Α'. Σχεδιάγραμμα, Β'. Κείμενα, Γ'. Βιβλιογραφία

Θέμα: Ανεργία

Συναφή θέματα:

Α'. Σχεδιάγραμμα

✍Θέμα: Σ’ έναν κόσμο που όσο πάει γίνεται από πολλές πλευρές ολοένα πιο δύσκολος και σχεδόν αβίωτος, με προβλήματα μεγάλα και σοβαρά και ενίοτε ανυπέρβλητα να ταλανίζουν το σύγχρονο άνθρωπο, ιδίως το νέο που τώρα ξανοίγεται στη ζωή, η επαγγελματική αποκατάσταση αποτελεί μια βασική σταθερά για κάθε άνθρωπο, προκειμένου, πατώντας πάνω σ’ αυτή κι εξασφαλίζοντας κάποια βασικά πράγματα για τη ζωή του, να μπορέσει να παλέψει με επιτυχία και τελικά να αντεπεξέλθει στο ρόλο του στη ζωή. Η σταθερά όμως αυτή τελικά καταντά ασταθής και φοβερό άγχος για τον καθένα, ιδίως τους νέους ανθρώπους, που ψάχνουν τους λόγους που οδηγήθηκαν στην ανεργία, ζουν τις συνέπειες, που είναι κάποτε τραγικές, και προσδοκούν εναγωνίως βελτίωση της κατάστασης.

Πρόλογος

Κυρίως Θέμα

Ε1. Αίτια ανεργίας

Ε2. Συνέπειες ανεργίας

α)Ατομικές

β)Κοινωνικές

Ε3. Τρόποι αντιμετώπισης ανεργίας

Επίλογος

Β'. Κείμενα

ΙΝΕ ΓΣΕΕ: Στο 29,6% η πραγματική ανεργία, αύξηση φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού

Εφημερίδα των Συντακτών, 23/3/2017

Δείτε αναλυτικά την Έκθεση

Σημαντικά συμπεράσματα για την πορεία της ανεργίας, την εξάπλωση της φτώχειας και τις οικονομικές ανισότητες στον πληθυσμό της χώρας, περιλαμβάνει η ετήσια έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ με τίτλο «Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση»

Όπως αναφέρεται από τους συγγραφείς της, στην έκθεση αποτυπώνεται η εύθραυστη κατάσταση της οικονομίας και της κοινωνίας: το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε., η μακροχρόνια ανεργία ξεπερνά το 70% του συνόλου της ανεργίας, η ποιότητα των θέσεων εργασίας υποβαθμίζεται, οι άτυπες και μη ηθελημένες μορφές μερικής απασχόλησης αυξάνονται, η αδήλωτη εργασία αφαιρεί πολύτιμους πόρους από το δημοσιονομικό και το ασφαλιστικό σύστημα.

Μεταξύ άλλων στην έκθεση περιλαμβάνονται τα εξής στοιχεία και συμπεράσματα:

→Η ασκούμενη πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας έχει φτάσει σε ακραία όρια τόσο ως προς τη μείωση των κοινωνικών δαπανών όσο και ως προς την υπερφορολόγηση. Η συνέχιση της ίδιας πολιτικής θα υπονομεύσει περαιτέρω τις βασικές δημοσιονομικές λειτουργίες, τη φερεγγυότητα του δημόσιου τομέα και τη βιωσιμότητα του χρέους.

→Η ένταση της δημοσιονομικής λιτότητας τα αμέσως επόμενα χρόνια, κατά τα οποία η οικονομία καλείται να πετύχει πολύ υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, θα επηρεάσει αρνητικά τη φοροδοτική ικανότητα των νοικοκυριών, τη δυνατότητα κάλυψης των δανειακών τους υποχρεώσεων και την κατανάλωση. Αυτό θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την επιδείνωση του προβλήματος φερεγγυότητας του τραπεζικού τομέα, αν δεν ενεργοποιηθούν αντισταθμιστικές δυνάμεις, και της επεκτατικής προοπτικής του πραγματικού τομέα της οικονομίας.

→Παρατηρείται ένας μικρού μεγέθους και αργός μετασχηματισμός της σύνθεσης των επενδύσεων με τον κύριο όγκο να προέρχεται από επιχειρήσεις σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο, που προερχόταν από τα νοικοκυριά. Οι επιχειρήσεις έχουν υποστεί απώλεια κεφαλαιακού αποθέματος ύψους 33,9 δισ. ευρώ στο διάστημα β΄ τρίμηνο 2009-β΄ τρίμηνο 2016, ενώ για το σύνολο της οικονομίας το αντίστοιχο μέγεθος υπερβαίνει τα 76 δισ. ευρώ.

→Τα μεγέθη της απασχόλησης και της ανεργίας κατά το 2016 συνεχίζουν με τον ίδιο ρυθμό την τάση οριακής βελτίωσης που ξεκίνησε το 2014 και συνεχίστηκε και το 2015... Αυτό που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως «πραγματικό» ποσοστό ανεργίας φτάνει το 29,6%.

→Η μακροχρόνια ανεργία συνεχίζει να κινείται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70%... O συνδυασμός υψηλής ανεργίας, και ειδικά της υψηλότατης μακροχρόνιας ανεργίας, με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις για την κάλυψη των ανέργων οδηγεί σε εντεινόμενη εργασιακή ανασφάλεια, χαμηλή εισοδηματική ποιότητα και αύξηση της έντασης εργασίας.

→Τα δεδομένα καθιστούν την περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων... απολύτως αναποτελεσματική, καθώς θα οδηγούσε σε παραπέρα κατακερματισμό και συνεπακόλουθη αύξηση των ανισοτήτων μεταξύ των διαφορετικών ομάδων των εργαζομένων, γεγονός που θα είχε αρνητική επίπτωση και στην εξέλιξη της παραγωγικότητας της εργασίας.

→Σε σχέση με το επίπεδο του μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα παρατηρούμε από την επεξεργασία των στοιχείων της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού (β΄ τρίμηνο του 2016) την εξής κατανομή των καθαρών μηνιαίων αποδοχών και του ποσοστού των μισθωτών, που αμείβονται αντίστοιχα: κάτω των 800 ευρώ ποσοστό 51,6% (15,2% μέχρι 499 ευρώ, 23,6% μεταξύ 500-699 ευρώ και 12,8% μεταξύ 700-800 ευρώ), μεταξύ 800-999 ευρώ ποσοστό 17,3% και άνω των 1.000 ευρώ ποσοστό 17,8% (11,1% μεταξύ 1.000-1.299 ευρώ και 6,7% άνω των 1.300 ευρώ). Αντίστοιχα στον ευρύτερο δημόσιο τομέα: κάτω των 800 ευρώ ποσοστό 11% (3,1% έως 499 ευρώ, 3,5% μεταξύ 500-699 ευρώ και 4,4% μεταξύ 700-799 ευρώ), μεταξύ 800-999 ευρώ ποσοστό 23,6% και άνω των 1.000 ευρώ ποσοστό 54,4% (38,5% μεταξύ 1.000-1.299 ευρώ και 15,7% άνω των 1.300 ευρώ).

→Οι προσλήψεις με πλήρη απασχόληση έχουν υποχωρήσει από 79% το 2009 σε 45,3% το 2016. Παράλληλα, ενώ το 2009 οι προσλήψεις με ευέλικτες μορφές εργασίας αντιστοιχούσαν στο 21% του συνόλου των προσλήψεων, το 2016 αντιστοιχούν στο 54,7%.

→Η περίοδος 2010-2015 συνοδεύτηκε από ιδιαίτερα αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις, όπως εκφράζονται από τους σχετικούς δείκτες φτώχειας και ανισότητας. Ο δείκτης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε από 27,7% το 2010 σε 35,7% το 2015. Όπως ήταν αναμενόμενο, το μεγαλύτερο ποσοστό εντοπίζεται στους ανέργους, το οποίο αυξήθηκε την περίοδο 2010-2015 κατά 14,3%.

⇒ Το γεγονός ότι οι συνταξιούχοι αποτελούν μια από τις πολυπληθέστερες κοινωνικές ομάδες συνέβαλε σημαντικά στη συγκράτηση του συνολικού ποσοστού φτώχειας.

→Το ποσοστό των εργαζομένων στο όριο της φτώχειας που έχουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου είναι περίπου τριπλάσιο από εκείνο των εργαζομένων με συμβάσεις αορίστου χρόνου. Τα ευρήματα αυτά καθιστούν προφανές πως οι σταθερές σχέσεις απασχόλησης όχι μόνο περιορίζουν την αβεβαιότητα των εργαζομένων ως προς το εργασιακό μέλλον τους, αλλά ταυτόχρονα εξασφαλίζουν και ένα σαφώς καλύτερο βιοτικό επίπεδο... Η σύναψη συμβάσεων αορίστου χρόνου θωρακίζει τους εργαζομένους από τη γενικότερη τάση επιδείνωσης των όρων διαβίωσης και φτωχοποίησής τους.

→Η κρίση στην Ελλάδα έπληξε περισσότερο τα χαμηλότερα τμήματα της εισοδηματικής κατανομής. Όξυνση της ανισότητας παρατηρείται σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες του πληθυσμού, με εξαίρεση τους δημόσιους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους.

→Ιδιαίτερα ανησυχητική κρίνεται η εκρηκτική αύξηση της ανισότητας μεταξύ των ανέργων, η οποία αποδίδεται στη μείωση του αριθμού των δικαιούχων επιδόματος ανεργίας σε συνδυασμό με την εκτόξευση της μακροχρόνιας ανεργίας. Η ανισότητα στη χώρα μας θα ήταν οξύτερη χωρίς τις κοινωνικές μεταβιβάσεις και ειδικά τις συντάξεις.

Eurostat: Στο 25,8% η ανεργία στην Ελλάδα τον Νοέμβριο 2014

Παρέμεινε σταθερή σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα

Εφημερίδα Το Βήμα, 2/3/2015⇗

Eurostat: Στο 25,8% η ανεργία στην Ελλάδα τον Νοέμβριο 2014Σταθερή στο 25,8% παρέμεινε η ανεργία στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2014, σε σχέση με τον Οκτώβριο, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) που δόθηκαν τη Δευτέρα στη δημοσιότητα.

Εξάλλου, τον Ιανουάριο του 2015 το ποσοστό ανεργίας στην ευρωζώνη μειώθηκε στο 11,2% (από 11,3% τον Δεκέμβριο του 2014), καταγράφοντας το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ευρωζώνη από τον Απρίλιο του 2012, σύμφωνα με τη Eurostat.

Στην «ΕΕ των 28», η ανεργία μειώθηκε στο 9,8% από 9,9% τον Δεκέμβριο του 2014. Ένα χρόνο πριν, τον Ιανουάριο του 2014 η ανεργία στην ΕΕ ήταν 10,6%.

Δεν υπάρχουν στοιχεία για την ανεργία στην Ελλάδα, τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο.

Συνολικά τον Ιανουάριο του 2015 καταγράφονται 23,8 εκατομμύρια άνεργοι στην ΕΕ και 18,06 εκατομμύρια άνεργοι στην ευρωζώνη.

Τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας στην ΕΕ καταγράφονται στην Ελλάδα (25,8% το Νοέμβριο), στην Ισπανία (23,4%) και στην Κύπρο (16,1%). Τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας σημειώθηκαν στη Γερμανία (4,7%) και στην Αυστρία (4,8%).

Ειδικότερα στην Ελλάδα, ο αριθμός των ανέργων το Νοέμβριο του 2014 μειώθηκε στα 1,23 εκατομμύρια. Το ποσοστό ανεργίας στους άνδρες διαμορφώθηκε στο 23% και στις γυναίκες στο 29,3%.

Σταθερό στο 50,6% παρέμεινε το ποσοστό ανεργίας των νέων (κάτω των 25 ετών) στην Ελλάδα το Νοέμβριο, σε σχέση με τον Οκτώβριο.

Τα υψηλότερα ποσοστό ανεργίας των νέων στην ΕΕ για τον Ιανουάριο του 2015 καταγράφονται στην Ισπανία (50,9%) και ακολουθούν η Ελλάδα (49,8% το Νοέμβριο, η Κροατία (44,1%) και η Ιταλία (41,2%). Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται στη Γερμανία (7,1%), στην Αυστρία (8,2%) και στη Δανία (10,8%).

Τον Ιανουάριο η ανεργία των νέων στην ευρωζώνη μειώθηκε στο 22,9% (έναντι 23,1% το Δεκέμβριο του 2014) και στην ΕΕ στο 21,2% (έναντι 21,3% το Δεκέμβριο του 2014).

Η ανεργία δεν προκαλεί μόνο κατάθλιψη, αλλάζει και την προσωπικότητα

Γιάννης Δεβετζόγλου, εφ. Τα Νέα, 27/2/2015

Η ανεργία δεν προκαλεί μόνο κατάθλιψη, αλλάζει και την προσωπικότηταΜπορεί να είναι παραδεδεγμένο ότι η ανεργία προκαλεί μελαγχολία και σε μακροπρόθεσμες περιπτώσεις κατάθλιψη, όμως οι αρνητικές συνέπειές της δεν σταματούν εκεί… Σύμφωνα με νέα έρευνα που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Stirling στη Σκωτία, το βάρος της ανεργίας είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς μεταβάλλεται ο πυρήνας της προσωπικότητας του ατόμου.

Η προσωπικότητα ενός ατόμου αφού διαμορφωθεί στην ενήλικό ζωή, παραμένει σταθερή κατά τη διάρκεια του χρόνου. Ωστόσο, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η εμπειρία της ανεργίας οδηγεί στη μείωση των επιπέδων της ευσυνειδησίας, της φιλικής διάθεσης και της ευθύτητας, κάτι που σημαίνει ότι τα άτομα χάνουν την έννοια του κινήτρου, γίνονται λιγότερο διακριτικά και συμπαθητικά και με λιγότερο ενδιαφέρον για τον γύρω κόσμο τους. Αυτές οι αλλαγές γίνονται μεγαλύτερες όσο περισσότερο χρόνο ένα άτομο βρίσκεται στην ανεργία.

«Τα αποτελέσματα αμφισβητούν την ιδέα ότι οι προσωπικότητές μας είναι σταθερές και δείχνουν ότι οι επιδράσεις εξωτερικών παραγόντων που είναι έντονοι, όπως είναι η ανεργία, μπορούν να έχουν μεγάλες επιπτώσεις στη βασική μας προσωπικότητα», δήλωσε ο επικεφαλής των ερευνητών δρ Κρίστοφερ Μπόις, από το Κέντρο Συμπεριφορικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Stirling.

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα συμπλήρωσαν τεστ προσωπικότητας σε δυο χρονικές περιόδους που απείχαν μεταξύ τους τέσσερα χρόνια. Όλοι τους ήταν εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια του πρώτου τεστ. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τεστ είτε παρέμεναν σε εργασία, είτε ήταν άνεργοι για ένα έως τέσσερα χρόνια, είτε ακόμη εργάζονταν και πάλι μετά από μια περίοδο που βρισκόταν σε ανεργία.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι σε σύγκριση με όσα άτομα παρέμειναν σε εργασία, οι άνεργοι βίωναν σημαντικά μοτίβα αλλαγής στην φιλικότητά τους, στην ευσυνειδησία τους και στην ευθύτητα. Τα άτομα που επανήλθαν σε εργασία βίωσαν περιορισμένη αλλαγή.

Επιπτώσεις

Η μελέτη υποστηρίζει ότι η επίδραση της ανεργίας στην κοινωνία είναι κάτι περισσότερο από μια οικονομική υπόθεση. Ο άνεργος μπορεί να στιγματιστεί άδικα ως αποτέλεσμα της αναπόφευκτης αλλαγής της προσωπικότητάς του, δημιουργώντας εν δυνάμει ένα καθοδικό κύκλο δυσκολίας στην αγορά εργασίας.

Ως εκ τούτου, η δημόσια πολιτική έχει να παίξει ρόλο κλειδί στην πρόληψη της δυσμενούς αλλαγής της προσωπικότητας για την κοινωνία, μέσω δυο δρόμων: με μείωση του ρυθμού ανεργίας και με προσφορά μεγαλύτερης υποστήριξης για τους άνεργους.

«Υψηλά ποσοστό ανεργίας σε μία χώρα μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε ολόκληρη την κοινωνία. Για παράδειγμα, η υψηλή ανεργία μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη επιθυμητών κοινωνικών και οικονομικών συμπεριφορών, όπως η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες και καλύτερες συμπεριφορές που σχετίζονται με την υγεία», δηλώνει ο Dr Boyce.

