκική προσέγγιση, σ. 160-162

Ε. Η ένταξη των προσφύγων στην Ελλάδα, σ. 163-169

ΙV. ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ.

Ε. Η περίοδος της αυτονομίας και η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, σ. 206-220

V. ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Δ. Ο Παρευξείνιος Ελληνισμός το 19ο και 20ο αιώνα, σ. 245-254.

ΛΑΤΙΝΙΚΑ

Από το βιβλίο "Λατινικά" της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης των Μ. Πασχάλη- Γ. Σαββαντίδη, έκδ. Ο.Ε.Δ.Β. 2007.

Κείμενα - Γραμματική - Συντακτικό

Τα κείμενα των ενοτήτων 21-50, εκτός των ενοτήτων 22,26,33,35,39 και 50, από τις οποίες θα διδαχθούν μόνο τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα.

Τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα που περιλαμβάνονται σ' όλες τις ενότητες (21-50) του διδακτικού εγχειριδίου της τάξης αυτής.

Επίσης, στην εξεταστέα-διδακτέα ύλη συμπεριλαμβάνονται τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα που περιέχονται και στις είκοσι ενότητες του βιβλίου "Λατινικά" της Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Μ. Πασχάλη - Γ. Σαββαντίδη, έκδ. Ο.Ε.Δ.Β. 2007.

Ύλη Β' Λυκείου 2004-2005

Έχοντας υπ’ όψη:

Τις διατάξεις του νόμου 2525/97 (ΦΕΚ 188 Α) «Ενιαίο Λύκειο, πρόσβαση των αποφοίτων του στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και άλλες διατάξεις».

Τις διατάξεις του νόμου 2909/01 «Ρυθμίσεις θεμάτων εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και άλλες διατάξεις».

Τις διατάξεις του νόμου 3255/2004 (ΦΕΚ 138 τ. Α΄ / 22-7-2004) « Ρυθμίσεις θεμάτων όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων»

Τις διατάξεις του άρθρου 29Α του Ν. 1558/1985 και του άρθρου 27 του Ν. 2081/1992 (ΦΕΚ 154Α), όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 1 παρ. 2 του Ν. 2469/1997 (ΦΕΚ 38Α) και το γεγονός ότι από την παρούσα απόφαση δεν προκαλείται δαπάνη εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού για το τρέχον και τα επόμενα οικονομικά έτη

Τη με αριθμ. 20/2004 πράξη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

αποφασίζουμε:

Ορίζουμε τη διδακτέα ύλη των μαθημάτων της Β’ τάξης του Ενιαίου Λυκείου για το σχολικό έτος 2004-2005 ως εξής:

Β΄ ΤΑΞΗ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Α) Από το βιβλίο «Έκφραση - Έκθεση» των Χ. Τσολάκη κ.ά., έκδοση ΟΕΔΒ, 2004 :

Ι. Διαβάζω / κατανοώ και γράφω

Ο μαθητής απαντά γραπτά σε ερωτήσεις που αφορούν ένα κείμενο και με τις οποίες:

α) επιδιώκεται να κατανοεί ο μαθητής το περιεχόμενο ενός κειμένου, δηλαδή:

να διακρίνει το σχόλιο από το γεγονός σε μία είδηση, σε ένα βιογραφικό σημείωμα κτλ.

να διακρίνει τα διάφορα βιογραφικά είδη

να εντοπίζει την οπτική γωνία του πομπού σε μία είδηση, σε ένα άρθρο / σχόλιο πάνω στην επικαιρότητα, στα βιογραφικά είδη, σε μία κριτική κτλ.

να διακρίνει τα κύρια σημεία και τη λογική διάρθρωση ενός κειμένου π.χ. τα συστατικά στοιχεία μιας είδησης, μιας παρουσίασης - κριτικής κτλ.

να εντοπίζει και να κατανοεί τα επιχειρήματα του πομπού π.χ. σε ένα άρθρο, σε μια κριτική κτλ.