«Πολιτικές για τη μείωση της ανεργίας, είναι λοιπόν, ζωτικού χαρακτήρα, όχι μόνο για την προστασία της οικονομίας, αλλά επίσης για να γίνει δυνατή η θετική ανάπτυξη της προσωπικότητας των μεμονωμένων ατόμων», καταλήγει ο ίδιος.

Ανεργία, εργασία και δουλειά

Νίκος Σαραντάκος, http://sarantakos.wordpress.com

women-garment-workers-in-the-dressmaking-department-of-a-factory-about-1890Κάποιες ειδήσεις ξεσπούν με κρότο, κυριαρχούν στην επικαιρότητα και τραβάνε αμέσως την προσοχή, κάποιες άλλες πλησιάζουν αθόρυβα, και καμιά φορά είναι οι πιο επικίνδυνες. Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΟΒΕ που δημοσιεύτηκε τις προάλλες στην Αυγή, η ανεργία στο τέλος του 2013, κατά το αισιόδοξο σενάριο θα φτάσει το 27,6%. Η αύξηση της ανεργίας, στην Ελλάδα και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, ειδικά των νέων, με ποσοστά πλειοψηφικά πλέον, που ξεπερνούν αρκετά το 50% στη χώρα μας και σε άλλες χώρες του Νότου, είναι κάτι που δεν αποτελεί συνταρακτική είδηση αλλά θλιβερή πραγματικότητα.

Η λέξη άνεργος εμφανίζεται μια φορά όλη κι όλη σε κείμενα της κλασικής αρχαιότητας και φυσικά όχι με τη σημερινή σημασία· στην Ελένη του Ευριπίδη, διεκτραγωδείται η τύχη της Τροίας, που οδηγείται στον όλεθρο «δι έργ’ άνεργα», για πράξη που δεν έγινε. Η λέξη ανεργία, εμφανίζεται και αυτή στην ελληνιστική εποχή με τη σημασία της απραξίας, αλλά με τη σημερινή της σημασία είναι ουσιαστικά παιδί της βιομηχανικής επανάστασης, αφού και στις ευρωπαϊκές γλώσσες τότε εμφανίστηκαν οι αντίστοιχες λέξεις με αυτή τη σημασία.

Μπορεί στις μέρες μας, με την βαθύτατη κρίση που περνάμε, να θεσπίζεται η έννοια του επιδόματος ανεργίας και για αυτοαπασχολούμενους ή ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά η λέξη είναι κατεξοχήν συνδεδεμένη με τον μισθωτό εργαζόμενο. Για τους μαγαζάτορες και τους ελεύθερους επαγγελματίες υπάρχουν άλλες λέξεις, που μας τις θυμίζει ένα ανέκδοτο που δεν ξέρω αν είναι αληθινό αλλά έχει γούστο και γλωσσικό ενδιαφέρον — ο βασιλιάς Όθωνας, στα πρώτα χρόνια του, λέει, είχε βγει στην αγορά για να δει τους υπηκόους του, και ρώτησε κάποιους μαγαζάτορες πώς πάνε οι δουλειές. «Κεσάτια, μεγαλειότατε» απάντησε ένας. «Δηλαδή;» «Να, δεν γίνεται αλισβερίσι», προσφέρθηκε να βοηθήσει άλλος, αλλά και πάλι χωρίς αποτέλεσμα. «Δεν υπάρχει νταραβέρι, δηλαδή», εξήγησε ένας τρίτος, προς μεγάλη απελπισία του ανεπίδεκτου μονάρχη. Το αλισβερίσι και το νταραβέρι είναι, αντίστοιχα, η τουρκογενής και η ιταλότροπη παραλλαγή του «δούναι και λαβείν», ενώ και τα κεσάτια τούρκικο δάνειο είναι· αν ήθελαν μιαν εντελώς ελληνική λέξη, έπρεπε να πουν «αναδουλειά», που είναι η εμπορική απραξία και γενικότερα η έλλειψη οικονομικής δραστηριότητας, η άλλη μεγάλη πληγή της οικονομίας μας τα τελευταία μαύρα χρόνια.

Η ανεργία, βέβαια, ανάγεται στην πανάρχαιη λέξη έργον, που τη βρίσκουμε στον Όμηρο αλλά θα είναι ακόμα παλαιότερη, μια και παράγωγα και σύνθετά της έχουν βρεθεί σε μυκηναϊκά κείμενα. Η ρίζα είναι ινδοευρωπαϊκή (ξαδερφάκια της το αγγλικό work και το γερμανικό Werk), με μερικά απρόσμενα ομόρριζα (όργανο, όργια, ρέκτης). Η λέξη έργον, που διατηρείται ίσαμε τις μέρες μας με πάμπολλες σημασίες, έδωσε επίσης πάμπολλα παράγωγα, ανάμεσα στα οποία το ρήμα εργάζομαι, αρχικά για τις αγροτικές εργασίες, και το ουσιαστικό εργασία, που είχε στην αρχαιότητα διάφορες επιπλέον σημασίες όπως την καλλιέργεια της γης, την κατασκευή, το εμπόριο.

Στην αρχαία δουλοκτητική κοινωνία, κεφαλαιώδη ρόλο έπαιζε η εργασία των δούλων, κι η λέξη δούλος βρίσκεται κι αυτή στα μυκηναϊκά κιόλας κείμενα. Δουλεία ήταν η κατάσταση του δούλου, η υποδούλωση, και κατ’ επέκταση η καταναγκαστική εργασία, οπότε σταδιακά θα ονομάστηκε έτσι οποιαδήποτε κοπιαστική και επαχθής εργασία (σαν του δούλου), και τελικά η αμειβόμενη εργασία (ήδη η φράση «τον μισθόν δουλείας σου» απαντά στην Παλαιά Διαθήκη), ενώ στη μεσαιωνική πια εποχή η λέξη «δουλεία» έχει πια πάρει τη σημασία γενικά της εργασίας και της ασχολίας, και τότε συμβαίνει το κατέβασμα του τόνου και η προφορά με συνίζηση κι έτσι έχουμε τη σημερινή λέξη «δουλειά», ενώ παράλληλη εξέλιξη γνώρισε και το αντίστοιχο ρήμα, δουλεύω, το οποίο στην κλασική αρχαιότητα είχε τη σημασία «είμαι δούλος, εργάζομαι καταναγκαστικά», μετά «εργάζομαι με μισθό» και τελικά έφτασε να σημαίνει «εργάζομαι» γενικά. Επομένως, όσοι έγραψαν για μισθωτή σκλαβιά δικαιώνονται ετυμολογικά, αφού η δουλειά είναι ετυμολογικώς παιδί της δουλείας. Αλλά τι τα θέλετε, και το γαλλικό travailler (δουλεύω) έχει την ετυμολογική του αρχή σε ένα όργανο βασανιστηρίων και αρχικά σήμαινε «ταλαιπωρώ κάποιον», και μετά, αμετάβατο, «ταλαιπωρούμαι, μοχθώ», δεν είναι ελληνική ιδιαιτερότητα η ταύτιση της εργασίας με τον καταναγκασμό.

Κι έτσι έχουμε δυο ζευγάρια λέξεων, την πιο επίσημη εργασία και την λαϊκότερη δουλειά, και τα αντίστοιχα ρήματα, εργάζομαι και δουλεύω, να προσέξουμε όμως ότι η λέξη δουλειά έχει πάρει σημασίες που η εργασία δεν τις έχει, π.χ. την εμπορική συναλλαγή («έκλεισε μια μεγάλη δουλειά»), τον επιδιωκόμενο σκοπό («αυτό δεν κάνει για τη δουλειά μου»), την απλή σχέση («τι δουλειά έχω εγώ με αυτούς;») ή ακόμα και κάτι δυσάρεστο που μας απασχολεί συνεχώς («πού θα πάει αυτή η δουλειά;»). Από την άλλη, η εργασία έχει κρατήσει όλες τις επίσημες χρήσεις (εργασιακές σχέσεις, Υπουργείο Εργασίας κτλ.). Παλιότερα, πολλοί αριστεροί έγραφαν «δουλιά», για να διαφοροποιείται και οπτικά η εργασία από τη δουλεία. Φαντάζει ουτοπικό να το λες όταν χιλιάδες νέοι συνωστίζονται για κακοπληρωμένες και επισφαλείς θέσεις «εργασίας», αλλά θα έρθει μια εποχή που η διαφορά θα είναι τόσο μεγάλη που η ορθογραφία δεν θα μας ενδιαφέρει.

Γυρίσαμε στην ανεργία-σοκ του 1960!

Ηλίας Γεωργάκης, εφ. Τα Νέα, 9/11/2012

Τον Αύγουστο οι μη απασχολούμενοι ήταν κατά 916.229 περισσότεροι από τους εργαζομένους

Ένας στους δύο νέους είναι άνεργος ενώ οι μη απασχολούμενοι στην Ελλάδα ξεπερνούν τους απασχολουμένους περίπου κατά 916.229 άτομα. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία για την εξέλιξη της ανεργίας τον Αύγουστο, η οποία εκτινάχθηκε στο 25,4%, και δείχνουν με τον πλέον δραματικό τρόπο το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Ενδεικτικό είναι ότι η ανεργία στην Ελλάδα έχει επανέλθει στα επίπεδα των αρχών της δεκαετίας του '60 (26,4% το 1961), όταν η χώρα ζούσε ένα μεγάλο μεταναστευτικό κύμα.

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Αρχή) κατέγραψαν τον περασμένο Αύγουστο 3.726.663 απασχολουμένους έναντι 1.267.595 ανέργων και 3.375.297 οικονομικά μη ενεργών. Αυτό σημαίνει ότι οι απασχολούμενοι ήταν λιγότεροι από τους μη απασχολουμένους (άνεργοι, μη οικονομικά ενεργοί) κατά 916.229 άτομα, όταν τον Αύγουστο του 2008 οι απασχολούμενοι από τους μη απασχολουμένους ήταν περισσότεροι κατά 800.000 άτομα. Μάλιστα, όπως παρατηρεί ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ ΓΣΕΕ Σάββας Ρομπόλης, η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο, αφού για το 2013 η στατιστική ανεργία εκτιμάται ότι θα σκαρφαλώσει στο 29% με 1.450.000 ανέργους.

Σύμφωνα με την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό ανεργίας τον Αύγουστο εφέτος ανήλθε σε 25,4% έναντι 18,4% τον Αύγουστο του 2011 και 24,8% τον Ιούλιο του 2012. Οι άνεργοι ανήλθαν σε 1.267.595 άτομα και αυξήθηκαν κατά 351.666 άτομα σε σχέση με τον Αύγουστο του 2011 (αύξηση 38,4%) και κατά 23.442 άτομα σε σχέση με τον Ιούλιο του 2012 (αύξηση 1,9%).

Το σύνολο των απασχολουμένων εκτιμάται ότι ανήλθε σε 3.726.663 άτομα. Οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 327.658 άτομα σε σχέση με τον Αύγουστο του 2011 (μείωση 8,1%) και κατά 36.597 άτομα σε σχέση με τον Ιούλιο του 2012 (μείωση 1%).

Ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός (τα άτομα που δεν εργάζονται ούτε αναζητούν εργασία) ανήλθε σε 3.375.297 άτομα και αυξήθηκε κατά 14.003 άτομα σε σχέση με τον Αύγουστο του 2011 (αύξηση 0,4%) και κατά 9.554 άτομα σε σχέση με τον Ιούλιο του 2012 (αύξηση 0,3%).

Εκτός από τους νέους, η ανεργία συνεχίζει να πλήττει κυρίως τις γυναίκες (ποσοστό 29% τον Αύγουστο εφέτος από 22,1% τον Αύγουστο του 2011), ενώ στους άνδρες τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 22,7% και 15,7%. Ηλικιακά, στους νέους 15-24 ετών η ανεργία έφθασε στο 58% (από 45% τον Αύγουστο του 2011), ενώ αυξήθηκε σημαντικά και στις πλέον παραγωγικές ομάδες του πληθυσμού, στα άτομα 25-34 ετών (32,9% από 25,9%) και 35-44 ετών (21,5% από 15,1%). Ακολουθούν οι ηλικίες 45-54 ετών (18,3% από 12,9%), 55-64 ετών (14,5% από 8,3%) και 65-74 ετών (5,6% από επίσης 5,6%). Σε επίπεδο αποκεντρωμένων διοικήσεων της χώρας τα «σκήπτρα» κατέχει η Ηπειρος - Δυτική Μακεδονία (28,5% τον Αύγουστο εφέτος από 19,4% τον Αύγουστο πέρυσι). Ακολουθούν η Θεσσαλία - Στερεά Ελλάδα (26,4% από 18,8%), η Αττική, όπου διαμένουν περίπου τα 2/3 του πληθυσμού της χώρας (25,9% από 18,5%), η Μακεδονία - Θράκη (25,8% από 20%), η Πελοπόννησος - Δυτική Ελλάδα - Ιόνιοι Νήσοι (23,3% από 16,5%), το Αιγαίο (20% από 17,3%) και η Κρήτη (19,6% από 19,5%).

Ρεκόρ ανεργίας...

Κώστας Τσαχάκης, εφ. Έθνος, 9/11/2012

ΧΩΡΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟ 25,4% ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Τον Αύγουστο, με «παραδοσιακά» εποχική αύξηση των θέσεων εργασίας, οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 36.597 άτομα

Ο αριθμός των ανέργων έφτασε τα 1.267.595 άτομα. Από τα μέσα του 2010, που τέθηκε σε ισχύ το πρώτο Μνημόνιο, το ποσοστό της ανεργίας διπλασιάστηκε και στις στρατιές των ανέργων προστέθηκαν 622.000 άτομα. Μεταξύ Αυγούστου 2011 και Αυγούστου 2012 ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 38,4% ή 327.678 άτομα. Τον Αύγουστο, με «παραδοσιακά» εποχική αύξηση των θέσεων εργασίας, οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 36.597 άτομα. Ανεξέλεγκτες διαστάσεις λαμβάνει πλέον η ανεργία, η οποία αποτελεί πραγματική μάστιγα για τους νέους.

Στην «καρδιά» της τουριστικής σεζόν τον Αύγουστο η ανεργία εκτοξεύτηκε στο 25,4% (από 18,4% έναν χρόνο πριν), με την Ελλάδα να παίρνει την πρωτοκαθεδρία από την Ισπανία με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ. Η εικόνα είναι αποκαρδιωτική στους νέους έως 24 ετών, καθώς τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής δείχνουν πως οι 6 στους 10 αδυνατούν να βρουν δουλειά (ποσοστό ανεργίας 58%). Ο αριθμός των ανέργων έφτασε τα 1.267.595 άτομα. Από τα μέσα του 2010, που τέθηκε σε ισχύ το πρώτο Μνημόνιο, το ποσοστό της ανεργίας διπλασιάστηκε και στις στρατιές των ανέργων προστέθηκαν 622.000 άτομα. Μεταξύ Αυγούστου 2011 και Αυγούστου 2012 ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 38,4% ή 327.678 άτομα. Την τελευταία τετραετία η απασχόληση ακολουθεί σταθερή φθίνουσα πορεία, με αποτέλεσμα εντός του τρέχοντος έτους η ανεργία να σπάει το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο.

Ρεκόρ ανεργίας...

Μάλιστα διατυπώνονται προβλέψεις για άνοδο σε επίπεδα κοντά στο 30%, που «μεταφράζονται» σε πάνω από 1.500.000 ανέργους. Είναι χαρακτηριστικό πως τον Αύγουστο, με «παραδοσιακά» εποχική αύξηση των θέσεων εργασίας, οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 36.597 άτομα.

ΓΣΕΕ: Ριζική αλλαγή

Σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ, η ανακοίνωση των νέων στατιστικών ποσοστών ανεργίας στο 25,4% αποκαλύπτει το τεράστιο και συνεχώς αυξανόμενο κοινωνικό και πραγματικό πρόβλημα της χώρας, αλλά και την αναγκαιότητα άμεσης και ριζικής αλλαγής της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Πιο αναλυτικά, από την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει πως στους νέους έως 24 ετών η ανεργία έφτασε στο 58%, σημειώνοντας άνοδο 13 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με πέρυσι. Επίσης, αυξήθηκε σημαντικά και στις πλέον παραγωγικές ομάδες του πληθυσμού στα άτομα 25 με 34 ετών, στο 32,9% από 25,9% τον Αύγουστο του 2011. Στις ηλικίες 35-44 ετών έφτασε στο 21,5% (από 15,1%), στις ηλικίες 45-54 ετών στο 18,3% (από 12,9%) και στις ηλικίες 55-64 ετών στο 14,5% (από 8,3%).

Σε επίπεδο αποκεντρωμένων διοικήσεων της χώρας, τα πρωτεία κατέχουν: Ηπειρος - Δυτική Μακεδονία με 28,5% από 19,4% τον Αύγουστο του 2011. Ακολουθούν: Θεσσαλία - Στερεά Ελλάδα (26,4% από 18,8%), Αττική - όπου διαμένουν περίπου τα 2/3 του πληθυσμού της χώρας (25,9% από 18,5%), Μακεδονία - Θράκη (25,8% από 20%), Πελοπόννησος - Δυτική Ελλάδα - Ιόνιοι Νήσοι (23,3% από 16,5%), Αιγαίο (20% από 17,3%) και Κρήτη (19,6% από 19,5%). Θα πρέπει να σημειωθεί πως ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός (δηλαδή τα άτομα που δεν εργάζονται, ούτε αναζητούν εργασία) ανήλθε σε 3.375.297 άτομα και αυξήθηκε κατά 14.003 άτομα σε σχέση με τον Αύγουστο 2011 και κατά 9.554 άτομα σε σχέση με τον Ιούλιο 2012.

Το 29% των γυναικών εκτός αγοράς εργασίας

Σαφή... προτίμηση στις γυναίκες δείχνει η ανεργία. Τον Αύγουστο το ποσοστό έφθασε στο 29% από 22,1% έναν χρόνο πριν, ενώ στους άνδρες διαμορφώθηκε στο 22,7% από 15,7% τον Αύγουστο του 2011. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η «ψαλίδα» στα ποσοστά ανεργίας μεταξύ γυναικών και ανδρών δείχνει να ανοίγει, όσο αυξάνεται το γενικό ποσοστό ανεργίας. Το σύνολο των απασχολουμένων εκτιμάται ότι ανήλθε σε 3.726.663 άτομα.

ΟΑΕΔ: Πλησιάζει το ένα εκατομμύριο ο αριθμός των ανέργων στην Ελλάδα

Εφημερίδα Το Βήμα, 19/3/2012

Στα 770.368 οι εγγεγραμμένοι και 185.672 όσοι δεν αναζητούν εργασία

ΟΑΕΔ: Πλησιάζει το ένα εκατομμύριο ο αριθμός των ανέργων στην Ελλάδα

Στα 770.369 άτομα ανήλθαν το Φεβρουάριο οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ, ενώ αν συνυπολογισθούν και 185.672 άνεργοι που δηλώνουν πως δεν αναζητούν δουλειά, τότε ο συνολικός αριθμός ανέρχεται σε 956.041 άτομα.

Από τα 770.369 άτομα, 335.721 είναι άνδρες (43,58%) και 434.648 γυναίκες (56,42%). Ο αριθμός αυτός παρουσιάζει αύξηση κατά 1,13% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα.

Στην ηλικιακή ομάδα από 30-54 ετών αναλογεί το 63,16% των εγγεγραμμένων ανέργων, στην ηλικιακή ομάδα κάτω των 30 το 27,12% και στην ηλικιακή ομάδα άνω των 55 ετών το 9,72%.

Στο εκπαιδευτικό επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναλογεί το 46,85% των εγγεγραμμένων ανέργων, στο εκπαιδευτικό επίπεδο υποχρεωτικής εκπαίδευσης (έως 3ηΓυμνασίου) το 36,66%, στο εκπαιδευτικό επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το 15,32% και στο εκπαιδευτικό επίπεδο χωρίς εκπαίδευση το 1,16%.

Ο αριθμός των επιδοτούμενων ανέργων ανέρχεται σε 283.027 άτομα και εμφανίζεται αυξημένος κατά 13.792 άτομα ή 5,12% σε σχέση με τον Ιανουάριο.

Από το σύνολο των επιδοτούμενων ανέργων, το 56,92% είναι κοινοί επιδοτούμενοι, το 27,98% είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων επιδοτούμενοι, το 10,30% είναι εποχικοί λοιποί επιδοτούμενοι (αγροτικά), το 4,17% είναι επιδοτούμενοι σε οικοδομο-τεχνικά επαγγέλματα, το 0,34% είναι λοιποί επιδοτούμενοι και το 0,30% είναι εκπαιδευτικοί επιδοτούμενοι.

Τα 308.313 άτομα (40,02%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα ίσο ή και μεγαλύτερο των 12 μηνών, και 462.056 (59,98%) για μικρότερο.

Οι αναγγελίες προσλήψεων ανήλθαν σε 40.194, μειωμένες κατά 8,35% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (43.856) και κατά 12,05% σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2011 (45.702).

Οι απολύσεις (καταγγελίες συμβάσεων αορίστου χρόνου) έφθασαν τις 21.783 (μειωμένες κατά 23,74% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και αυξημένες κατά 1,43% σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2011), οι λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου τις 14.684 (μειωμένες κατά 31,71% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και κατά 15,13% σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2011) και οι οικειοθελείς αποχωρήσεις τις 16.751 (-17,59% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και -4,70% σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2011).

Το σύνολο των καταγγελιών συμβάσεων αορίστου χρόνου και των λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου ανέρχεται σε 36.467, το 40,27% του οποίου οφείλεται σε αποχωρήσεις από την αγορά εργασίας λόγω λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Το μέγεθος αυτό είναι μειωμένο κατά 27,17% από τον Ιανουάριο (50.068) και μειωμένο κατά 5,96% σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2011 (38.777).

Από τις παραπάνω ροές της μισθωτής απασχόλησης προκύπτει μείωση της μισθωτής απασχόλησης κατά 13.024 θέσεις εργασίας, έναντι 26.538 τον Ιανουάριο του 2012 και 10.652 τον Φεβρουάριο του 2011.

Στο 17,7% η ανεργία το γ' τρίμηνο

Έλλη Τριανταφύλλου, εφ. Ελευθεροτυπία, 15/12/2011

Το ένα ρεκόρ μετά το άλλο καταρρίπτει η ανεργία που σημείωσε νέο άλμα, στο 17,7%, στο τρίτο τρίμηνο του 2011, από 12,4% στο αντίστοιχο περσινό διάστημα και 16,3% στο δεύτερο τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από το 1998, οπότε και ξεκίνησε η καταμέτρηση της ανεργίας σε τριμηνιαία βάση, και για το τέταρτο διαδοχικό τρίμηνο που καταγράφεται νέο ρεκόρ. Ο αριθμός των ανέργων εκτινάχθηκε στους 878.266. Δηλαδή μέσα σε ένα χρόνο στους ανέργους προστέθηκαν 256.328 άτομα, σημειώνοντας αύξηση 41,2%, ενώ σε σχέση με το δεύτερο φετινό τρίμηνο οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 67.445 άτομα καταγράφοντας άνοδο 8,3%. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες η Ελληνική Στατιστική Αρχή το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας, 35,3%, καταγράφεται στους νέους, ηλικίας 15 - 29 ετών, το οποίο στις γυναίκες αυτής της ηλικιακής κατηγορίας εκτινάσσεται στο 40,8%. Έντονο προβληματισμό προκαλεί επίσης το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων που διαμορφώνεται στο 53,2%, επί του συνόλου των ανέργων, δηλαδή ένας στους δύο ανέργους αναζητά εργασία για διάστημα, από 12 μήνες και άνω. Ειδικότερα:

«Εφιαλτικό» το πρόβλημα της ανεργίας

Κώστας Παπαδής, εφ. Το Βήμα, 22/4/2011

Αύξηση 18,77% των εγγεγραμμένων ανέργων τον Μάρτιο σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2010

«Εφιαλτικό» το πρόβλημα της ανεργίας

Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει το πρόβλημα της ανεργίας, ενώ απογοητευτικές είναι οι προβλέψεις για το μέλλον. Ήδη οι άνεργοι τους πρώτους μήνες του έτους ξεπέρασαν τις 700.000 και ποσοστό της ανεργίας τον Δεκέμβριο του 2010 έφθασε το 14,8%, όταν ο προϋπολογισμός του 2011 προέβλεπε ανεργία της τάξεως του 15,5%. Όλα τα στοιχεία συγκλίνουν στην άποψη ότι οι διαστάσεις του προβλήματος θα ξεπεράσουν κατά πολύ τις τρέχουσες προβλέψεις, εντός του έτους, ενώ οι συνδικαλιστικές οργανώσεις διατυπώνουν«εφιαλτικές προβλέψεις».

Τις προηγούμενες ημέρες ο ΟΑΕΔ ανακοίνωσε τον αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων για το μήνα Μάρτιο, ο οποίος έφθασε συνολικά τα 714.675 άτομα. Οι άνεργοι ήταν αυξημένοι κατά 3,2% ( 22.179 άτομα) σε σχέση με τον Φεβρουάριο και κατά 18,77% (112.936 άτομα) σε σχέση με τον Μάρτιο του 2010.

Ενδεικτικό του οξυμένου προβλήματος της ανεργίας είναι το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα ποσοστά αύξησης της ανεργίας, καταγράφηκαν από τον ΟΑΕΔ ταυτοχρόνως με αύξηση κατά 15% των προσλήψεων εντός του μηνός Μαρτίου σε σχέση με τον μήνα Φεβρουάριο. Όμως οι προσλήψεις αυτές παραμένουν μειωμένες κατά 19,73% σε σχέση με τον Μάρτιο του 2010.

Η αύξηση των προσλήψεων οφείλεται εν πολλοίς στην έναρξη της περιόδου της εποχικής απασχόλησης στον τουριστικό τομέα και όχι σε θέσεις πλήρους απασχόλησης. Ως εκ τούτου γίνεται φανερό ότι η ανεργία θα παρουσιάσει νέο άλμα του φθινοπωρινούς μήνες όταν θα λήξει η τουριστική περίοδος.

Το Ινστιτούτο εργασίας της ΓΣΕΕ εκτιμά ότι μέχρι το τέλος του έτους τα ποσοστά της ανεργίας θα φθάσουν σε πρωτόγνωρα για τη χώρα μας επίπεδα, ξεπερνώντας το 20% και οι άνεργοι θα αγγίξουν τα 1.100.000 άτομα.

Έκρηξη της ανεργίας αναμένει και η Τράπεζα της Ελλάδος, ανατρέποντας τις αρχικές εκτιμήσεις της κυβέρνησης. Το στέλεχος της κεντρικής τράπεζας κ. Ισαάκ Σαμπεθάιεκτίμησε πρόσφατα ότι το ποσοστό ενδέχεται να αγγίξει το 16,5% εντός του 2011, εφόσον συνεχιστεί η τάση του τελευταίου τριμήνου του 2010. Προέβλεψε ότι η ανεργία θα συνεχίζει να αυξάνεται το 2011.

Ιδιαίτερα ανήσυχος εμφανίζεται ο επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ κ. Σ. Ρομπόλης ο οποίος πιστεύει ότι η ανεργία στο τέλος του 2011 θα ανέλθει στο 22%, με το συνολικό αριθμό των ανέργων να ανέρχεται σε 1.150.000 άτομα. Σημειώνει μάλιστα ότι ουδέποτε τα τελευταία είκοσι χρόνια δεν έχουν καταγραφεί τέτοια έξαρση της ανεργίας σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.

«Από το Σεπτέμβριο του 2010 και μετά οι άνεργοι αυξάνονται με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου», σημειώνει ο κ. Ρομπόλης υπογραμμίζοντας οτι «ο ρυθμός αύξησης και η εξέλιξη του προβλήματος τους τελευταίους μήνες οδήγησαν το Ινστιτούτο Εργασίας σε αναθεώρηση της πρόβλεψής του που αρχικά μιλούσε για ποσοστό 20% εντός του 2011».

Κατά τη ΓΣΕΕ η «πραγματική ανεργία» - πέραν της στατιστικής της απεικόνισης - είναι πολύ υψηλότερη καθώς στους ήδη καταγεγραμμένους ανέργους προστίθενται και άλλες ομάδες του πληθυσμού, όπως όσοι εργάζονται μία με δύο ώρες την εβδομάδα και συνεπώς θεωρούνται «εργαζόμενοι» ή όσοι έπαψαν να αναζητούν μια θέση εργασίας.

Έξαρση του προβλήματος εμφανίζουν και τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, ο οποίος αντλεί τα στοιχεία του από τους καταλόγους των ανέργων που καταγράφουν οι υπηρεσίες του. Εξαιρετικά δυσοίωνα είναι και τα στοιχεία των τελευταίων μηνών για τις απώλειες θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Τον Μάρτιο χάθηκαν 7.419 θέσεις εργασίας, τον Φεβρουάριο 10.652 θέσεις, τον Ιανουάριο 28.995 θέσεις και τον Δεκέμβριο 33.455 θέσεις εργασίας.

Ανάλογη διαρροή θέσεων εργασίας καταγράφεται και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου ο ΟΟΣΑ προσδιορίζει τις χαμένες θέσεις εργασίας στα 8,5 εκατομμύρια την διετία 2009 - 2010. Μάλιστα εκτιμά οτι θα πρέπει να δημιουργηθούν 17 εκατομμύρια θέσεις εργασίας για να επιστρέψει η απασχόληση στα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδα.

«Η ανεργία μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο με την ανάπτυξη της οικονομίας», υπογραμμίζει η υπουργός Εργασίας κυρία Λούκα Κατσέλη σημειώνοντας πως τα προγράμματα που εφαρμόζει το υπουργείο και ο ΟΑΕΔ «είναι αμυντικά» και «δεν λύνουν το πρόβλημα».Παρά ταύτα η υπουργός εκτιμά ότι «χωρίς τα συγκεκριμένα προγράμματα το ποσοστό της ανεργίας θα ήταν τρεις ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο».

Το κοινωνικό κόστος του ανεξέλεγκτου κύματος της ανεργίας τεράστιο, όπως εξαιρετικά υψηλό είναι και το κόστος για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και κατ΄ επέκταση το οικονομικό κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό. Ο αναπληρωτής υπουργός Εργασίας κ. Γ. Κουτρουμάνης υπολογίζει πως «κάθε άνεργος στοιχίζει στο ασφαλιστικό σύστημα και στον προϋπολογισμό 1.000 ευρώ μηνιαίως». Τα 550 ευρώ αφορούν τις εισφορές που θα εισέπρατταν τα ταμεία, εάν ο άνεργος απασχολούνταν και 454 ευρώ αναλογούν στο επίδομα ανεργίας που δίδεται σε κάθε επιδοτούμενο άνεργο.

Η ανεργία «σκοτώνει»

Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 5/4/2011

Κατάθλιψη, αγχωτικές διαταραχές ακόμα και πρόωρο θάνατο μπορούν να προκαλέσουν η ανεργία και η μείωση του εισοδήματος σύμφωνα με έρευνες Καναδών επιστημόνων.

Ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα δύο ερευνών που πραγματοποίησαν δύο Πανεπιστήμια του Καναδά καταδεικνύοντας τη μεγάλη συνάρτηση ανάμεσα στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση ενός ατόμου με τη ψυχική του υγεία.

Σύμφωνα με την πρώτη μελέτη, που πραγματοποίησαν ερευνητές του Τμήματος Ψυχιατρικής του πανεπιστημίου της Μανιτόμπα, σε δείγμα 35.000 ενηλίκων σε διάστημα τριών ετών, φαίνεται ότι όσοι έχουν χαμηλό εισόδημα (ιδίως αν είναι κάτω από περίπου 15.000 ευρώ το χρόνο) εμφανίζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό ψυχολογικά προβλήματα, συγκριτικά με όσους βγάζουν τουλάχιστον 52.000 ευρώ ετησίως. Επίσης η μελέτη έδειξε ότι αυξάνονται τα ποσοστά αυτοκτονιών σε όσους ανήκουν στη χαμηλότερη εισοδηματική κατηγορία και πως όσοι βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη, αγχωτικές διαταραχές ή να κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών. Ωστόσο η μελέτη δεν αποκλείει σε μερικές περιπτώσεις, η σχέση να είναι αντίστροφη, δηλαδή άτομα με προϋπάρχοντα ψυχικά προβλήματα να βγάζουν λιγότερα χρήματα.