να διακρίνει το καίριο και το ουσιώδες από ένα κείμενο

να επισημαίνει τη διαδικασία που ακολουθείται για τις σημειώσεις, το διάγραμμα και την περίληψη

β) επιδιώκεται να κατανοεί ο μαθητής την οργάνωση ενός κειμένου, δηλαδή:

να εντοπίζει τα βασικά μέρη (πρόλογο, κύριο μέρος, επίλογο) και τις νοηματικές ενότητες του κειμένου

να διακρίνει την οργάνωση συγκεκριμένων ειδών λόγου τα οποία διδάσκεται, π.χ. την οργάνωση μιας είδησης, τη δομή ενός βιογραφικού σημειώματος, μιας κριτικής κτλ.

να επισημαίνει τους διάφορους τρόπους με τους οποίους οργανώνεται ο λόγος, π.χ. με αιτιολόγηση, με σύγκριση και αντίθεση, με ορισμό, με διαίρεση, με παράδειγμα κτλ.

να σχολιάζει τη συνοχή του κειμένου (διαρθρωτικές λέξεις κτλ)

να χωρίζει το κείμενο σε παραγράφους, να δίνει πλαγιότιτλους σε παραγράφους / νοηματικές ενότητες, να διευθετεί τη συνοχή του κειμένου.

γ) επιδιώκεται να διερευνά ο μαθητής τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, στίξη, μορφοσυντακτικά φαινόμενα, γλωσσικές ποικιλίες, λειτουργίες της γλώσσας, ύφος κτλ), δηλαδή:

να εντοπίζει και να αιτιολογεί την επιλογή του πομπού

στην ενεργητική ή παθητική φωνή

στο ρηματικό πρόσωπο / χρόνο / έγκλιση

στον μακροπερίοδο ή όχι λόγο

στην παράταξη ή στην υπόταξη

στα ρηματικά ή ονοματικά σύνολα

στην αναφορική ή στην ποιητική λειτουργία της γλώσσας

στα σημεία της στίξης

σε λόγιες ή λαϊκές λέξεις, σε ειδικό λεξιλόγιο, όρους κτλ.

να διευθετεί τη στίξη, να διορθώνει την ορθογραφία του κειμένου

να ερμηνεύει λέξεις του κειμένου με συνώνυμα, να βρίσκει αντώνυμα, να σχηματίζει φράσεις με ορισμένες λέξεις του κειμένου κτλ.

να χαρακτηρίζει το ύφος του κειμένου λαμβάνοντας υπόψη την επικοινωνιακή περίσταση (δέκτη, σκοπό, είδος λόγου κτλ).

2. Ο μαθητής προχωρεί σε διάφορες γραπτές εργασίες με αφόρμηση το συγκεκριμένο κείμενο.

Επιδιώκεται ο μαθητής:

να πυκνώνει ένα κείμενο, να κάνει την περίληψη του κειμένου, να δίνει έναν τίτλο στο κείμενο ή πλαγιότιτλους σε παραγράφους / νοηματικές ενότητες του κειμένου

να οργανώνει το διάγραμμα του κειμένου

να αναπτύσσει μια φράση, μια παράγραφο, ένα επιχείρημα του κειμένου

να μετασχηματίζει ένα κείμενο π.χ. από ένα είδος λόγου σε ένα άλλο.

ΙΙ. Γράφω

Ο μαθητής ασκείται στην παραγωγή διαφόρων ειδών γραπτού λόγου όπως διδάσκονται στο αναμορφωμένο βιβλίο "Έκφραση - Έκθεση" της Β΄ Λυκείου.

Ασκείται επίσης, στη σύνταξη κειμένου με σκέψεις, θέσεις, απόψεις σε ποικίλα θέματα είτε σχετικά με τα θέματα που περιέχονται στα βιβλία "Έκφραση - Έκθεση" Β΄ Ενιαίου Λυκείου και «Θεματικοί κύκλοι για το Λύκειο-αντίστοιχοι θεματικοί κύκλοι για τη Β΄ Λυκείου», είτε άλλα κείμενα, κατά την κρίση των εκπαιδευτικών, ενταγμένα σε επικοινωνιακό πλαίσιο.