Αίσθηση προκαλούν και τα αποτελέσματα της δεύτερης μελέτης, που πραγματοποίησαν ερευνητές του πανεπιστημίου ΜακΓκιλ και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ανεργία αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 63% και κυρίως στον ανδρικό πληθυσμό. Επανεξετάζοντας μια σειρά ερευνών, που αφορούσαν περίπου 20 εκατ. ανθρώπους σε 15 χώρες, τα τελευταία 40 χρόνια κατέληξαν στο ότι η σχέση ανάμεσα στην απώλεια της θέσης εργασίας-ανεργίας και τον αυξημένο κίνδυνο για πρόωρο θάνατο είναι η ίδια σε όλες τις χώρες. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή οι άνδρες εμφανίζονται πιο ευάλωτοι σε σχέση με τις γυναίκες καθώς η πρόωρη θνησιμότητα λόγω ανεργίας έχει πιθανότητες 78% στους άνδρες και 37% στο γυναικείο πληθυσμό. Ιδιαίτερα υψηλός είναι ο κίνδυνος για όσους μένουν άνεργοι πριν τα 50 τους.

Η ανεργία οδηγεί σε απώλεια του εαυτού

Σπύρος Μανουσέλης, εφ. Ελευθεροτυπία, 30/4/2010

Πώς αντιδρούν τα περισσότερα άτομα αν, από τη μια μέρα στην άλλη, βρεθούν χωρίς εργασία; Οταν μάλιστα, για λόγους εντελώς άσχετους με τις εργασιακές τους ικανότητες, η απόλυσή τους συνεπάγεται την είσοδό τους σε ένα μακροχρόνιο και αδιέξοδο καθεστώς ανεργίας; Αραγε, πώς τα άτομα αυτά -αλλά και η κοινωνία στην οποία ανήκουν- επιχειρούν να «διαχειριστούν» και να «εκλογικεύσουν» την κατάσταση αποστέρησης του κοινωνικού τους ρόλου, που βιώνουν εξαιτίας της απώλειας ή της αδυναμίας εύρεσης εργασίας;

Οι συνήθεις κοινωνικοοικονομικές «εξηγήσεις», όσο ακριβείς κι αν φαίνονται, αφήνουν αναπάντητα αυτά τα καυτά ερωτήματα, και αυτό όχι από αδιαφορία αλλά από εγγενή αδυναμία: όταν επικεντρώνεται κανείς αποκλειστικά σε αφηρημένες οικονομικές παραμέτρους ή στις ανεξέλεγκτες διεθνείς χρηματοπιστωτικές εξελίξεις και στο πώς οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν τις τοπικές οικονομίες, δεν μπορεί παρά να παραβλέπει τις δραματικές συνέπειές τους στη ζωή των μεμονωμένων ατόμων. Σήμερα, παγκόσμια ημέρα εορτασμού της εργατικής τάξης, έχει κάποιο ενδιαφέρον να δούμε γιατί, σύμφωνα με πολλές επιστημονικές μελέτες, η αύξηση της ανεργίας αποτελεί μια μορφή κοινωνικής αυτοχειρίας.

Η καλπάζουσα ανεργία στον τόπο μας, αλλά και στις περισσότερες «αναπτυγμένες» κοινωνίες, είναι το προϊόν τής ολότελα ανορθολογικής επιλογής, κατά τη δεκαετία του 1970, να εναποθέσουμε το μέλλον των κοινωνιών μας στην άναρχη και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των αγορών.

Η πρόσφατη διεθνής οικονομική κρίση σε συνδυασμό με τις εγχώριες αδυναμίες διπλασίασαν την ανεργία στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τις συντηρητικές εκτιμήσεις του υπουργού Εργασίας Ανδρέα Λοβέρδου: «Η ανεργία τώρα βρίσκεται στο 12% και αν προσθέσουμε τους απασχολούμενους που δουλεύουν 2 ώρες την ημέρα, τον μήνα ή την εβδομάδα, το ποσοστό ξεπερνά το 18% αυτή τη στιγμή· μπορεί να έχουμε και 20-21% στο τέλος της χρονιάς».

Μάλιστα, με δεδομένη την παρατεταμένη οικονομική ύφεση, την επόμενη δεκαετία η επέκταση της μόνιμης ανεργίας σε ολοένα και ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Και η προοπτική μιας παρατεταμένης κατάστασης ανεργίας δεν απειλεί μόνο τους νέους κάτω των 25 ετών αλλά και τους άνω των 40 έως 60 ετών μεσήλικες, οι οποίοι ενώ έχουν εργαστεί επί σειρά ετών, εν μια νυκτί βρίσκονται απολυμένοι, χωρίς καμιά δυνατότητα επανένταξης στον κόσμο της εργασίας.

Το παραλυτικό αίσθημα αποκλεισμού

Η πρώτη συνέπεια της απώλειας της εργασίας είναι προφανώς η στέρηση μιας σταθερής πηγής εισοδημάτων απαραίτητων για την επιβίωση. Ομως, η παρατεταμένη κατάσταση ανεργίας έχει και άλλες δραματικές επιπτώσεις στην κοινωνική και ατομική ζωή των ανέργων· επιπτώσεις που, σε αρκετές περιπτώσεις, είναι πολύ πιο επώδυνες και καταστροφικές από την έλλειψη χρημάτων.

Το γεγονός αυτό, μολονότι υποβαθμίζεται ή και παραβλέπεται συστηματικά από τις αρμόδιες αρχές, εντούτοις επιβεβαιώνεται από πλήθος ειδικών ερευνών. «Οι πρώτες μελέτες για τις κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες της ανεργίας πραγματοποιήθηκαν κατά τον Μεσοπόλεμο και είχαν επικεντρωθεί αποκλειστικά στην απειλή της φτώχειας, και ειδικότερα στις πιο ακραίες περιπτώσεις φτώχειας. Ελάχιστη σημασία είχε δοθεί τότε στον ρόλο της εργασίας στη διαμόρφωση της προσωπικής ταυτότητας», υποστηρίζει ο Duncan Gallie, καθηγητής Κοινωνιολογίας στην Οξφόρδη και διεθνώς αναγνωρισμένη αυθεντία στη μελέτη των επιπτώσεων της ανεργίας στις δυτικές κοινωνίες.

Από τις έρευνες του Gallie σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκύπτει ότι όχι μόνο οι κοινωνικο-οικονομικές αλλά και οι ψυχολογικές πτυχές της μακροχρόνιας ανεργίας καθορίζουν την αδυναμία επανένταξης πολλών ατόμων στην παραγωγή. Τα άκρως ενδιαφέροντα συμπεράσματα αυτών των ερευνών δημοσιεύτηκαν, μάλιστα, στο βιβλίο «Resisting marginalization», που επιμελήθηκε ο ίδιος ο Gallie.

Οι πρώτες σοβαρές μελέτες των ψυχολογικών επιπτώσεων της ανεργίας πραγματοποιήθηκαν το 1938 από τους Philip Eisenberg και Paul F. Lazarsfeld, οι οποίοι, αναλύοντας τις αντιδράσεις των ανέργων, αναγνώρισαν τρία τυπικά στάδια ή φάσεις.

Το πρώτο στάδιο χαρακτηρίζεται από την απόρριψη και τη συστηματική άρνηση της νέας κατάστασης: το άτομο αρνείται να αποδεχτεί ότι έχασε την εργασία του και ελπίζει ότι με κάποιο τρόπο θα επαναπροσληφθεί ή θα βρει άλλη καλύτερη εργασία. Ακολουθεί το στάδιο της απαισιοδοξίας και της ανησυχίας: ύστερα από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες εύρεσης εργασίας αρχίζει να συνειδητοποιεί τη δεινή κατάστασή του. Τότε, συνήθως έπειτα από εννιά μήνες ανεργίας, εισέρχεται στο στάδιο της απελπισίας και της κατάθλιψης: δεν βλέπει καμία διέξοδο ή προοπτική λύσης στο πρόβλημά του.

Εξάλλου, μετέπειτα έρευνες κοινωνικών ψυχολόγων έδειξαν ότι κάθε άνθρωπος τείνει να δημιουργεί μια εικόνα του εαυτού του ανάλογα με τους κοινωνικούς ρόλους που έχει αποδεχτεί και στη βάση αυτών των ρόλων διαμορφώνει τη σιγουριά που απαιτείται για τη «σωστή» κοινωνική ένταξή του. Επομένως, η απώλεια εργασίας επηρεάζει αρνητικά και τις δύο αυτές συμπληρωματικές διαστάσεις της ζωής μας: τόσο τον «πραγματικό» κοινωνικό μας ρόλο όσο και την «υποκειμενική» αυτοεκτίμησή μας.

Και ίσως γι' αυτό οι περισσότεροι ειδικοί επιμένουν ότι το πιο ουσιαστικό σύμπτωμα της απώλειας εργασίας δεν είναι τόσο η έλλειψη χρημάτων όσο η απώλεια της αυτοεκτίμησης και του αυτοσεβασμού. Αυτή η διαβρωτική αίσθηση μιας «άχρηστης» και «επισφαλούς» ζωής στο περιθώριο της κοινωνίας οδηγεί τους ανέργους σε φαινομενικά απονενοημένες πράξεις, όπως το να περιφέρονται καθημερινά στον χώρο όπου εργάζονταν μέχρι πρόσφατα ή να συνεχίζουν να υπογράφουν στο βιβλίο παρουσιών της κλειστής εταιρείας (αυτό κάνουν καθημερινά οι άνεργοι των κλειστών Ναυπηγείων Σκαραμαγκά).

Η εσωτερίκευση αυτής της κατάστασης οδηγεί, κατά κανόνα, σε ενοχικά και αυτοευνουχιστικά αισθήματα που όχι μόνο καταστρέφουν κάθε προσπάθεια εξόδου από την «προσωπική» κρίση αλλά και εμποδίζουν την αναζήτηση εργασίας, ιδίως σε χαλεπούς οικονομικά καιρούς. Η αδράνεια και η ακινησία αποτελούν τα τυπικά γνωρίσματα μιας εσφαλμένης και ενοχικής «εσωτερίκευσης» του προβλήματος της ανεργίας ως προσωπικού προβλήματος των ανέργων που σχετίζεται, υποτίθεται, με κάποιες υποκειμενικές ελλείψεις ή αδυναμίες και όχι, όπως συμβαίνει στην πραγματικότητα, με τα αντικειμενικά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα που επιβάλλουν τη βαρβαρότητα της ανεργίας.

Χαρακτηριστική είναι η αντίδραση των «γιάπηδων» που απροσδόκητα χάνουν την περίοπτη μέχρι χθες κοινωνική τους θέση. Μάνατζερ, διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων και επιτυχημένοι ελεύθεροι επαγγελματίες αρνούνται συστηματικά να αποδεχτούν το γεγονός ότι, παρά τις μέχρι τότε φιλότιμες προσπάθειές τους, βρέθηκαν τελικά οι ίδιοι στη θέση των θυμάτων του συστήματος που με τόση ενεργητικότητα και πάθος είχαν υπηρετήσει. Ολα τα στατιστικά στοιχεία επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι η ανεργία στις υψηλές κοινωνικές τάξεις δεν γίνεται σχεδόν ποτέ αποδεκτή και τα άτομα αυτά αρνούνται ακόμη και να φανταστούν τη δυνατότητα να αλλάξουν εργασιακό καθεστώς ή να αναζητήσουν μιαν άλλη, κοινωνικά «υποδεέστερη» εργασία. Αντί να αντιδράσουν ενεργητικά πέφτουν σε κατάθλιψη, και όχι σπάνια οδηγούνται στην αυτοκτονία.

Το 1997 στην ταινία «The Full Monty» (στην αγγλική αργκό σημαίνει το πλήρες ξεγύμνωμα· στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον ατυχή τίτλο «Αντρες με τα όλα τους») ο σκηνοθέτης Peter Cattaneo παρουσίασε με εξαιρετική ευαισθησία τις αντιδράσεις των διαφορετικών κοινωνικών τάξεων στην ανεργία: οι εργάτες, όσο κι αν απελπίζονταν για την καθημερινή τους επιβίωση, τελικά αντιστέκονταν στην κατάθλιψη. Αντίθετα, ο πρώην διευθυντής τους κατέφυγε σε μια ψευδαισθησιακή «λύση»: συνέχισε να βγαίνει κάθε πρωί από το σπίτι του άψογα ντυμένος, κρύβοντας ακόμη και από τη γυναίκα του το γεγονός ότι ήταν άνεργος.

Απ' τη Σκύλλα στη Χάρυβδη

Αν, σύμφωνα με τη Βίβλο, η εργασία επιβάλλεται ως τιμωρία στην ανθρώπινη κατάσταση, στη μετανεωτερική κόλαση των αρχών του εικοστού πρώτου αιώνα η απώλεια της εργασίας βιώνεται ως η πλήρης απανθρωποποίηση των ανέργων. Παραδόξως, η «αλλοτριωτική» εργασία δημιουργούσε ανέκαθεν -και εξακολουθεί να δημιουργεί- ενεργούς κοινωνικούς δράστες και πολίτες. Η επιβεβλημένη σήμερα μαζική ανεργία φαίνεται, αντίθετα, να αλλοτριώνει από την ανθρώπινη κατάσταση μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, καταδικάζοντάς τα σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση κοινωνικής ανασφάλειας.

Το πόσο παραλυτικό ή αυτοκαταστροφικό θα είναι το αίσθημα κοινωνικού αποκλεισμού που αισθάνεται ο άνεργος εξαρτάται από υποκειμενικούς αλλά κυρίως από κοινωνικούς παράγοντες: από την αλληλεγγύη και την αποτελεσματική υποστήριξη του κράτους πρόνοιας μέσα στο οποίο ζει. Σύμφωνα με τις έρευνες του Duncan Gallie, στις βόρειες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπου το κράτος πρόνοιας είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο, η περιθωριοποίηση και ο κοινωνικός αποκλεισμός των ανέργων βιώνεται διαφορετικά από ό,τι στις μεσογειακές χώρες του Νότου. Στον Βορρά η περιθωριοποίηση των ανέργων δεν οφείλεται τόσο στην έλλειψη ενός σταθερού μισθού (αφού τα επιδόματα ανεργίας τούς επιτρέπουν να ζουν αξιοπρεπώς) όσο στην απώλεια του κοινωνικού τους ρόλου και στο δυσάρεστο ενοχικό συναίσθημα ότι ζουν σε βάρος των άλλων. Στις μεσογειακές ευρωπαϊκές χώρες, αντίθετα, τη στήριξη των ανέργων αναλαμβάνει το στενό οικογενειακό τους περιβάλλον. Ομως, η οικονομική δυσχέρεια των περισσότερων οικογενειών, σε συνδυασμό με την απουσία ενός στιβαρού κράτους πρόνοιας, καθιστά ανυπόφορη τη ζωή των ανέργων στον Νότο και τους εξωθεί σε πιο βίαιες ή αυτοκαταστροφικές αντιδράσεις.

Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξαν και οι έρευνες του Ofer Sharon, εβραϊκής καταγωγής κοινωνιολόγου που σήμερα εργάζεται στο ΜΙΤ (Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης στις ΗΠΑ). Ο Sharon μελέτησε τη συμπεριφορά 100 Αμερικανών και 100 Ισραηλιτών γιάπηδων που ξαφνικά βρέθηκαν στο δρόμο, ενώ μέχρι τότε εργάζονταν στον τομέα της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας με χρυσούς μισθούς. Διαπίστωσε λοιπόν ότι «οι Ισραηλινοί μάνατζερ όταν δεν βρίσκουν εργασία τείνουν να αποδίδουν την ευθύνη στο κοινωνικό σύστημα και στους θεσμούς, ενώ οι Αμερικανοί κατηγορούν τον εαυτό τους. Συνεπώς οι πρώτοι αντιδρούν με μεγαλύτερο θυμό αλλά και με περισσότερη ενεργητικότητα, ενώ οι δεύτεροι τείνουν σταδιακά να χάνουν την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Ουσιαστικά, οι Αμερικανοί θεωρούν ότι δεν βρίσκουν εργασία επειδή κάτι δεν πάει καλά με τους ίδιους».