Σημείωση: Η διδακτέα ύλη στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας (Έκθεση- Έκφραση), όπως και τα προηγούμενα σχολικά έτη, συμπίπτουν επειδή ζητείται η καλλιέργεια συγκεκριμένων δεξιοτήτων και όχι η διδασκαλία ορισμένων σελίδων του σχολικού βιβλίου. Επιπλέον, η ύλη της Β΄ τάξης Ενιαίου Λυκείου είναι προαπαιτούμενη για την αποτελεσματική διδασκαλία του μαθήματος στη Γ΄ τάξη. Η διδακτέα ύλη περιλαμβάνει τις ενότητες: Σημειώσεις-Περίληψη, Είδηση, Βιογραφικά Είδη, Παρουσίαση-Κριτική. Η διδασκαλία των ενοτήτων αυτών θα βασιστεί στις Οδηγίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Β) Το βιβλίο «Θεματικοί Κύκλοι»

Από το βιβλίο αυτό μπορούν να αντληθούν κείμενα που ανταποκρίνονται στις θεματικές ενότητες του εγχειριδίου. Τα κείμενα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές είτε για ασκήσεις στην τάξη είτε για εργασίες για το σπίτι.

Γ) Το βιβλίο «Γλωσσικές Ασκήσεις για το Ενιαίο Λύκειο»

Από το σχολικό έτος 2003-4 χρησιμοποιείται στο μάθημα της Έκφρασης - Έκθεσης το βιβλίο «Γλωσσικές Ασκήσεις για το Ενιαίο Λύκειο», που αποτελεί συμπληρωματικό διδακτικό υλικό. Από το βιβλίο αυτό θα αξιοποιηθούν επιλεκτικά ασκήσεις και δραστηριότητες που ανταποκρίνονται στη διδακτέα ύλη, κατά την κρίση του εκπαιδευτικού.

Περισσότερες λεπτομέρειες για την αξιοποίηση του βιβλίου αυτού στη Β΄ τάξη Ε.Λ. περιέχονται σε ξεχωριστό κεφάλαιο των οδηγιών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Από το βιβλίο «Σοφοκλέους Τραγωδίαι, Αντιγόνη -Φιλοκτήτης», των Δ. Δρακόπουλου, Κ. Ναστούλη, Χ.Γ. Ρώμα, έκδ. ΟΕΔΒ, Αθήνα 2004:

Σοφοκλέους Αντιγόνη

Εισαγωγή:

Οι σελ. 9-23 και 26-31 (Σοφοκλής- Ο μύθος των Λαβδακιδών)

Κείμενο

Πρωτότυπο, οι στίχοι : 1-99

280-331

441-581

635-780

Μετάφραση, οι στίχοι: 100-279

332-440

583-634

781-987

Γραμματική-Συντακτικό

α. Η ύλη που περιλαμβάνεται στα βιβλία του Γυμνασίου "Η ελληνική γλώσσα. Κείμενα, Αρχαία, Βυζαντινά και Λόγια", τα οποία έχουν αναμορφωθεί και εκδοθεί από τον ΟΕΔΒ για το σχ. έτος 2004-2005 με τον τίτλο «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα".

β. Η ύλη που περιλαμβάνεται στο βιβλίο της Α΄ τάξης Ενιαίου Λυκείου «Εγχειρίδιο Γλωσσικής Διδασκαλίας», έκδ. ΟΕΔΒ, Αθήνα 2004, εκτός από τις ενότητες 15 - 21.

γ. Δεν συμπεριλαμβάνονται στην διδακτέα ύλη τα ανώμαλα ουσιαστικά (παράγραφοι 146-153 από το βιβλίο της Α΄ τάξης "Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής". Του Μ. Οικονόμου, έκδ. ΟΕΔΒ, Αθήνα 2004.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Από το βιβλίο «Ιστορία του Μεσαιωνικού και του Νεότερου Κόσμου 565-1815», Β΄ Ε.Λ. Γενικής Παιδείας, των Ι. Δημητρούκα, Θ. Ιωάννου και Κώστα Μπαρούτα., ΟΕΔΒ 2004:

Κεφάλαιο 1:

Από το θάνατο του Ιουστινιανού ως την αποκατάσταση των εικόνων και τη συνθήκη του Βερντέν (565-843), σ. 11- 31

Κεφάλαιο 2:

Η εποχή της ακμής: Από τον τερματισμό της Εικονομαχίας ως το σχίσμα των δύο Εκκλησιών (843-1054):

1. Προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού Κράτους (843-867), σ.34-35

3. Κοινωνία, σ. 38-39

5. Η διεθνής ακτινοβολία του Βυζαντίου, σ. 42- 48

7.Οικονομία και κοινωνία στη Δυτική Ευρώπη. Το σύστημα της Φεουδαρχίας, σ. 50-51.