Πάντως, τα μέχρι σήμερα διεθνή στατιστικά στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι κάθε αύξηση της ανεργίας κατά 3% συνοδεύεται όχι μόνο από αύξηση της φτώχειας και καταστροφή του κοινωνικού ιστού μιας χώρας αλλά, όπως είδαμε, επιβαρύνει σοβαρά την ψυχική και σωματική υγεία των ανέργων (καταθλιπτικά συμπτώματα, αύξηση των ισχαιμικών καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων, απόπειρες αυτοχειρίας). Τα αμέσως επόμενα χρόνια, λόγω της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης που έχει επιβληθεί στη χώρα μας, το πρόβλημα της ανεργίας θα αναδειχθεί σε ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά μας προβλήματα. Ενα τεράστιο πρόβλημα που, εφόσον είμαστε ανίκανοι να το επιλύσουμε ως κοινωνία, οφείλουμε, τουλάχιστον, να το διαχειριστούμε με μεγαλύτερη κοινωνική αλληλεγγύη απ' ό,τι στο παρελθόν.

Μαζική «ανδρεκτομή»: η αντιστροφή των κοινωνικών ρόλων

Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το τελευταίο μεγάλο κύμα απολύσεων στην Ευρώπη έπληξε περισσότερο τους άνδρες παρά τις γυναίκες.

Πιθανόν επειδή, κατά μέσο όρο, οι γυναίκες επιβαρύνουν λιγότερο τις εταιρείες αφού καταλαμβάνουν σε αυτές ενδιάμεσες και συνήθως εκτελεστικές θέσεις εργασίας (με ανάλογους μισθούς).

Το γεγονός αυτό οδήγησε πολλά ζευγάρια σε αντιστροφή των παραδοσιακών κοινωνικών ρόλων: η γυναίκα εργάζεται και συντηρεί την οικογένεια ενώ ο άντρας μένει στο σπίτι και κρατά τα παιδιά!

Αν αυτό το φαινόμενο γενικευτεί, τότε η ανεργία των ανδρών εκτός από την απώλεια του κοινωνικού τους ρόλου θα επιφέρει, εκ των πραγμάτων, μια βαθύτατη κρίση ταυτότητας. Δεδομένων των σημερινών αναγκών και του υψηλού κόστους της ζωής, ο περιορισμός μιας οικογένειας σε έναν μόνο μισθό επιβάλλει σοβαρούς περιορισμούς στις οικογενειακές δαπάνες (π.χ. θα πάρουν τα παιδιά από το ιδιωτικό σχολείο, θα στερηθούν την οικιακή βοηθό που φροντίζει τα παιδιά και το σπίτι κ.ο.κ.). Ξαφνικά, ο άνδρας του σπιτιού εξαναγκάζεται να αναλάβει τη φροντίδα του σπιτιού και των παιδιών, ενώ είναι εντελώς απροετοίμαστος για να το κάνει. Γεγονός που πολύ συχνά τον οδηγεί στην απελπισία, αφού όχι μόνο αρνείται να αποδεχτεί τη νέα του κατάσταση, λόγω της εκπαίδευσης και της ανδροκρατικής ανατροφής που έχει λάβει, αλλά και επειδή η ιδιαίτερα απαιτητική και χρονοβόρα ενασχόλησή του με τις οικιακές εργασίες και την ανατροφή των παιδιών του τού στερεί σχεδόν κάθε δυνατότητα -και οπωσδήποτε κάθε όρεξη- για να αναζητήσει μια νέα εργασία.

Και το χειρότερο, συχνά δεν μπορεί να στηριχτεί ούτε καν στην κατανόηση της γυναίκας του, η οποία αδυνατεί να κατανοήσει, πόσω μάλλον να αποδεχτεί, πού ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα. Η επιβεβλημένη «ανδρεκτομή» που συνεπάγεται η διεθνής οικονομική ύφεση ανατρέπει, από ό,τι φαίνεται, τους παραδοσιακούς, και ευρέως αποδεκτούς, διακριτούς ρόλους των δύο φύλων. Ο μεταμοντέρνος ερμαφροδιτισμός, που τείνει να επιβληθεί παντού στις δυτικές κοινωνίες, αποτελεί, άραγε, ένα εναλλακτικό, και εξίσου λειτουργικό, κοινωνικό μοντέλο για την αναδιευθέτηση των περίπλοκων σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα;

Σε τέλμα επενδύσεις 20 δισ. ευρώ

Π. Μπουλούκος/Α. Χριστοδουλάκης, εφ. Το Βήμα, 9/5/2010

Θα μπορούσαν να δημιουργήσουν στην επόμενη πενταετία περισσότερες από 10.000 άμεσες νέες θέσεις εργασίας και περισσότερες από 30.000 έμμεσες

«Ή επενδύουμε ή βουλιάζουμε», για να παραφράσουμε τη γνωστή ρήση του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου. Η βαθιά ύφεση στην οποία φαίνεται να εισέρχεται η ελληνική οικονομία με σημαντικές επιπτώσεις στην ανεργία και στην αγορά μπορεί με μεθοδευμένες κινήσεις να επιβραδυνθεί ή και να αναστραφεί σε βάθος χρόνου. Αρκεί να υπάρχει σχέδιο- και τρόποι εφαρμογής αυτού του σχεδίου.

(...) Φαντάζει παράξενο, αλλά στη χώρα μας υπάρχουν ώριμες επενδύσεις οι οποίες θα μπορούσαν να φέρουν πλούτο στην κοινωνία και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας τη στιγμή που η ανεργία αυξάνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς και το ΑΕΠ μειώνεται. Στους βασικούς τομείς υποδομών της χώρας, όπως είναι τα τεχνικά έργα, οι μεταφορές και ο χώρος της ενέργειας, αλλά και στη μοναδική «βαριά βιομηχανία» που απέμεινε στη χώρα, δηλαδή στον τουρισμό, υπάρχουν πολλοί Ελληνες αλλά και ξένοι έτοιμοι να επενδύσουν.

Η τεχνογνωσία υπάρχει, οι χρηματοδοτήσεις έχουν εξευρεθεί και το δημοσιονομικό κόστος θα είναι από πολύ μικρό (στις κατασκευές και στις μεταφορές) έως μηδενικό (στην ενέργεια και στον τουρισμό), όπου το σύνολο της επένδυσης θα καταβάλλουν αποκλειστικά και μόνο οι ιδιώτες.

Οι επενδύσεις που συνωθούνται στους προθαλάμους υπουργικών γραφείων και δημόσιων υπηρεσιών σε όλους τους τομείς ξεπερνούν σήμερα τα 20 δισ. ευρώ και δυνητικά μπορούν να δημιουργήσουν στην επόμενη κρίσιμη πενταετία περισσότερες από 10.000 άμεσες νέες θέσεις εργασίας και περισσότερες από 30.000 έμμεσες θέσεις. Μόνο στον χώρο της ενέργειας οι επενδύσεις φθάνουν σε αξία στα 12 δισ. ευρώ. Εξάλλου στον «αέρα» βρίσκονται περισσότερα από 200 μεγάλα και μικρά τεχνικά- κατασκευαστικά έργα σε όλη τη χώρα, καθώς οι ελλείψεις των μελετών από την προηγούμενη κυβέρνηση και οι καθυστερήσεις του Δημοσίου στην ολοκλήρωση των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων έχουν ως συνέπεια τους τελευταίους επτά μήνες να έχουν παγώσει οι περισσότερες εργασίες. Καθυστερήσεις που φθάνουν και στα δύο χρόνια, υπερβάσεις προϋπολογισμών και εκπτώσεις της τάξεως του 40% συνθέτουν το σκηνικό κατασκευής των έργων.

Τα επενδυτικά σχέδια ελλήνων και ξένων επενδυτών έχουν βαλτώσει μεταξύ γραφειοκρατίας, πολυνομίας, περίπλοκης και ασταθούς φορολογίας, επικαλύψεων αρμοδιοτήτων, αδιαφορίας των υπηρεσιών και φυσικά του περιβόητου... «γρηγορόσημου» που έχει καταντήσει η μεγάλη μάστιγα για οποιαδήποτε καινούργια δουλειά πάει να γίνει στον ελληνικό χώρο. Τελευταίος αλλά όχι έσχατος λόγος που έχουν βαλτώσει οι επενδύσεις είναι η αδυναμία διαχείρισης της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης από την ίδια την κυβέρνηση και από αρκετούς υπουργούς. Οι κινήσεις που γίνονται ως σήμερα είναι αποσπασματικές και οι υπουργοί δείχνουν να κινούνται με τη δική τους πρωτοβουλία και μόνο.

Ανεργία και ψυχική υγεία

Γρηγόρης Ποταμιάνος, εφ. Ελευθεροτυπία, 5/2/2009

  1. Η έλλειψη εργασίας δεν αποτελεί μόνο ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες αλλά και ένα προσωπικό βίωμα, από την πλευρά του άνεργου με συντριπτικές επιπτώσεις στην υγεία του. Τι μπορεί να σημαίνει όμως η έλλειψη εργασίας για το άτομο;
  2. «... Όταν για πρώτη φορά είδα άνεργους από κοντά, εκείνο που με τρόμαξε αλλά και μου προκάλεσε έκπληξη συγχρόνως ήταν ότι πολλοί από αυτούς αισθάνονται ντροπή που είναι άνεργοι... Εκείνο τον καιρό κανείς δεν ήθελε να παραδεχθεί ότι η ανεργία είναι γεγονός, γιατί αυτό θα σήμαινε ότι πολύ πιθανόν θα εξακολουθήσει να υπάρχει. Οι μεσαίες τάξεις ακόμα μιλούσαν για τους "τεμπέληδες που ήξεραν μόνο να ζητούν επίδομα" και ότι αν πράγματι ήθελαν δουλειά όλοι μπορούσαν να βρουν. Ήταν φυσικό ότι αυτές οι ιδέες πέρναγαν και στην εργατική τάξη...» Το παραπάνω απόσπασμα δεν φωτογραφίζει μόνο τις συνθήκες που έδωσαν το ερέθισμα στον Orwell να γράψει το βιβλίο του, αλλά δεν νομίζω ότι θα διαφωνούσαν πολλοί, λιγότερο απ' όλους οι άνεργοι, ότι περιγράφει και την κατάσταση και τα συναισθήματα των ανέργων στη σύγχρονη κοινωνία.
  3. (…) Σύγχρονες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η ανεργία προκαλεί ψυχολογικά φαινόμενα όμοια με αυτά της απώλειας, όπως για παράδειγμα θάνατος στην οικογένεια, διαζύγιο, τερματισμός σχέσης κ.λπ. (Οι μελέτες αυτές αναφέρονται σε άτομα που είχαν εργασία και στη συνέχεια απολύθηκαν).
  4. Περιληπτικά, η ψυχολογική δοκιμασία, στην οποίαν φαίνεται να υποβάλλονται τα άτομα που έχασαν την εργασία τους, περιγράφεται ως εξής: Το πρώτο στάδιο είναι η αίσθηση του σοκ. Δηλαδή ο άνεργος δεν μπορεί να πιστέψει ότι δεν έχει πλέον δουλειά. Το δεύτερο στάδιο είναι η άρνηση του γεγονότος και ένα αίσθημα αισιοδοξίας. Το τελευταίο αναφέρεται στην προσδοκία του ατόμου ότι θα βρει δουλειά σύντομα. Το τρίτο στάδιο (μετά από μερικές εβδομάδες ή μήνες επίμονης αναζήτησης εργασίας) είναι συμπτώματα άγχους, απαισιοδοξία και πολλές φορές κατάθλιψη.
  5. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η ανεργία έχει επιπτώσεις στην υγεία γενικά και στην ψυχική υγεία ειδικότερα. Αυτό που ακόμα δεν είναι σαφές, είναι ο τρόπος με τον οποίον οι ψυχολογικοί, βιολογικοί και κοινωνικοί μηχανισμοί αλληλεπιδρούν με αποτέλεσμα η ανεργία να οδηγεί στη διαταραχή της υγείας. Αυτή η έλλειψη σαφήνειας δεν αμφισβητεί, βέβαια, τη σχέση μεταξύ ανεργίας και νόσου. (…) Οι άνεργοι παρουσίαζαν περισσότερο άγχος, κατάθλιψη, νευρωτική συμπεριφορά, λιγότερη διάρκεια και χαμηλή ποιότητα ύπνου. Επίσης, ήταν περισσότεροι θλιμμένοι, δεν είχαν αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη σε άλλους.
  6. (…) Είναι θλιβερό βέβαια ότι στην παρούσα οικονομική κρίση, όπου οι προβλέψεις για την επερχόμενη ανεργία είναι εξαιρετικά δυσοίωνες, τόσο οι εξειδικευμένες υπηρεσίες για την ψυχολογική στήριξη των ανέργων όσο και οι συστηματικές μελέτες που να διερευνούν τη σχέση μεταξύ ανεργίας και υγείας είναι ανύπαρκτες στη χώρα μας.

* Καθηγητής Κλινικής Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Ένας στους τρεις με κατάθλιψη, ένας στους πέντε με τάσεις αυτοκτονίας

Γιώργος Κιούσης, εφ. Ελευθεροτυπία, 8/9/2005

Έρευνα-σοκ για τους ανέργους: Σχεδόν το ένα τρίτο των ανέργων στην Εύβοια πάσχει από κατάθλιψη και ένας στους πέντε εκδηλώνει αυτοκτονικό ρίσκο.

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας, σε δείγμα 900 ατόμων (άνω των 18 ετών) από τη Χαλκίδα, την Ερέτρια, την Αμάρυνθο, τη Λάμψακο, την Αρτάκη και τα Ψαχνά, περιοχές που έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από τη βίαιη αποβιομηχάνιση τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται κλονισμός στην ψυχική τους υγεία και είναι έντονη η ανάγκη ψυχιατρικής υποστήριξης στον πληθυσμό.

25% ανεργία

Και να σκεφτεί κανείς -στον νομό όπου τα ποσοστά ανεργίας, σύμφωνα με το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Χαλκίδας, ξεπέρασαν το 25%- ότι δεν συμπεριλαμβάνονται στην έρευνα οι άνεργοι του Μαντουδίου και της βορειοκεντρικής Εύβοιας, στους οποίους εδώ και πέντε χρόνια οφείλονται δεδουλευμένα και αποζημιώσεις -μέσος όρος 3.000 ευρώ ανά εργαζόμενο- από το κλείσιμο της άλλοτε κραταιάς επιχείρησης Σκαλιστήρη και ΒΙΟΜΑΓΝ, ενώ την ίδια ώρα έχει εκποιηθεί το σύνολο των εγκαταστάσεων του συγκροτήματος-εργοστασίου και αυτοί δεν έχουν πάρει ούτε δραχμή στα χέρια τους.

Με ΠΟΥ

Η Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ) (δρ Στέλιος Στυλιανίδης, Στέλλα Παντελίδου, Παναγιώτης Χονδρός), συνεχίζοντας μια πορεία 15ετούς δράσης στον τομέα της ψυχικής υγείας, προχώρησε στην υλοποίηση της έρευνας «Η ψυχική υγεία στον γενικό πληθυσμό: Εικόνες και πραγματικότητες», που πραγματοποιήθηκε στην Εύβοια σε συνεργασία με το Συνεργαζόμενο Ερευνητικό Κέντρο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας της Lille-Γαλλία.

Υπεύθυνος της έρευνας διεθνώς είναι ο ψυχίατρος Jean Luc Roelandt, διευθυντής του Συνεργαζόμενου Ερευνητικού Κέντρου του ΠΟΥ για την Ερευνα και την Εκπαίδευση στην Ψυχική Υγεία. Εχει γίνει με την ίδια μεθοδολογία σε δείγμα 40.000 ατόμων σε περισσότερα από 50 μέρη στην Ευρώπη και στον Ινδικό Ωκεανό (με τον κεντρικό συντονισμό του Συνεργαζόμενου Κέντρου του ΠΟΥ στη Γαλλία). Υπεύθυνος στον ελληνικό χώρο ήταν ο δρ Στέλιος Στυλιανίδης, πρόεδρος της ΕΠΑΨΥ και εμπειρογνώμων του ΠΟΥ.

Διαταραχές

Σύμφωνα με τον Στέλιο Στυλιανίδη, «από τον γενικό πληθυσμό βρέθηκε ότι ένα ποσοστό 29% πάσχει από τουλάχιστον μία ψυχική διαταραχή. Υψηλά ποσοστά κατάθλιψης βρέθηκαν σε γυναίκες, ηλικιωμένους (άνω των 75), ανέργους (26% των ανέργων βρέθηκε να πάσχει από κατάθλιψη) και εργάτες, διαζευγμένους και χήρους. Το ποσοστό των διαταραχών συναισθήματος είναι 16,8% και των αγχωδών διαταραχών 17%. Ψυχωτικά συμπτώματα βρέθηκαν σε ποσοστό 2,22% (αφαίρεσα το κομμάτι για τα ναρκωτικά και το αλκοόλ - στις συγκεκριμένες διαταραχές το ποσοστό που βρέθηκε είναι πολύ χαμηλό, γιατί το ερωτηματολόγιο δεν είναι ειδικό για την καταγραφή αυτών των διαταραχών).

Το αυτοκτονικό ρίσκο βρέθηκε σε ποσοστό 7% και στους ανέργους το ποσοστό αυτό αγγίζει το 20%. Το ποσοστό των αγχωδών διαταραχών είναι μεγαλύτερο σε νέους 18-39 ετών, υπαλλήλους, ανέργους, φοιτητές, νοικοκυρές. Αλλωστε, φαινόμενα όπως η αυτοκτονικότητα και η αϋπνία εμφανίζονται επίσης πολύ συχνά σε ανέργους.

Άγχος, αλκοόλ

Οι έννοιες της επικινδυνότητας και της βίας είναι πολύ στενά συνδεδεμένες με τις έννοιες της τρέλας και της ψυχικής ασθένειας, σύμφωνα με τις απαντήσεις του πληθυσμού. Το άγχος και η κατάχρηση αλκοόλ θεωρούνται από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού φυσιολογικές καταστάσεις. Ενα ποσοστό 85% θεωρεί ότι ένας «τρελός» δεν είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του και την κατάστασή του.

Ως συνέπεια της έλλειψης συναίσθησης της κατάστασής του και της έλλειψης ευθύνης που αποδίδεται στον «τρελό», πιστεύεται ότι αυτός υποφέρει λιγότερο απ' ό,τι ο ψυχικά ασθενής και ο καταθλιπτικός.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το ψυχιατρικό νοσοκομείο δεν αποτελεί πρώτη επιλογή (στις απαντήσεις του πληθυσμού) για τη φροντίδα ενός τρελού, ενός ψυχικά ασθενούς, ενός καταθλιπτικού (15%, 10%, 3%, αντίστοιχα). Φαρμακευτική αγωγή και κοινωνική υποστήριξη είναι οι συχνότερες απαντήσεις για τον τρόπο φροντίδας του τρελού, του ψυχικά ασθενή και του καταθλιπτικού. Μόνο ένα ποσοστό 13% έχει κάνει θεραπεία για κατάθλιψη από αυτούς που βρέθηκε ότι έχουν κατάθλιψη, αποτελέσματα που δείχνουν ότι η κατάθλιψη υποθεραπεύεται σε μεγάλο ποσοστό.

Ενημέρωση

«Από τα παραπάνω», σημειώνει ο κ. Στυλιανίδης, «ανησυχητικό είναι το υψηλό ποσοστό της κατάθλιψης και του άγχους στους ανέργους, που απαιτεί συγκεκριμένες δράσεις ψυχιατρικής και κοινωνικής υποστήριξης. Επίσης, είναι έκδηλη η ανάγκη συνεχούς ενημέρωσης του γενικού πληθυσμού σε θέματα ψυχικής υγείας και η πληροφόρηση για τις υπάρχουσες υπηρεσίες υγείας (συναντήσεις εργασίας, ημερίδες, συνέδρια). Υποχρέωση των φορέων ψυχικής υγείας σε συνεργασία με τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι η κατάθεση προτάσεων για τη δημιουργία νέων δομών βάσει των αναγκών του πληθυσμού, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό ποσοστό των ατόμων που έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας και δεν έχουν κάνει θεραπεία. Τέλος, τα δεδομένα για τις αναπαραστάσεις του πληθυσμού θα συμβάλουν στον σχεδιασμό δράσεων καταπολέμησης φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού (ανεργία, μετανάστες, ΑμΕΑ, εξαρτημένα άτομα κ.λπ.).

Κτηνοτρόφοι στα... θρανία!

Γιώργος Κώνστας, εφ. Τα Νέα, 27/2/2006

«Εγώ ασχολούμαι εδώ και τέσσερα χρόνια με τη βιοκτηνοτροφία και έχω 210 πρόβατα στην Ανώπολη», λέει ο κ. Ορφανουδάκης

Καθημερινά μαθήματα στα Χανιά για να μυηθούν στα μυστικά της βιολογικής κτηνοτροφίας

Από τις στάνες στα θρανία κάθονται τις τελευταίες ημέρες περισσότεροι από είκοσι πέντε κτηνοτρόφοι των Σφακίων, του Σελίνου και του Αποκόρωνα Χανίων, προκειμένου να μυηθούν στα μυστικά της βιολογικής κτηνοτροφίας.

«Δεν είναι απλή υπόθεση η βιοκτηνοτροφία. Εγώ ασχολούμαι εδώ και τέσσερα χρόνια και έχω 210 πρόβατα στην Ανώπολη», λέει ο κ. Μανώλης Ορφανουδάκης, ένας από τους κτηνοτρόφους που παρακολουθεί τα σεμινάρια τα οποία οργανώνονται από το Κέντρο Γεωργικής Εκμετάλλευσης Χανίων σε συνεργασία με τον οργανισμό «Δήμητρα» του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. «Μαθαίνουμε τον ευρωπαϊκό κανονισμό, τι απ' όσα ξέραμε πρέπει να αλλάξουμε και πώς, τους κανόνες της βιολογικής κτηνοτροφίας», εξηγεί.

«H διαφορά της γεύσης αλλά και της ποιότητας ενός βιολογικού κρέατος από ένα συμβατικό είναι πολύ μεγάλη», τονίζει ο κ. Μπραουδάκης

Οι κτηνοτρόφοι κάθονται καθημερινά τρεις ώρες στα θρανία. «Είμαι όλη μου τη ζωή κτηνοτρόφος και διαπιστώνω πόσα πράγματα αγνοούσα. Καταλαβαίνουμε ότι είναι προς το συμφέρον μας η βιολογική κτηνοτροφία, αλλά δεν είμαι πολύ αισιόδοξος, αφού η νομοθεσία μάς υποχρεώνει να τυποποιούμε το κρέας που παράγουμε, ενώ δεν έχουμε τέτοια δυνατότητα», υποστηρίζει ο κ. Γιάννης Μπραουδάκης, κτηνοτρόφος από τα Σφακιά, ο οποίος ασχολείται με τη βιοκτηνοτροφία εδώ και τρία χρόνια.

Στα πρώτα βήματα

Πάνω από 25 κτηνοτρόφοι των Σφακίων, του Σελίνου και του Αποκόρωνα Χανίων κάθονται καθημερινά τρεις ώρες στα θρανία και μαθαίνουν τους κανόνες της βιολογικής κτηνοτροφίας

Στα Χανιά, οι βιοκτηνοτρόφοι είναι περίπου 30 σε σύνολο 1.500 κτηνοτρόφων. H βιοκτηνοτροφία κάνει τα πρώτα της βήματα στον νομό, ωστόσο οι Χανιώτες βιοκτηνοτρόφοι είναι αριθμητικά οι δεύτεροι σε όλοι την Ελλάδα, με τους συναδέλφους τους στα Γρεβενά να έχουν τα πρωτεία. «H διαφορά της γεύσης αλλά και της ποιότητας ενός βιολογικού κρέατος από ένα συμβατικό είναι πολύ μεγάλη. Όποιος έχει δοκιμάσει καταλαβαίνει τι λέω», προσθέτει ο κ. Μπραουδάκης, ο οποίος όμως επισημαίνει ότι η εξασφάλιση βιολογικών ζωοτροφών είναι σημαντικό πρόβλημα για τους κτηνοτρόφους στην Κρήτη. «Υπάρχει έλλειψη, υποχρεωνόμαστε να φέρνουμε από άλλες περιοχές της Ελλάδας, πράγμα που ανεβάζει το κόστος της παραγωγής πολύ», εξηγεί. Η υπεύθυνη του Κέντρου Γεωργικής Εκμετάλλευσης Χανίων κ. Στέλλα Χατζηγεωργίου επισημαίνει πως «το ενδιαφέρον των κτηνοτρόφων των Χανίων για τη βιολογική κτηνοτροφία είναι πολύ μεγάλο. Εκτός από την επιδότηση που παίρνουν και οι ίδιοι αντιλαμβάνονται πόσο μεγάλη σημασία έχει να παράγουν προϊόντα ποιοτικά και υγιεινά. Υπάρχει βεβαίως πρόβλημα σε ό,τι αφορά την εξασφάλιση δικτύου διανομής και εμπορίας των προϊόντων τους, αλλά αυτά είναι προβλήματα που αντιμετωπίζει κανείς στην αρχή».

Γυναίκες και νέους χτυπά η ανεργία

Ηλίας Γεωργάκης, εφ. Τα Νέα, 20/11/2004

H Ελλάδα κατέχει την τρίτη υψηλότερη θέση σε ποσοστά ανεργίας μεταξύ των 25 κρατών - μελών της E.E. και την πρώτη μεταξύ των 15 κρατών, πριν από τη διεύρυνσή της

Tους 508.197 έφθασαν οι εγγεγραμμένοι άνεργοι τον Οκτώβριο

Γυναίκες είναι οι 7 στους 10 ανέργους σε πολλές περιοχές της χώρας, ενώ τα πρωτεία στην ανεργία (εκτός από τις γυναίκες) κατέχουν και οι απόφοιτοι Λυκείου.

«TA NEA» παρουσιάζουν τον νέο χάρτη της ανεργίας όπως αυτή αποτυπώνεται από τα προσφατα (31/10/2004) στοιχεία του ΟΑΕΔ (αφορούν την εγγεγραμμένη ανεργία). Τα νέα επίσημα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Απασχόλησης του ΟΑΕΔ αποτυπώνουν την έκρηξη της ανεργίας. Ειδικότερα κατά τον μήνα Σεπτέμβριο ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων αυξήθηκε σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2003 κατά 10,85%, στα 488.236 άτομα από 440.420 (δηλαδή αυξήθηκε κατά 47.816 άτομα) και τον Οκτώβριο ο αριθμός τους άγγιξε τις 508.197, από 489.378 που είχε ανακοινώσει για τον ίδιο μήνα πέρυσι ο ΟΑΕΔ (αύξηση κατά 18.819 άτομα). Πρόκειται για μεταολυμπιακους ανέργους και μάλιστα εκτιμάται ότι ο αριθμός των ανέργων θα αυξηθεί σημαντικά τους επόμενους μήνες.

Τα πρωτεία στην ανεργία των γυναικών κατέχουν οι νομοί: Έβρου (75,24% των ανέργων είναι γυναίκες), Κιλκίς (71,91%), Κοζάνης (71,60%), Λάρισας (73,05%), Μαγνησίας (74,17%), Ιωαννίνων (70,79%), Αρκαδίας (70,57%), Βοιωτίας(70,59%) και Καβάλας (70,16%).

H έρευνα. Τονίζεται ότι τα στοιχεία του ΟΑΕΔ για την εγγεγραμμένη ανεργία συμβαδίζουν και με την πρόσφατη έρευνα εργατικού δυναμικού της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, που απένειμε για άλλη μια φορά τα αρνητικά πρωτεία στις γυναίκες και στους νέους (έδειξε ότι η ανεργία σκαρφάλωσε στο 11,2% το πρώτο τρίμηνο του 2004). Η έρευνα βασίστηκε για πρώτη φορά στα στοιχεία της τελευταίας απογραφής του 2001 και έγινε με διαφορετική μεθοδολογία από τις προηγούμενες, κάτι που εξηγεί ίσως, εν μέρει, τη σημαντική αύξηση που εμφάνισε ο δείκτης. Συγκεκριμένα, η ανεργία ήταν 10% το πρώτο τρίμηνο του 2003, όταν η έρευνα είχε γίνει με την παλαιά μεθοδολογία και με βάση τα στοιχεία της απογραφής του 1991.

Με τα νέα αυτά στοιχεία, πάντως, η χώρα μας εμφανίζεται να κατέχει την τρίτη υψηλότερη θέση σε ποσοστά ανεργίας μεταξύ των 25 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την πρώτη μεταξύ των 15 κρατών, πριν από την πρόσφατη διεύρυνσή της.

Δραματική εικόνα. Συνολικά, η έρευνα εντόπισε 523.843 ανέργους σε όλη τη χώρα και σε όλες τις κατηγορίες επαγγελμάτων και εκπαίδευσης, αλλά πιο δραματική εμφανίζεται η εικόνα στις εξής κοινωνικές ομάδες:

- Στους νέους 15-29 ετών, όπου τα ποσοστά είναι διπλάσια από τον μέσο όρο. Συγκεκριμένα, η ανεργία στους νέους φτάνει το 21,3%. Ειδικά στις νέες γυναίκες, η ανεργία πλήττει το 28%, έναντι 16% των νέων ανδρών. Να σημειωθεί ότι το 39,6% στο σύνολο των ανέργων είναι νέοι άνεργοι, δηλαδή ψάχνουν για πρώτη φορά δουλειά.

-Στην ηλικία 30-44 ετών τα ποσοστά της ανεργίας είναι 10,1% και κατεβαίνουν στο 5,9% στην ηλικία 45-64 ετών.

- Στις γυναίκες, των οποίων το συνολικό ποσοστό ανεργίας είναι υπερδιπλάσιο του αντίστοιχου των ανδρών και φτάνει το 16,8% έναντι 7,3% των ανδρών.

- Στις περιφέρειες των Ιονίων Νήσων, όπου το ποσοστό ανεργίας φτάνει το 18,7%, της Δυτικής Μακεδονίας (16,2%) και της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (13,9%).

14 πτυχία στη «μαύρη λίστα» της ανεργίας

Χρήστος Κάτσικας, εφ. Τα Νέα, 10/11/2003

134.700 άτομα στα... αζήτητα της αγοράς εργασίας. Aρνητική πρωτιά στους πτυχιούχους «καθηγητικών» σχολών

Δεκατέσσερα πτυχία των ελληνικών Πανεπιστημίων περιέχει η «μαύρη λίστα» της ανεργίας στη χώρα μας. Περίπου 134.000 πτυχιούχοι είναι μακροχρόνια άνεργοι, αφού κατά μέσον όρο χρειάζεται να περιμένουν τουλάχιστον τριάμισι χρόνια μέχρι να βρουν δουλειά.

Σύμφωνα με έρευνα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, την «πρωτιά» στην ανεργία κατέχουν πτυχιούχοι καθηγητικών σχολών με περίπου εκατό χιλιάδες άτομα να βρίσκονται στα... αζήτητα της αγοράς εργασίας. Να σημειωθεί ότι στους άνεργους πτυχιούχους προστίθενται κάθε μήνα περίπου τρεις χιλιάδες νέοι και νέες που αποφοιτούν από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (AEI και TEI).

Ποια είναι όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία, τα πτυχία της... ανεργίας στη χώρα μας;

Σε δυσχερέστερη θέση βρίσκονται όσοι έχουν σπουδάσει επιστήμες που παραπέμπουν στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού: φιλόλογοι, ιστορικοί, γυμναστές, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι, νηπιαγωγοί, μαθηματικοί, φυσικοί, Γαλλικής - Ιταλικής και Γερμανικής Φιλολογίας είναι οι πιο «ευαίσθητες» ομάδες. Περίπου 80.000 - 100.000 υπολογίζονται οι πτυχιούχοι «καθηγητικών» σχολών που είναι άνεργοι, υποαπασχολούμενοι ή ετεροαπασχολούμενοι. Σε πρόσφατη έρευνα σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς αποδείχτηκε πως ο ένας στους τέσσερις ήταν άνεργος πάνω από 18 μήνες, οι μισοί απασχολούνταν σε εργασίες εντελώς άσχετες με την επιστήμη τους (εμποροϋπάλληλοι, οδηγοί taxi, γκαρσόνια κ.λπ.), ενώ ένας στους τέσσερις υποαπασχολείτο σε δουλειές «σχετικές» (φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα).

Τα Γραφεία Διασύνδεσης

Αποκαλυπτικές για την ανεργία που πλήττει τους πτυχιούχους είναι και οι έρευνες των Γραφείων Διασύνδεσης των Πανεπιστημίων. Έτσι, μόνο το 17,7% των αποφοίτων Φιλολογίας απασχολείται σε σχετική με το αντικείμενο του πτυχίου του εργασία, ενώ το 42,9% αυτών των αποφοίτων είναι άνεργοι.