Κεφάλαιο 3:

Από το σχίσμα των δύο Εκκλησιών ως την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους (1054-1204)

1. Εσωτερική κρίση και εξωτερικοί κίνδυνοι (1054-1081), σ. 53-55

2. Η εσωτερική πολιτική των Κομνηνών (1081-1185), σ. 55-56

5. Οικονομικές μεταβολές στη Δυτική Ευρώπη, σ. 61-63.

7. Οι Σταυροφορίες : α. Οι αιτίες, σ. 67-69

δ. Η Τέταρτη Σταυροφορία, σ. 69-70

ε. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, σ. 70-71.

Κεφάλαιο 4:

Η Λατινοκρατία και η Παλαιολόγεια εποχή (1204-1453). Ο Ύστερος Μεσαίωνας στη Δύση

1. Τα Λατινικά κράτη και η αντίσταση των Ελλήνων, σ.73-75

2. Τα Ελληνικά κράτη: Τραπεζούς, Ήπειρος, Νίκαια, σ. 76-77

6. Οι Οθωμανοί και η ραγδαία προέλασή τους, σ. 85-87

7. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης, σ. 87-89.

Κεφάλαιο 5:

Ο Μεσαιωνικός πολιτισμός. Γράμματα, Επιστήμες, Τεχνολογία, Τέχνη:

1. Ο Βυζαντινός πολιτισμός: β. Η βυζαντινή τέχνη, σ. 97- 102

Κεφάλαιο 6:

Από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και τις ανακαλύψεις των νέων χωρών ως τη συνθήκη της Βεστφαλίας (1453-1648)

2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός, σ. 117- 121

3. Οι ανακαλύψεις, σ. 122- 129

4. Θρησκευτική μεταρρύθμιση:

α. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία σε κρίση, σ. 129-130

β. Η Μεταρρύθμιση του Λουθήρου, σ. 130-131

δ. Η Αντιμεταρρύθμιση, σ. 133

ε. Οι συνέπειες της Μεταρρύθμισης, σ. 133-134

8. Ο πολιτισμός της Αναγέννησης: γ. Η τέχνη της Αναγέννησης, σ. 153- 159.

Κεφάλαιο 7:

Από τη συνθήκη της Βεστφαλίας (1648) έως το Συνέδριο της Βιέννης (1815):

1. Ο Διαφωτισμός, σ. 162-168

2. Οικονομικές εξελίξεις: Οι απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης, οι οικονομικές θεωρίες,

σ. 169-171

3. H Αμερικανική Επανάσταση, σ. 172-175

4. Η Γαλλική Επανάσταση και η Ναπολεόντεια περίοδος (1789-1815):

α. Η Γαλλία σε κρίση, σ. 176-177

β. Η έκρηξη της Επανάστασης, σ. 177-178

στ. Η εποχή του Ναπολέοντα (1799-1815), σ. 181-182

ζ. Ο χαρακτήρας και το έργο της Επανάστασης, σ. 182-183.

Β. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ι. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

1. Ρητορικά κείμενα

Από το βιβλίο «Ρητορικά Κείμενα» των Κ. Δάλκου, Χ. Δάλκου κ.ά., έκδ. ΟΕΔΒ, Αθήνα 2004:

Α. Εισαγωγή

Η Ρητορική στην αρχαία Ελλάδα, οι σελ. : 9-13 (κεφ. Α,Β,Γ) και 15-20 (κεφ. Ε, ΣΤ)

α. Ο Υπέρ Μαντιθέου λόγος του Λυσία: σελ. 79-80

β. Ο Υπέρ της Ροδίων ελευθερίας λόγος του Δημοσθένη: σελ. 123-126

γ. Ο περί ειρήνης λόγος του Ισοκράτη: σελ. 269-272

Β. Κείμενα

Λυσίας Υπέρ Μαντιθέου.

Πρωτότυπο, οι § : 1-21

Δημοσθένης Υπέρ της Ροδίων ελευθερίας

Πρωτότυπο, οι §: 1-4, 17-20

Μετάφραση, οι §: 5-16

Ισοκράτης Περί ειρήνης.