Παράλληλα, έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έδειξε ότι από το 60,3% των πτυχιούχων του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας που εργάζονται, το 42,3% απασχολείται σε τομείς άσχετους με τις σπουδές του. Άνεργοι είναι και το 42,9% των αποφοίτων του Τμήματος Ιστορίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης. Σε σχετική έρευνα για την επαγγελματική σταδιοδρομία των αποφοίτων από το Γραφείο Διασύνδεσης τονίζεται ότι μόνο το 17,7% των αποφοίτων απασχολείται σε σχετική με το αντικείμενο του πτυχίου του εργασία.

Χωρίς δουλειά είναι ένας στους πέντε πτυχιούχους κοινωνιολόγους, ενώ το 70% όσων εργάζονται δήλωσαν ότι το επάγγελμά τους έχει ελάχιστη ή καμία σχέση με τις σπουδές τους, σύμφωνα με την έρευνα του Γραφείου Διασύνδεσης του Παντείου Πανεπιστημίου για την απασχόληση των πτυχιούχων του.

Για περισσότερο από δύο χρόνια μένουν άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι το 30% των νέων αποφοίτων των Φυσικών και Μαθηματικών Τμημάτων, ενώ το 15% συνεχίζει μεταπτυχιακές σπουδές, πιθανόν για να αποφύγει τον εφιάλτη της ανεργίας.

Από τους μέχρι σήμερα πτυχιούχους νηπιαγωγούς είναι πλέον σίγουρο ότι 9.500 δεν θα μπορέσουν να εξασκήσουν επαγγελματικά στο μέλλον ό,τι σπούδασαν.

Περίπου σε 3.000 εκτιμώνται οι άνεργοι πτυχιούχοι Θεολογίας, ενώ άλλοι τόσοι υποαπασχολούνται ή ετεροαπασχολούνται.

Πάνω από 12.000 υπολογίζονται οι άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι - ετεροαπασχολούμενοι πτυχιούχοι γυμναστές.

Ανεργία πτυχιούχων και στις ΗΠΑ

Δεν φαίνεται,όμως, η ανεργία των πτυχιούχων να είναι ελληνικό μόνο φαινόμενο. Πρόσφατο δημοσίευμα των «New York Times» (26.10.2003) αποκαλύπτει ότι περίπου μισό χρόνο μετά την απόκτηση του πτυχίου τους πολλοί απόφοιτοι ελίτ αμερικανικών κολεγίων συνειδητοποιούν ότι θα πρέπει να συμβιβαστούν με δουλειές που δεν σχετίζονται με τoυς επαγγελματικούς τους στόχους. Σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε την περσινή χρονιά και όπου συμμετείχαν 162 κολέγια, η Εθνική Ένωση Κολεγίων και Εργοδοτών βρήκε ότι κατά μέσο όρο μόνο το 51,6% των φοιτητών που αποφοίτησαν την προηγούμενη χρονιά βρήκε εργασία αμέσως.

Δύσκολοι καιροί για δικηγόρους και γιατρούς

Σοβαράπροβλήματα ανεργίας αντιμετωπίζουν πια και κλάδοι τους οποίους στο παρελθόν η αγορά εργασίας και η κοινή γνώμη είχαν «στεφανώσει» με κύρος και γόητρο. Νέοι πτυχιούχοι Νομικής, Ιατρικής, Φαρμακευτικής, Οδοντιατρικής αντιμετωπίζουν προβλήματα που καταγράφονται ήδη στις στατιστικές της ανεργίας.

Σύμφωνα με στοιχεία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, σε σύνολο 15.834 δικηγόρων οι 1.000 ασκούν επαγγέλματα άσχετα με το δικηγορικό επάγγελμα, ενώ 4.873, δηλαδή το 1/3 των Αθηναίων δικηγόρων, δεν κατόρθωσαν να κάνουν ούτε μία παράσταση στα δικαστήρια μέσα στο έτος που έγινε η έρευνα.

Τα επίσημα στοιχεία του Ιατρικού Συλλόγου της Αθήνας καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το 8,5% των γιατρών δεν έχει δραστηριότητα, καταγράφεται δηλαδή στο άνεργο δυναμικό του κλάδου, ενώ το 13% θεωρείται υποαπασχολούμενο. Πώς απασχολούνται οι νέοι γιατροί αναμένοντας την ειδικότητα; Δουλεύοντας σε διαιτολογικά κέντρα, φαρμακευτικές εταιρείες ή ασχολούμενοι με κάτι παραϊατρικό ή εντελώς εξωιατρικό.

Οι οδοντίατροι

Ουσιαστικά άνεργος είναι ένας στους τέσσερις Έλληνες οδοντιάτρους, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας.

H ανεργία αποτελεί βασικό πρόβλημα για τον κλάδο των γεωπόνων, αφού περίπου το 1/3 των πτυχιούχων σε πανελλαδικό επίπεδο είναι άνεργοι ή υποαπασχολούνται.

Τέλος, άνεργοι είναι και το 1/4 των πτυχιούχων MME και η δουλειά των μισών από όσους έχουν επαγγελματική απασχόληση έχει μικρή έως μηδενική συνάφεια με τις σπουδές τους.

Tηλεφωνητής με... πτυχίο

Μάρθα Καϊτανίδη, εφ. Τα Νέα, 26/1/2004

Tο 40% των πτυχιούχων απασχολούνται σε δουλειές άσχετες με τις σπουδές τους

«Αποφοίτησα από το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων πριν από 4 χρόνια. Τότε ξεκίνησαν τα δύσκολα. Με τα πολλά βρήκα δουλειά σε μία μεγάλη εταιρεία παροχής τηλεπικοινωνιών, το αντικείμενό μου όμως - εργάζομαι ως τηλεφωνητής - δεν έχει καμία σχέση με τις σπουδές μου. Βλέπω τους φίλους μου να μένουν άνεργοι για χρόνια και τότε σκέφτομαι πως είμαι τυχερός, αφού εγώ εργάζομαι».

Χιλιάδες νέοι, όπως ο 26χρονος Ζαχαρίας Στρογγύλης, ξεκινούν τις σπουδές τους φιλοδοξώντας στο μέλλον να υπηρετήσουν τον τομέα που έχουν επιλέξει. Μετά την αποφοίτησή τους όμως σκοντάφτουν πάνω στο πρόβλημα εύρεσης εργασίας στον κλάδο τους με αποτέλεσμα να κάνουν οποιαδήποτε δουλειά για να καλύψουν τα έξοδά τους. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 40% των πτυχιούχων (ανωτάτων Σχολών ή ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων) στη χώρα μας απασχολούνται σε δουλειές άσχετες με τις σπουδές τους. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση στον τομέα της ετεροαπασχόλησης, ενώ την πρώτη θέση καταλαμβάνει η Ιταλία με 47%.

Τα ποσοστά της ετεροαπασχόλησης αλλάζουν ανάλογα με τον επιστημονικό κλάδο. Το πρόβλημα είναι οξύτατο στους αποφοίτους των Σχολών της Φιλοσοφικής και των Καλών Τεχνών (73%). Οι πτυχιούχοι θετικών επιστημών (φυσικοί, μαθηματικοί κτλ.) αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ετεροαπασχόλησης σε ποσοστό 63%, οι γεωπόνοι σε 60% και οι Εκπαιδευτικοί σε 56%.

Τα ποσοστά είναι μικρότερα για τους υπόλοιπους τομείς όπως Νομική και Οικονομικά (22%), Ιατρική, Νοσηλευτική και, γενικότερα, επαγγέλματα που αφορούν τον τομέα της υγείας (35%) κ.ά.

Απότομη προσγείωση

Έπειτα από προσπάθειες μηνών να βρει δουλειά στον τομέα της, η Σάρα Χαραλαμποπούλου, απόφοιτος Σχολής Κινηματογράφου και Τηλεόρασης βρετανικού Πανεπιστημίου, τελικά προσελήφθη στο τμήμα πωλήσεων γνωστής εταιρείας όπου και έχει καθήκοντα γραμματειακής υποστήριξης. Όπως η ίδια εξηγεί, τα χρονικά περιθώρια στένευαν ενώ δεν άντεχε πλέον να δηλώνει άνεργη. «Δεν αισθανόμουν καλά με τον εαυτό μου. Από την άλλη ένιωθα πως απογοητεύω τους γονείς μου. H δουλειά που έχω τώρα απέχει από αυτά που ονειρευόμουν πως θα κάνω όταν ήμουν φοιτήτρια. H πραγματικότητα όμως και η δυσκολίες που αντιμετώπισα με προσγείωσαν απότομα».

Όπως επισημαίνει στα «NEA» ο κ. Νίκος Φακιολάς, δρ Κοινωνιολογίας-Παιδαγωγικής και ερευνητής του EKKE (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών), το πρόβλημα της ετεροαπασχόλησης είναι αναμενόμενο αν λάβει κανείς υπόψη του πως ο επαγγελματικός προσανατολισμός βρίσκεται ακόμα σε νηπιακή φάση, με αποτέλεσμα οι νέοι να μην ενημερώνονται σωστά για τις προοπτικές του κλάδου τους.

«Κατά συνέπεια η τρομερή ανεργία που πλήττει τους πτυχιούχους και η έντονη επιθυμία τους για οικονομική ανεξαρτησία τούς αναγκάζει να βρουν μία οποιαδήποτε δουλειά. Δυστυχώς όμως πολλοί είναι αυτοί που βρίσκουν επαγγέλματα πολύ χαμηλότερα έως και απαξιωτικά σε σύγκριση με το μορφωτικό τους επίπεδο. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει σοβαρό πρόβλημα καθώς οι νέοι διακατατέχονται από το συναίσθημα έλλειψης ικανοποίησης και ενδιαφέροντος», συμπληρώνει.

«Από στέλεχος μεγάλης εταιρείας, βρέθηκα οδηγός ταξί»

Δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις πτυχιούχων που ενώ βρίσκουν εργασία πάνω στον τομέα τους, απογοητεύονται τόσο από τις συνθήκες εργασίας όσο και από τις χαμηλές απολαβές τους με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να στραφούν σε άλλα επαγγέλματα, κυρίως για βιοποριστικούς λόγους. Όπως ο κ. Σωτήρης Παπαδόπουλος, πτυχιούχος Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων, ο οποίος σήμερα εργάζεται ως οδηγός ταξί. «Ο μισθός μου δεν με κάλυπτε, ιδιαίτερα όταν αναλογιζόμουν τις ώρες που περνούσα στο γραφείο δουλεύοντας. Συν το ψυχολογικό κόστος και το στρες. Στο μεταξύ τα έξοδα τρέχανε. Είμαι πατέρας δύο παιδιών και δεν μπορούσα να τα βγάλω πέρα. Δεν λέω πως η απόφαση ήταν εύκολη. Από τη μία στιγμή στην άλλη βρέθηκα να είμαι από κουστουμαρισμένο στέλεχος μεγάλης εταιρείας, οδηγός ταξί. Είμαι σίγουρος όμως πως έκανα το σωστό, αφού τώρα κερδίζω περισσότερα».

Μεγάλη έκταση του φαινομένου της ετεροαπασχόλησης διαπιστώνει και ο κ. Ντικράν Κατσικιάν, γενικός διευθυντής αξιολόγησης ανώτατων και μεσαίων στελεχών επιχειρήσεων, όπως όμως τονίζει δεν είναι πρόβλημα αποκλειστικά ελληνικό. «Μεγάλος είναι ο αριθμός των νέων που ενώ έχουν τελειώσει Οικονομικά, Ιατρική, Σχολές του Πολυτεχνείου, τελικά απορροφούνται στις πωλήσεις, σε φαρμακευτικές εταιρείες κτλ. Τα δεδομένα στην αγορά εργασίας έχουν πλέον αλλάξει και η πραγματικότητα είναι πολύ σκληρή και απαιτητική. Επομένως οι νέοι πρέπει να είναι ευέλικτοι και να αρπάζουν τις ευκαιρίες που τους προσφέρει η αγορά», τονίζει.

Πεθαίνοντας από ανεργία

Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 7/6/2002

Το αδιέξοδο και η απελπισία της ανεργίας έσπρωξε χθες στο θάνατο έναν 30χρονο ναυπηγό από τον Πύργο Ηλείας. Ο Νίκος Περιστερόπουλος, που τους τελευταίους μήνες έψαχνε απεγνωσμένα να βρει δουλειά στην Αθήνα, είχε κανονίσει προχθές να πάει για συνέντευξη, προκειμένου να προσληφθεί στο «Αττικό Μετρό». Ξαφνικά έπαψε να επικοινωνεί με τους γονείς του στον Πύργο, οι οποίοι ανησύχησαν και άρχισαν να τον αναζητούν. Η μνηστή του αποφάσισε να τον επισκεφθεί στο διαμέρισμά του όπου έντρομη τον βρήκε απαγχονισμένο. Δίπλα του σε ένα σημείωμα ο 30χρονος ναυπηγός εξηγούσε τους λόγους της αυτοκτονίας του ζητώντας συγγνώμη από τους δικούς του.

Άνεργος με διδακτορικό, μάστερ και δύο ξένες γλώσσες!

Αρετή Αθανασίου, εφ. Τα Νέα, 18/12/2000

Έναν χρόνο Νηπιαγωγείο, έξι χρόνια Δημοτικό, έξι Γυμνάσιο και Λύκειο, τέσσερα στο Πανεπιστήμιο, τρία αφιερωμένα στο διδακτορικό, ένα στο μάστερ, δύο στον στρατό και ένα στην... ανεργία, σύνολο 24 από τα 29 που μετρά ως καταγραμμένη ανθρώπινη ύπαρξη! Και αν αναρωτηθείτε πού πήγαν τα υπόλοιπα (και πρώτα) πέντε χρόνια της ζωής του Διονύση Γουβιά, ήταν απλώς... παιδί.

Μόνο τότε, άλλωστε, υπήρξε παιδί με ό,τι και όσα υποδηλώνει η λέξη. Τα υπόλοιπα 24 χρόνια του δαπανήθηκαν σ’ αυτό που λέγεται μόρφωση, γνώση, εξειδίκευση, για να μπορεί να είναι σήμερα ένας πτυχιούχος με διδακτορικό, μάστερ και δύο ξένες γλώσσες άνεργος! Η περίπτωση του Διονύση θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ακραία, αν θέσεις... ανεργίας ανάλογη με την δική του δεν καταλάμβαναν άλλοι 713 πολυπτυχιούχοι!

Δεν είναι λοιπόν ακραία, είναι όμως εξωφρενική, όπως και οι υπόλοιπες 713 περιπτώσεις και λίγο περισσότερο από αυτές, αφού ο Διονύσης έκανε διδακτορικό και πήρε το μάστερ του στην Αγγλία με χρήματα του ελληνικού κράτους κέρδισε για τέσσερις απανωτές χρονιές υποτροφία του ΙΚΥ. Και μπορεί σήμερα να αυτοσαρκάζεται ότι παραμένει στα αζήτητα του ίδιου του κράτους που τον πριμοδότησε «γενναιόδωρα», όπως ομολογεί, από τα ταμεία του, για να ’ναι, εδώ και μήνες, στην ουρά της ανεργίας... Θα μπορούσε να συμβεί αυτό σε κάποια άλλη προηγμένη χώρα του κόσμου; Προηγμένη, τουλάχιστον, όχι! Αποδεδειγμένα όχι, αφού καμιά στατιστική, καμιάς άλλης ευρωπαϊκής χώρας δεν περιλαμβάνει υπολογίσιμο δείγμα ανέργων με διδακτορικό και μάστερ πλην της Ελλάδας φυσικά. Τι τα ’θελε όλα αυτά ο Διονύσης; Το αναρωτιέται και ο ίδιος, έχει μπει στη διαδικασία να σκέφτεται μήπως και λάθεψε, «μήπως τόσα χρόνια κόπων πήγαν στράφι.

Αν είχα αρκεσθεί απλώς στο πρώτο μου πτυχίο, ίσως είχα καταφέρει να πιάσω κάποια δουλειά και να ζω σήμερα στο δικό μου σπίτι και όχι "φιλοξενούμενος" ακόμη στο πατρικό μου, αλλά και αν δεν είχα καταφέρει να βρω έστω μια δουλειά κατώτερη των προσόντων μου, ας ήμουν άνεργος κοινωνιολόγος και όχι άνεργος διδάκτορας κοινωνιολόγος...». Είναι «βαρύτερη» η ανεργία τώρα, γιατί έχει στοιχίσει και... περισσότερο! Είναι «βαρύτερο» και το βιογραφικό του, αφού εμπεριέχει προσόντα και εξειδικεύσεις που κανείς δεν φαίνεται να χρειάζεται σ’ αυτόν τον τόπο. Τα περισσότερα από τα πανεπιστημιακά παιδαγωγικά τμήματα, τμήματα κοινωνιολογίας και κοινωνικής ανθρωπολογίας στα οποία το έχει αποστείλει, έχουν απαντήσει διά της... σιωπής τους!

Δεν μπήκαν καν στον κόπο να αποδεχθούν, έστω, την επαγγελματική και επιστημονική υπόσταση του Διονύση: «Και οι ελάχιστοι που απάντησαν, παραδέχθηκαν ότι βρήκαν πολύ ενδιαφέρον το βιογραφικό μου, αλλά λυπούνται, είπαν, δεν υπήρχε καμιά θέση για κάποιον με τόσα προσόντα! Το χειρότερο είναι ότι σε ορισμένα τμήματα που είχαν προκηρυχθεί θέσεις και έκανα αίτηση, υπήρχαν κάποιοι που γνώριζαν και τη δουλειά μου, αλλά η υποψηφιότητά μου δεν προχώρησε, πέσανε, όπως καταλαβαίνετε, τα "βύσματα" και δεν με ευνόησαν οι συσχετισμοί δυνάμεων».

Κοινωνιολογία στο Ρέθυμνο τέλειωσε ο Διονύσης Γουβιάς και στόχος του, φυσικά και δεν ήταν η... ανεργία. «Διαπιστώνω καθημερινά από φίλους και γνωστούς στο ακαδημαϊκό περιβάλλον και στη Μέση Εκπαίδευση ότι υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι σαν κι μένα, που άλλοι κουράστηκαν και άλλοι εξουθενώθηκαν να περιμένουν», λέει. «Υπάρχουν και άλλοι διδάκτορες, που χρόνια τώρα περιμένουν μια θέση ανάλογη των προσόντων τους. Αλλά καταλήγει τραγελαφικό να σε πριμοδοτεί το κράτος και ύστερα, αντί να τηρήσει τη διάταξη της σύμβασης που σε έχει δεσμεύσει να υπογράψεις ­ ότι μετά το τέλος των σπουδών σου θα απασχοληθείς για πέντε χρόνια στον τόπο σου σε θέση ανάλογη της εξειδίκευσής σου ­ συστηματικά την αγνοεί! Δεν σε απορροφά πουθενά, ούτε καν σαν απλό ερευνητή...».

Έτσι, έχει καταλήξει ο Διονύσης να στέλνει το ένα βιογραφικό μετά το άλλο και παράλληλα να υποαπασχολείται όπου μπορεί, για να επιβιώνει: «Κυνηγώ στην κυριολεξία το μεροκάματο, ασχολούμαι με μεταφράσεις, ψάχνω και για κανένα ιδιαίτερο αναλαμβάνω παιδιά του Γυμνασίου αλλά και του Λυκείου για τη θεωρητική κατεύθυνση , ακόμα και... αρχαία άρχισα να διαβάζω, για να συμπληρώνω ένα ισχνό εισόδημα...».

Αλλά το εισόδημα που συμπληρώνει δεν επαρκεί για να κάνει εκείνα που θα μπορούσε να κάνει ένας 29χρονος: «Δεν μπορώ να ζήσω ακόμη σε δικό μου σπίτι ούτε συζήτηση να πληρώσω ενοίκιο. Οι γονείς μου είναι χαμηλοσυνταξιούχοι, αλλά μπορούν ακόμη να μου προσφέρουν στέγη και μέρος της διατροφής μου. Αυτό όμως μόνο κολακευτικό δεν είναι για μένα σ’ αυτή την ηλικία θα ’πρεπε εγώ να τους προσφέρω. Δείχνω μια μεγάλη αυτοσυγκράτηση στα έξοδα, ούτε να διασκεδάσω μπορώ ούτε να αγοράσω όλα τα βιβλία που χρειάζομαι. Πραγματικά, τα έχω χάσει με αυτήν τη χώρα, που όλοι της κομμάτι είμαστε...».

Απογοήτευση

Αυτό που κυρίως βιώνει ο Διονύσης, είναι «... απογοήτευση, μόνο αυτό, τίποτα άλλο. Απογοήτευση για την κοινωνική πολιτική που προσφέρει η χώρα μας ως οργανωμένο κράτος. Απογοήτευση για τον δρόμο που χαράζει και ακολουθεί η παγκόσμια κοινότητα. Απογοήτευση για το επάγγελμα και την ειδικότητά μας. Αλλά και απογοήτευση προσωπική ­ νιώθεις άχρηστος, παροπλισμένος. Γιατί το θέμα δεν είναι να γίνεις υπάλληλος γραφείου, ασφαλιστής ή το παιδί για όλες τις δουλειές... Το θέμα, ύστερα από τόσα χρόνια προσπαθειών και κόπων, είναι να εφαρμόσεις όσα έχεις μάθει και να αισθανθείς επαγγελματική πληρότητα...».

«Περνάνε τα πιασάρικα επαγγέλματα»

Τι φταίει για την ανεργία και δη των διπλωματούχων; Φταίνε πολλά, κατά τον Διονύση: «Φταίει κατ’ αρχήν η γενική αντίληψη, ειδικά για τους κοινωνικούς επιστήμονες! Φταίει το γεγονός ότι η χώρα μας είναι προσανατολισμένη προς τα αγοραία επαγγέλματα τα "πιασάρικα", τα λεγόμενα τεχνολογικά και οικονομικά... Επαγγέλματα όπως κοινωνική έρευνα και κοινωνικές επιστήμες είναι στη γωνία, πέρα από ασυνείδητη είναι και ενσυνείδητη προσπάθεια κάποιων (και κυβερνώντων) να μην πάνε μπροστά τέτοιες επιστήμες, γιατί το ζητούμενο πια δεν είναι άνθρωποι σκεπτόμενοι, αλλά άνθρωποι με συγκεκριμένες λειτουργίες, απασχολήσιμοι, να ξέρουν το πόστο και την ειδίκευσή τους, τίποτα άλλο και το σημαντικότερο, να μη μπαίνουν στη διαδικασία της κρίσης πραγμάτων...».

Σε γυναίκες και νέους τα σκήπτρα της ανεργίας

Έχει το σφρίγος και τη λάμψη της νεότητας η... ανεργία στη χώρα μας: από τους 523.374 καταγραμμένους ανέργους (ΕΣΥΕ, έρευνα Εργατικού Δυναμικού, Β’ τρίμηνο του ’99), οι 281.407 είναι νέοι άνθρωποι ηλικίας 15 έως 29 ετών ποσοστό 53,7% του συνόλου των ανέργων! Είναι κυρίως γένους θηλυκού από τους 281.407 νέους σε ηλικία ανέργους, οι 173.637 είναι γυναίκες και οι υπόλοιποι 107.770 άνδρες. Είναι και... μορφωμένη η ανεργία μας με διάφορα επίπεδα μόρφωσης: στις λίστες των ανέργων εμπεριέχονται 133.211 νέοι με απολυτήριο Λυκείου, 53.974 με πτυχίο ανώτερης τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, 27.087 με πτυχίο ανωτάτων σχολών και 713 με... διδακτορικό! Εμπεριέχονται ακόμη και 38.090 νέοι που έχουν βγάλει μόνο το Γυμνάσιο, 26.877 με απολυτήριο Δημοτικού, 1.027 νέοι που φοίτησαν στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού και άλλοι 1.532 που δεν πήγαν καθόλου στο Δημοτικό!

Η ηλικιακή ομάδα 20 έως 24 ετών εμφανίζει τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας: 130.697 συνολικά άτομα. Ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 25-29 ετών με 105.958 ανέργους και σε πολύ μικρότερα μεγέθη οι νέοι έως 19 ετών συνολικά 44.754 νέοι. Σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, οι γυναίκες κρατούν τα σκήπτρα της ανεργίας... Από το σύνολο των 523.374 καταγραμμένων ανέργων της χώρας μας του 1999, περίπου οι μισοί είναι πρωτοεμφανιζόμενοι 243.359 άτομα και οι υπόλοιποι άνεργοι για μεγάλο διάστημα.

«Αρνητικά» ρεκόρ συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Ε.Ε.

Δεν είναι και τόσο κολακευτική η εικόνα της χώρας μας όσον αφορά στην απασχόληση και την ανεργία, συγκριτικά με τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης... Στην κοινή ετήσια έκθεση της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για την Απασχόληση 2000 που κατατέθηκε στις Βρυξέλλες στις 6/9/2000, το πρόσωπο της Ελλάδας προβάλλει σκυθρωπό... Στα συμπεράσματα της Επιτροπής που αφορούν στην Ελλάδα γίνεται αποδεκτό ότι η οικονομία της χώρας μας αυξήθηκε το 1999 κατά 3,5% ταχύτερα από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και για τέταρτο κατά σειρά έτος. Αλλά παρά το γεγονός ότι η απασχόληση αυξήθηκε, η ανεργία παρέμεινε υψηλότερη από το μέσο όρο της Ε.Ε, αντανακλώντας, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «διαρθρωτικές ελλείψεις στην αγορά εργασίας».

Εκεί που η χώρα μας χωλαίνει ιδιαίτερα, είναι στα ποσοστά ανεργίας των νέων, των γυναικών και της ανεργίας μακρού χρόνου τα οποία αυξήθηκαν και παραμένουν σημαντικά υψηλότερα από τους αντίστοιχους μέσους όρους για την Ε.Ε. Το συνολικό ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα μόλις που αγγίζει το 55,5% όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη για το ’99 είναι 62,2%. Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 10,7% για το 1998 (τα στοιχεία της Εurostat δεν ήταν ακόμη διαθέσιμα για το ’99). Αξιοσημείωτα είναι επίσης τα επιμέρους ποσοστά ανεργίας των δύο φύλων: Το ποσοστό ανεργίας για τους άνδρες είναι 7% και για τις γυναίκες 16,5%. Το ποσοστό ανεργίας των νέων είναι σημαντικά μεγαλύτερο (κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες) από το συνολικό ποσοστό ανεργίας: 12,6%. Και εδώ οι γυναίκες έχουν την τιμητική τους ποσοστό ανεργίας για τις νέες γυναίκες 15,8% και για τους νέους άνδρες 10%. Ακόμη και στα ποσοστά της μακροχρόνιας ανεργίας έχουμε από τα υψηλότερα μέσα συνολικά ποσοστά (5,9% με μέσο όρο της Ε.Ε. 4,2%). Το ποσοστό των μακροχρόνιων ανέργων γυναικών εμφανίζεται τρεις φορές και κάτι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των ανέργων ανδρών 10,1% και 3,1% αντίστοιχα. Η αύξηση της ανεργίας στη χώρα μας αποδίδεται κυρίως στην αύξηση του εργατικού δυναμικού (λόγω της αυξημένης γυναικείας συμμετοχής και των μεταναστών εργαζομένων) και τη μείωση της απασχόλησης στη γεωργία.

Δεκάδες επαγγελμάτων εξαφανίζονται από την αυτοματοποίηση

Κώστας Χατζίδης, εφ. Τα Νέα, 6/4/1995

Δεν πάνε πολλά χρόνια που οι εισπράκτορες των αστικών συγκοινωνιών άλλαξαν δουλειά εξαιτίας των αυτόματων συστημάτων ελέγχου των εισιτηρίων. Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Δεκάδες επαγγέλματα τελούν υπό εξαφάνιση. Έχουν μπει στο στόχαστρο των επιστημόνων της ρομποτικής και της πληροφορικής!

Στο εφεξής, φύλακες, παρκαδόροι, εργάτες ναυπηγείων, υπάλληλοι βενζινάδικων, τεχνίτες αυτοκινητοβιομηχανιών, ακόμη και οι εποχικοί εργάτες της γεωργικής συγκομιδής θα πρέπει να ανησυχούν. Ήδη ανησυχούν οι τραπεζοϋπάλληλοι της Αγγλίας. Τα επαγγέλματά τους έχουν μπει στη μαύρη λίστα της τεχνολογικής εξέλιξης. Η σύγκρουση μεταξύ αυτοματοποιημένων συστημάτων και παραδοσιακών επαγγελμάτων είναι τραγικά άνιση. Τα ρομπότ άλλωστε δεν ξέρουν από αστεία…

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του προσωπικού φύλαξης των εισόδων της Πολυτεχνειούπολης. Από τώρα θα πρέπει να ψάχνουν για δουλειά. Το καλοκαίρι θα εγκατασταθούν για πρώτη φορά συστήματα αυτόματου ελέγχου των αυτοκινήτων που διέρχονται στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Οι οδηγοί θα είναι εφοδιασμένοι με ειδικές κάρτες τις οποίες θα… διαβάζουν τα μηχανήματα με την υποστήριξη βάσης δεδομένων. Το γεγονός αυτό, όπως επισημαίνουν οι άνθρωποι του Πολυτεχνείου, αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε μείωση του προσωπικού φύλαξης και σταδιακά στην εξάλειψή του.

Την ίδια πορεία αναμένεται να ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια και οι υπάλληλοι των πρατηρίων καυσίμων. Τα τελευταία χρόνια και στην Αθήνα έκαναν την εμφάνισή τους αυτόματα βενζινάδικα!

«Αφού διανύσαμε τη μακρά περίοδο της ημιαυτόματης βιομηχανίας, τώρα οδεύουμε προς την πλήρη αυτοματοποίηση της βιομηχανίας», τόνισε στα «ΝΕΑ» ο κ. Σπύρος Τζαφέστας, διευθυντής του εργαστηρίου ρομποτικής του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ).

Αν και στην Ελλάδα η αυτοματοποίηση της παραγωγής βρίσκεται ακόμη σε εμβρυακό στάδιο, τα πρώτα σκιρτήματα αποτελούν αδιάψευστη μαρτυρία. Όπως σημείωσε ο κ. Τζαφέστας, «προς τα εκεί πηγαίνουμε. Διεθνώς υπάρχει τάση να καταργηθούν πολλές αντιπαραγωγικές χειρωνακτικές δουλειές. Και στη χώρα μας προσπαθούμε να πετύχουμε αυτοματοποιήσεις μεγάλων μονάδων παραγωγής».

Το παράδειγμα γνωστής αυτοκινητοβιομηχανίας, που είναι εγκατεστημένη στην Ισπανία, είναι χαρακτηριστικό. Ένα από τα πράγματα που υπερηφανεύονται περισσότερο οι μέτοχοί του είναι ότι σε όλα τα στάδια της παραγωγής δεν επεμβαίνει ανθρώπινο χέρι.

Τηρουμένων των αναλογιών παρόμοιες «αυτοματοποιημένες γραμμές παραγωγής» υπάρχουν και στην ελληνική αυτοκινητοβιομηχανία που βρίσκεται στο Βόλο. Εκεί, οι συγκολλήσεις γίνονται χωρίς τους παραδοσιακούς ηλεκτροσυγκολλητές. Το ίδιο φαινόμενο συναντάται πλέον ευρέως και στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.

«Υπάρχει τάση να εκλείψουν δουλειές ρουτίνας», τόνισε στα «ΝΕΑ» ο κ. Πάνος Τραχανιάς, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και ερευνητής του Ινστιτούτου Τεχνολογίας και Έρευνας. Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα ’χουμε εργατικά χέρια. Η εποχή που όλα θα τα κάνουν οι μηχανές θα αργήσει πολύ νά ’ρθει». Όπως επισήμανε ο κ. Τραχανιάς, για την κατασκευή αυτοματοποιημένων μηχανισμών χρειάζονται περισσότερες ανθρωποώρες από αυτές που κερδίθηκαν. Στην πραγματικότητα γίνεται στροφή κάποιων ειδικοτήτων.

Το παράδειγμα που ακολουθεί είναι κατατοπιστικό. Σε ορισμένα νοσοκομεία των ΗΠΑ αυτή την περίοδο το φαγητό των ασθενών δεν το μεταφέρει το προσωπικό του νοσοκομείου αλλά τα ρομπότ! Στην περίπτωση αυτή καταργούνται ορισμένες θέσεις του υγειονομικού προσωπικού, αλλά δημιουργούνται νέες θέσεις, όπως αυτές των μηχανικών!

Γ'. Βιβλιογραφία