Πρωτότυπο, οι §: 1-2, 14-16,

Μετάφραση, οι §: 17-27

Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση

Από το βιβλίο «Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση» των Ι. Καζάζη, Α. Καραμήτρου, έκδοση ΟΕΔΒ, Αθήνα

2004

Α. Εισαγωγή :

1. Κεφ. ΙΙ, σελ. 9-13. (εκτός από την ενότητα επική αφήγηση και λυρική περιγραφή σελ. 9-11)

2. Κεφ. III, σελ.13-17 ( εκτός από τη διαίρεση της λυρικής ποίησης κατά τα μέτρα σελ.15)

3. Κεφ. IV, σελ. 18-20 ( μέχρι «Η λυρική ποίηση μετά το τέλος της αρχαϊκής εποχής»)

Β. Κείμενα :

Αρχίλοχος: αποσπ. 3, ου φιλέω μέγαν

5, χρημάτων άελπτον

6, θυμέ, θύμ’

7, κήδεα μέν στονόεντα

Μίμνερμος: απόσπ. 11, ημείς δ’ , οιά τε φύλλα

Σαπφώ: αποσπ. 14, ποικιλόθρον’ αθανάτ’

17, κατθάνοισα δε κείσηι

Σόλων: απόσπ. 18, ημετέρη δε πόλις

Πίνδαρος: αποσπ. 27, Δέκατος τέταρτος Ολυμπιόνικος

ΙΙ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Αδίδακτο πεζό κείμενο αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων της αττικής διαλέκτου.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ -ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

Ως διδακτέα ύλη στη Γραμματική και στο Συντακτικό καθορίζεται:

α. Η ύλη που περιλαμβάνεται στα βιβλία του Γυμνασίου "Η ελληνική γλώσσα. Κείμενα, Αρχαία, Βυζαντινά και Λόγια", τα οποία έχουν αναμορφωθεί και εκδοθεί από τον ΟΕΔΒ για το σχολικό έτος 2004-2005 με τον τίτλο «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα"

β. Ολόκληρη η ύλη που περιλαμβάνεται στο βιβλίο της Α΄ τάξης Ενιαίου Λυκείου «Εγχειρίδιο Γλωσσικής Διδασκαλίας», έκδοση ΟΕΔΒ, Αθήνα 2004 (ενότητες 1-21).

ΛΑΤΙΝΙΚΑ

Από το βιβλίο "Λατινικά" της Β΄ τάξης Ενιαίου Λυκείου, των Μ. Πασχάλη - Γ. Σαββαντίδη, έκδ. ΟΕΔΒ 2004:

Εισαγωγή

α) Οι σελ. 9-12 : Η λατινική γλώσσα, Η γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, Εποχές της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, Γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας

β) οι σελ. 14-21: Η εξέλιξη της ρωμαϊκής λογοτεχνίας (Κλασική εποχή, α. οι χρόνοι του Κικέρωνα, β. Αυγούστειοι χρόνοι)

Κείμενα - Γραμματική, Συντακτικό

Όλες οι ενότητες (1-20), δηλαδή τα κείμενα καθώς και τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα που περιλαμβάνονται στο διδακτικό εγχειρίδιο της τάξης αυτής.

ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Από το βιβλίο του Θ. Πελεγρίνη «Αρχές φιλοσοφίας» έκδοση Ο.Ε.Δ.Β. 2004

Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή, σ. 6-9

Κεφάλαιο 2. Οντολογία και Γνωσιολογία :

Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, σ. 12-20

Οι σοφιστές και ο Σωκράτης, σ. 20-23

Ο Πλάτωνας, σ. 23-29

Ο Αριστοτέλης, σ. 29-33

Οι σκεπτικοί φιλόσοφοι, σ. 33-36

Ο Ρενέ Ντεκάρτ, σ. 36-44

Οι εμπειρικοί φιλόσοφοι, σ. 44-53

Ο Ιμάνουελ Καντ, σ. 53-61

Κεφάλαιο 3. Ηθική:

Οι σοφιστές και ο Σωκράτης, σ. 74-76

Σωκρατικές θεωρίες, σ. 76-86

Η θεωρία του Αριστοτέλη για τη μεσότητα, σ. 86-89

Η στωική θεωρία, σ.90-93

Η θεωρία του Τόμας Χομπς για το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, σ. 94-96

Κεφάλαιο 4. Αισθητική:

2.Η καθολική σημασία της ποίησης και ο καθαρτικός χαρακτήρας της τραγωδίας κατά τον Αριστοτέλη, σ. 135-138